تأثیر یک دوره تمرین منتخب بر متغیرهای فشار کف پایی در سالمندان دارای کمردرد طی راه رفتن

جمعیت سالمندان کشورمان ایران در حال افزایش است و پیش‌بینی شده است که به ۲۶ درصد از کل جمعیت خواهد رسید [1]. این جمعیت با مشکلات مختلف سلامت جسمی و روانی روبه‌رو هستند [2]. کنترل پاسچر و تعادل تقریباً برای تمام جنبه‌های زندگی روزمره ضروری است. اختلال در کنترل پاسچر ناشی از محدودیت‌های عملکردی اساسی دوران سالمندی و بیماری‌هایی همچون کمردرد، درد استخوان، سکته مغزی، بیماری پارکینسون یا مولتیپل اسکلروز است [3-5]. گرچه برنامه‌های توان‌بخشی و ورزشی نتایج قابل توجهی را در بازیابی کنترل پاسچر نشان داده‌اند، این مداخلات به طور معمول زمان و هزینه‌های زیاد نیاز دارند و ممکن است فقط اثرات متوسط داشته باشند [6، 7]. بدین ترتیب بهینه‌سازی اثربخشی این مداخلات با کاهش زمان و تلاش لازم برای دست‌یابی به نتایج سودمند، برای جامع سالمندان در سراسر جهان بسیار مهم است. کاهش تعادل باعث افتادن‌های مکرر در سالمندان می‌شود [8]. 

ترس از افتادن به عنوان یک وضعیت روانی محدود‌کننده فعالیت‌های فیزیکی، در میان عوامل متعدد تهدید‌کننده سلامت سالمندان، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ترس از افتادن منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس و خودکارآمدی سالمندان می‌شود و می‌تواند به عنوان مانعی برای فعالیت فیزیکی مناسب مطرح شود [9]. بنابراین نبود فعالیت‌های فیزیکی و وجود فشارهای کم اما مکرر و دائم که به مدت طولانی به بدن وارد شده است، ضایعاتی را در اثر فشارهای زیاد و ناگهانی را به وجود می‌آورد [10]. کمردرد از جمله شایع‌ترین بیماری‌ها در سالمندان در سراسر جهان است و دومین علت مراجعه سالمندان به پزشک است [11]. درد قسمت پایین پشت شایع‌تر از درد قسمت فوقانی پشت در میان سالمندان است [12]. ۶۵ تا ۸۰ درصد افراد در طول زندگی خود کمردرد را تجربه می‌کنند [13، 14]. در ۸۵ درصد موارد علت خاصی برای کمردرد یافت نشده است [15] که تحت عنوان «کمردرد مزمن غیراختصاصی» طبقه‌بندی می‌شود. کمردرد وابسته به کار، هزینه‌ای بالغ بر ۳۸ میلیارد دلار بر صنعت تحمیل می‌کند [15]. جانوانتاناکول و همکاران در سال ۲۰۱۱ میزان شیوع کمردرد در افراد با سابقه کار بیش از یک سال را ۲۳ تا ۳۸ درصد گزارش و آن را علت عمده ترک کار زیر ۴۵‌سالگی معرفی کرد [16]. 

با توجه به تحقیقات انجام‌شده در سال‌های گذشته شیوع کمردرد در ایران در طول یک سال بین 4/17 تا ۸۱ درصد در گروه‌های سنی مختلف متغیر است [17]. طی پژوهشی رجبی و همکاران در جامعه آماری کارکنان دانشگاه تهران، دریافتند که شایع‌ترین مشکل اسکلتی‌عضلانی که موجب غیبت از کار شده بود، مربوط به ناحیه کمر (4/4، فرضیه جدیدی مبنی بر آسیب‌های میکروسکوپی در بافت پیوندی [22] و نیز فاسیای پشتی‌کمری [23] شکل گرفته است و این‌ها را به عنوان عامل کمک‌کننده در ایجاد کمردرد ایدیوپاتیک دانسته‌اند. محققین فاسیا را کل بافت همبند فیبروزی‌کلاژنی بدن می‌4 درصد) بوده است [18]. بنابراین، بسیاری از محققین در تلاش برای فهم مکانیسم پاتوفیزیولوژیکی کمردرد به بررسی پاتولوژی ساختار مهره‌ها [19]، عوامل عصبی‌روانی [20] و کنترل حرکتی غیرطبیعی [21] پرداخته‌اند. همچنین در سال‌های اخیردانند که به عنوان بخشی از شبکه انتقال نیروی کششی کل بدن عمل می‌کند [24]. 

بافت فاسیا مثل یک فنر الاستیکی توانایی ذخیره‌سازی و رهاسازی انرژی کینتیکی را دارد [25]. بنابراین در حرکات نوسانی راه رفتن انسان نقش مهمی دارد [26]. فاسیای پشتی‌کمری که در ناحیه کمر قرار گرفته است، به عنوان تاندون عضله پهن پشتی عمل می‌کند، بنابراین به طور مستقیم به اندام‌های فوقانی و تحتانی وصل می‌شود [27] و منجر به ایجاد الاستیسیته حین راه رفتن می‌شود. بنابراین به عنوان یک عامل مؤثر در راه رفتن است [28]. درواقع در منابع گزارش شده است که راه رفتن الاستیکی که با درگیری مستقیم فاسیا صورت می‌گیرد، مانع از ایجاد کمردرد شده و یا از بروز مجدد آن پیشگیری می‌کند [28]. سیفی و همکاران در تحقیقی نشان دادند کــه تمرینــات الاســتیکی راه رفتــن میــزان اوج نیــرو وارده بــر بخــش خارجــی پاشــنه را افزایــش و میــزان اوج فشــار وارده بــر بخش‌های کف پایــی چهــارم و کف پایــی پنجــم را کاهــش داد. اما تمرینــات راه رفتــن الاســتیکی بــر روی مــدت‌زمــان اتــکا اثــر معنــی‌داری را ندارد [29]. امروزه تمرینات راه رفتن الاستیکی به عنوان بازتوانی بیماران کمردرد در اولویت محققین قرار دارد. در تمرینات راه ‌رفتن الاستیکی در طولانی مدت با استفاده از خواص الاستیکی فاشیای ناحیه کمری این بافت درگیر کرده و اثرات مفیدی را در عملکرد سالمندان داشته باشد [27]. تمرینات الاستیکی راه رفتن بازتاب کششی (به دلیل تحریک دوک عضلانی)، که در آن سازوکار عصبی‌عضلانی اصلی درگیر در انقباض واحدهای حرکتی بیشتر در هنگام اجرای حرکات پلایومتریک است، در تمرین الاستیک نیز به عنوان سازوکار اصلی مطرح است [30]. 

محققان سازوکار اثر تمرینات الاستیک را به تغییرات پیوندگاه عصبی‌عضلانی مربوط می‌دانند. یعنی افزایش بار در این نوع تمرینات باعث کوتاه شدن زمان انتقال پیام الکتریکی در سیناپس عصبی‌عضلانی و ذخیره انرژی بالقوه عضله در درون اجزای ارتجاعی خود و درنهایت، بسیج سریع تارهای عضلانی و هماهنگی درون‌عضلانی مؤثر عضلات موافق و مخالف می‌شود. به نظر می‌رسد در این تمرین به دلیل فشار نیروهای خارجی که توسط تمرینات الاستیکی راه رفتن به بدن فرد وارد می‌شود، کشش ناگهانی تارهای عضلانی حادث می‌شود. این کشش باعث افزایش طول تارها و درنتیجه، تحریک دوک عضلانی می‌شود و درنهایت، پاسخی پویا صادر می‌شود [30]. سپس سلسه‌‌ای از تکانش‌های عصبی پی‌در‌پی از طریق نورون‌های آوران گیرنده‌های اولیه دوک عضلانی به طناب نخاعی فرستاده می‌شود. در طناب نخاعی، نورون‌ آوران با یک نورون حرکتی آلفا سیناپس تشکیل داده، تکانش‌های نیرومندی را به تارهای عضلات اسکلتی برمی‌گرداند و سبب انقباض آن‌ها و غلبه بر نیروهای خارجی می‌شود [30].

 محققان نشان دادند که تمرینات الاستیکی راه رفتن می‌تواند تأثیرات مثبتی بر بیماران دارای کمردرد داشته باشد. با توجه به جست‌وجوهایی که توسط محقق انجام گرفته است، تحقیقی تا به حال تمرینات راه رفتن الاستیکی را بر مکانیک راه رفتن افراد سالمند دارای کمردرد مورد بررسی قرار نگرفته است. با توجه به اهمیت کمردرد و متغیرهای فشار کف‌پایی در سالمندان، هدف از پژوهش حاضر تأثیر یک دوره تمرین منتخب (راه رفتن الاستیکی) بر متغیرهای فشار کف پایی در سالمندان دارای کمردرد طی راه رفتن بود. 

پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی و طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش سالمندان دارای کمردرد شهرستان قزوین بودند که به کلینیک توان‌بخشی امام رضا مراجعه می‌کردند. در پژوهش حاضر، ابتدا سالمندان مبتلا به کمردرد در کلینیک شناسایی شدند. سپس از سالمندان داوطلب با توجه به معیارهای ورود (غیرورزشکار بودن، نداشتن سابقه قلبی بیماری سیستمیک، نداشتن سابقه جراحی و ضربه به ستون فقرات، عدم اختلال ساختاری در ستون فقرات و اندام تحتانی، عدم درد تیرکشنده و علائم نورولوژیکی در اندام تحتانی، نداشتن منع پزشکی برای انجام تمرین ورزشی، نداشتن سابقه قبلی بیماری قلبی‌عروقی و تنفسی، نداشتن سندروم متابولیک و بیماری دیابت، عدم مصرف مشروبات الکلی و سیگار، نداشتن هرگونه سابقه آسیب (ورزشی و غیرورزشی) در آزمودنی‌ها طی سه ماه اخیر، کسب نمره 25 به بالا از پرسش‌نامه درد و ناتوانی) افراد مورد‌نظر انتخاب شدند. پس از انتخاب این افراد، توضیحات کامل (کتبی و شفاهی) در مورد موضوع پژوهش و مراحل و نحوه انجام آن، نتایج حاصل از پژوهش، هدف از پژوهش و شرایط شرکت در آزمون ارائه شد. 

با استفاده از نرم‌افزار جی‌پاور و آزمون تی مستقل حجم نمونه حداقلی 20 نفر برای هر گروه برآورد شد تا توان آماری 0/85، اندازه اثر 0/95 در سطح معنی‌داری 0/05 حاصل شود [31]. درنهایت 20 نفر پذیرفتند در تحقیق حاضر شرکت کنند که در دو گروه آزمایش (10 نفر) با میانگین سن، جرم و قد به ترتیب برابر 8/96±‌60/20 سال (55 تا 70 سال) [32]، 14/95±‌74/70 کیلوگرم و 4/44‌±‌172/30 سانتی‌متر و کنترل (10 نفر) با میانگین سن، جرم و قد به ترتیب برابر 7/06±‌59/85 سال (55 تا 70 سال)، 15/24±‌76/31 کیلوگرم و 4/37±‌175/60 سانتی‌متر به طور تصادفی تقسیم شدند. برای انتخاب آزمودنی‌ها، به سالمندانی که داوطلب شرکت در کار پژوهشی بودند، پرسش‌نامه درد مک‌‌گیل و پرسش‌نامه ناتوانی استوستری و پرسش‌نامه فعالیت بدنی داده شد [33]. این پرسش‌نامه‌ها برای اطلاع از وضعیت درد، میزان ناتوانایی به واسطه درد و میزان فعالیت بدنی افراد تهیه شده بود. 

ابزار اندازه‌گیری

سالمندان پس از مطالعه فرم رضایت‌نامه و آشنایی با چگونگی و مراحل انجام پژوهش با رضایت خود در این پژوهش شرکت کردند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات مورد‌نیاز در رابطه با وضعیت جسمانی و روانی سالمندان و کسب اطمینان از سلامتی آزمودنی‌ها از پرسش‌نامه تندرستی استفاده شده است. با توجه به نقش تأثیرگذار سابقه فعالیت ورزشی در پژوهش حاضر، به منظور آگاهی از میزان فعالیت بدنی، سابقه فعالیت ورزشی سالمندان و اطمینان از انتخاب صحیح آن‌ها از پرسش‌نامه میزان فعالیت بدنی استفاده شد. جهت اندازه‌گیری شدت درد، پرسش‌نامه درد مک گیل مورد استفاده قرار گرفت. این ابزار پرسش‌نامه‌ای 20‌سؤالی است که ملاک نمره‌گذاری در آن عددی بود و جهت کسب امتیاز مربوط به هر گزینه باید بر اساس امتیاز‌گذاری از صفر تا 3 (به ترتیب عدم وجود حالت مربوطه، خفیف، متوسط و شدید) اقدام کرد. روایی و پایایی این پرسش‌نامه در سال 2009 توسط دورکین و همکاران مورد بررسی قرار گرفت [34]. میانگین درد در بیماران کمردرد 18/87 بود. پایایی این پرسش‌نامه در مطالعات داخلی مناسب گزارش شده است [35]. آلفای کرونباخ جهت سنجش میزان روایی این پرسش‌نامه در مطالعات داخلی به ترتیب برای حالات درد و شدت درد 0/73 و 0/8 گزارش شده است [36].

پرسش‌نامه ناتوانی استوستری

پرسش‌نامه اسوستری برای تشخیص میزان ناتوانی بیماران مبتلا به کمردرد در فعالیت روزمره به کار برده شد. این پرسش‌نامه سطح توانایی عملکردی بیمار را با 10 سؤال 6‌گزینه‌ای (حدقل صفر و حداکثر 5) در زمینه‌های تحمل و مقابله با شدت درد، مراقبت شخصی، بلند کردن اشیا، راه رفتن، نشستن، ایستادن، خوابیدن، زندگی اجتماعی، مسافرت و تغییر درجات درد ارزیابی می‌کند. در بدترین حالت ناتوانی (بیشترین ناتوانی)، نمره‌ 5 به هر سؤال داده می‌شود که درمجموع حداکثر امتیاز‌های 10 سؤال، برابر 50 خواهد بود و ناتوانی کلی با حاصل ضرب مجموع نمره‌های هر سؤال در عدد 2 محاسبه می‌شود. درحقیقت این پرسش‌نامه ناتوانی عملکرد را بین 100-0 ارزش‌گذاری می‌کند. در مورد نحوه تفسیر نتایج به‌دست‌آمده از این مقیاس دو راه وجود دارد؛ یا خود مجموع نمرات به عنوان شدت ناتوانی در نظر گرفته می‌شود و یا درصد صفر تا 20 به عنوان ناتوانی خفیف، 20 تا 40 به عنوان ناتوانی متوسط، 40 تا 60 به عنوان ناتوانی شدید، 60 تا 80 به عنوان ناتوانی عمیق و 80 تا 100 به عنوان بیمارانی که زمین گیر هستند تلقی می‌شود که در این پژوهش میانگین ناتوانی در بیماران کمردرد 20/26 بود. تحقیقات گذشته روایی پرسش‌نامه اسوستری در سنجش میزان درد و ناتوانی در فعالیت‌های روزمره را تأیید می‌کند و پایایی آن‌ها را 0/84 گزارش کرده‌اند [37].

دستگاه فوت‌اسکن 

برای ثبت متغیرهای فشار کف‌پایی از دستگاه فوت اسکن (RSScan International, Belgium, 0.5m × 0.5× 0.02m, 4363 sensors) ساخت کشور بلژیک با نرخ نمونه‌برداری 300 هرتز استفاده شده است. کوشش راه رفتن صحیح، شامل برخورد کامل پا بر روی بخش میانی دستگاه فوت‌اسکن بود. مدت‌زمان راه رفتن در مسیر 15‌متری توسط کرنومتر Q&Q مدل Q-1 - کارنیل اندزه‌گیری شد. آزمودنی به طور آزمایشی سه مرتبه کوشش راه رفتن را انجام می‌داد تا با نحوه آزمایش آشنا شود. اگر فوت‌اسکن توسط آزمودنی جهت تنظیم گام مورد هدف قرار می‌گرفت یا تعادل آزمودنی دچار اختلال می‌شد، کوشش راه رفتن تکرار می‌شد [38].

 تعداد کوشش‌های صحیح راه رفتن برابر 3 کوشش در هر شرایط بود [38]. مدت‌زمان استراحت بین هر کوشش راه رفتن برابر 1 یک دقیقه بود [38]. داده‌های فشار کف ‌پایی در طی فاز اتکای راه رفتن استخراج شد. فاز اتکای راه رفتن به عنوان تماس پاشنه‌ پا با زمین تا بلند شدن پنجه پا تعیین شد که می‌تواند اوج نیروی عمودی عکس‌العمل زمین، زمان رسیدن به این اوج، نرخ بارگذاری، اوج متغیرهای فشار کف‌پایی در نواحی ده‌گانه پا (تصویر شماره 1)، اوج نیروهای وارده بر نواحی ده‌گانه پا و جابه‌جایی مرکز فشار در دو راستای داخلی‌خارجی (copx) و قدامی‌خلفی (copy) باشد. این نواحی به ترتیب شامل انگشت شست (T1)، انگشتان دوم تا پنجم (T2-5)، استخوان کف ‌پایی اول (Metatarsal one (‌M1))، استخوان کف ‌پایی دوم (M2)، استخوان کف ‌پایی سوم (M3)، استخوان کف ‌پایی چهارم (M4)، استخوان کف ‌پایی پنجم (M5)، بخش میانه پا ((Mid foot(MF)، بخش داخلی پاشنه ((HM(Heel medial) و بخش خارجی پاشنه ((HL(Heel lateral) است. جهت محاسبه‌‌ی نرخ بارگذاری نیروی عمودی عکس‌العمل زمین شیب خط اتصال‌دهنده از لحظه‌ تماس پاشنه تا اوج اولیه منحنی عمودی نیروی عکس‌العمل زمین محاسبه شد [39]. جهت هموار کردن داده‌های نیروی عکس‌العمل زمین، از فیلتر باترورث مرتبه چهارم با برش فرکانسی 20 هرتز استفاده شد [39]. برای نرمال کردن مقادیر نیروی عمودی عکس‌العمل زمین، این مقادیر بر وزن بدن تقسیم و در عدد 100 ضرب شدند [39].

 

 

 

تمرین راه رفتن الاستیکی

آزمودنی‌های تمرین راه رفتن الاستیکی به مدت 6 هفته تمرین راه رفتن الاستیکی را به مدت 45 دقیقه، 3 بار در هفته انجام دادند. در برنامه تمرینی راه رفتن الاستیکی، به راه رفتن با اندام تحتانی کشیده و بدون خم کردن زانوها، داشتن قدم‌های بلند، تحمل وزن بر مرکز پاشنه در پای عقبی و تحمل وزن بر مفصل انگشت شست پای عقبی، جلوگیری از افتادن لگن، تنفس الاستیکی حین راه رفتن، شل کردن عضلات کمر که اجازه افتادن دنبالچه به پایین را می‌دهد، تیلت بخش فوقانی بدنی به جلو و نوسان شدید اندام‌های فوقانی به عقب تأکید شده است [27]. 

درنهایت، نرمال بودن توزیع داده‌ها با استفاده از آزمون شاپیرو‌ویلک تأیید شد. آزمون آماری آنالیز واریانس دو‌سویه جهت تحلیل آماری داده‌ها استفاده شد. تمام تحلیل‌ها در سطح معنی‌داری 0/05 و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. 

مقایسه یافته‌ها نشان داد که در تمام متغیرها طی پیش‌آزمون بین دو گروه کنترل و آزمایش اختلاف معناداری به لحاظ آماری وجود ندارد (0/05<P) (جدول‌های شماره 1، 2 و 3).

 

 

 

 

 

 

 

 

نتایج پژوهش حاضر نشان داد اوج مؤلفه عمودی نیروی عکس العمل زمین در مرحله برخورد پاشنه در گروه آزمایش در پس‌آزمون در مقایسه با پیش‌آزمون کمتر بوده است (0/033=P) (جدول شماره 4). میزان جابه‌جایی مرکز فشار در راستای داخلی‌خارجی (0/028=P) و قدامی‌خلفی (0/001>P) در گروه آزمایش در پس‌آزمون در مقایسه با پیش‌آزمون کمتر بوده است (جدول شماره 4). نرخ بارگذاری عمودی در گروه آزمایش در پس‌آزمون در مقایسه با پیش‌آزمون کمتر بوده است (0/035=P) (جدول شماره 4). اثر عامل گروه بر مقادیر مرکز فشار در راستای داخلی‌خارجی (0/001>P) قدامی‌خلفی و زمان رسیدن به اوج FzPO در دو گروه آزمایش و کنترل در دو شرایط پیش‌آزمون و پس‌آزمون معنی‌دار بوده است (جدول شماره 4).

 

 

 

 

هدف از پژوهش حاضر تأثیر یک دوره تمرین منتخب بر متغیرهای فشار کف پایی در سالمندان دارای کمردرد طی راه رفتن بود.

نتایج پژوهش حاضر نشان داد اوج مؤلفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین در مرحله برخورد پاشنه، نرخ بارگذاری عمودی، اوج نیرو در انگشتان دوم تا پنج، میانه پا، بخش داخلی پاشنه و بخش خارجی پاشنه در گروه آزمایش در پس‌آزمون در مقایسه با پیش‌آزمون کمتر بوده است. تحقیق حاضر به نوعی با تحقیق عبداله‌پور و همکاران [32] همسو و با نتایج سیفی و همکاران [29] ناهمسوست. عبداله‌پور و همکاران نشان دادند محتوای فرکانس نیروهای عکس‌العمل زمین بعد از یک دوره تمرینات راه رفتن الاستیکی در افراد دارای کمردرد کاهش یافت. همچنین بیان کردند تمرینات راه رفتن الاستیکی در افراد مبتلا به کمردرد می‌تواند ارزش کلینکی برای توان‌بخشی این افراد داشته باشد. سیفی و همکاران در تحقیقی که درباره جوانان دارای کمردرد انجام دادند، نشان دادند میــزان اوج نیــروی وارده بــر بخــش خارجــی پاشــنه را افزایــش و میــزان اوج فشــار وارده بــر بخش‌های کف پایــی چهــارم و کف پایــی پنجــم را کاهــش داد. دلایل ناهمسو بودن نتایج حاضر با نتایج سیفی و همکاران را می‌توان به دامنه سنی آزمودنی‌ها و نحوه انجام تمرینات راه رفتن الاستیکی مرتبط دانست. در تبیین یافته‌ حاضر می‌توان این‌ طور بیان کرد که فاشیا، بافت فیبر کلاژنی است که قسمتی از سیستم گسترده انتقال نیروی بدن را تشکیل می‌دهد که با داشتن گیرنده‌های عمقی ‌فراوان و آناتومی ویژه در ایجاد ثبات ناحیه‌ مرکزی بدن نقش قابل توجهی دارد [40]. بافت فاشیای توراکولمبار، دارای اعصاب حسی با گیرنده‌های کوچکی است که می‌تواند با تحریکات مکانیکی فعال شود. تحقیقات نشان داده است که در بیماران کمردرد، فاشیا دچار افزایش ضخامت و کاهش تحرک بافت می‌شود. همچنین تحقیقات نشان داد کاهش میزان فشار وارده طی حرکات دینامیک در ستون فقرات نیاز به فاشیای سالم دارد. تمرینات راه رفتن الاستیکی روشی است که در آن افزایش قدرت و توان، با افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل و کاهش میزان آسیب‌دیدگی همراه است [41، 42].

فاشیای ناحیه کمری دارای تعداد زیادی تارهای کلاژنی است. به همین دلیل دارای خاصیت بالای الاستیکی است و اتصالات قوی بین پای اتکا و تنه ایجاد می‌کند که می‌تواند الگوی راه رفتن در افراد را تغییر دهد [40]. شلیپ و بیکر بیان می‌دارند که تمرینات الاستیک راه رفتن در طولانی‌مدت با استفاده از خواص الاستیکی، فاشیای ناحیه کمری این بافت را درگیر کرده و می‌تواند اثرات مفیدی را در بهبود درد در بیماران کمردرد داشته باشد [27]. به نظر می‌رسد درگیری مجدد فاشیا به دنبال آموزش الگوی راه رفتن الاستیکی [43] در بیماران کمردرد، دلیل احتمالی کاهش اوج مؤلفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین در مرحله برخورد پاشنه، نرخ بارگذاری عمودی، اوج نیرو در انگشتان دوم تا پنج، میانه پا، بخش داخلی پاشنه و بخش خارجی پاشنه باشد. 

همچنین نتایج نشان داد میزان جابه‌جایی مرکز فشار در راستای داخلی‌خارجی و قدامی‌خلفی در گروه آزمایش در پس‌آزمون در مقایسه با پیش‌آزمون کمتر بوده است. در تبیین این یافته می‌توان این‌طور بیان کرد پاها به طور مستقیم با زمین ارتباط دارند. نشانه‌های پوستی اطلاعات بسیاری درباره ویژگی‌های سطح حمایت و تغییرات فشار کف پاها را به طور مستقیم از تغییر مکان مرکز فشار فراهم می‌کند [44]. تحقیقات نشان داده است آنچه باعث کاهش نوسانات مرکز فشار می‌شود، ارتباط بهینه بین مکانیسم‌های فیدبکی حاصل از سیستم‌های حسی‌پیکری است [45]. نقض ساختاری و عملکردی در هرکدام از این مکانیسم‌ها باعث افزایش نوسانات مرکز فشار و نقص در کنترل قامت می‌شود [46]. مطالعات نشان داده است که اطلاعات ورودی از پوست کف‌ پا در کنترل تعادل نقش مهمی دارد [47]. گیرنده‌های عمقی در کنترل دائمی جابه‌جایی مرکز فشار نقش دارند. گیرنده‌های کف پا مهم‌ترین گیرنده‌های درگیر در ارزیابی سطح اتکا هستند [48]. افراد کمردرد در طی راه رفتن به دلیل درد گام‌های کوتاه‌تری بر‌می‌دارند و از سرعت راه رفتن پایینی برخوردار هستند. تحقیقات نشان داده است که تحریکات حسی قوی‌تر به گیرنده‌های مکانیکی موجود در کف‌ پا باعث افزایش بازخورد عصبی گیرنده‌های پوستی به سیستم عصبی مرکزی و احتمالاً باعث بهبود کنترل و حفظ تعادل می‌شود [48]. درنتیجه این تحریکات حسی قوی‌تر با بهبود عملکرد فضایی اطلاعات دقیق‌تری را فراهم می‌کند که با تغییرات در میزان مرکز فشار در ارتباط است [47]. این‌طور به نظر می‌رسد تمرینات راه رفتن الاستیکی در افراد دارای کمردرد باعث بهبود در گام برداشتن این افراد شده است که باعث افزایش انتقال تحریکات حسی به گیرنده‌های کف پا شده و درنتیجه افزایش عملکرد فضایی را به دنبال داشته است. احتمالاً کاهش مرکز فشار در راستای قدامی‌خلفی و داخلی‌خارجی بعد از تمرین مکانیسم‌های مذکور باشد. با توجه به اینکه تحقیقی مبنی بر اثر تمرینات الاستیکی راه رفتن بر میزان مرکز فشار یافت نشد. امکان مقایسه مستقیم نتایج حاضر با پژوهش‌های گذشته امکان‌پذیر نیست.

نتایج نشان داد نیرو‌های عکس‌العمل زمین بعد از یک دوره تمرینات راه رفتن الاستیکی در افراد سالمند کاهش یافت که این می‌تواند نقش مؤثر تمرینات راه رفتن الاستیکی را در توان‌بخشی کمردرد در افراد سالمند مهم جلوه دهد.

پژوهش حاضر دارای محدودیت‌های بود که از آن جمله می‌توان به عدم وجود جنسیت مؤنث در نمونه آماری اشاره کرد. از سوی دیگر عدم ثبت فعالیت الکترومایوگرافی عضلات از دیگر محدودیت‌های این پژوهش بود. 

این مقاله یک مقاله مروری سیستماتیک / فراتحلیل است و هیچ نمونه انسانی و حیوانی ندارد. درنتیجه هیچ‌یک از ملاحظات اخلاقی در نظر گرفته نشده است.

برای انجام این مقاله هیچ کمک مالی از هیچ سازمانی دریافت نشده است.

تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت یکسان داشته‌اند. 

بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

 

Refrences

1. McNicoll G. United nations department of economic and social affairs, population division: Population, resources, environment and development database, version 4.0. Population and Development Review. 2006; 32(4):790-1. https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA157035637&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=00987921&p=AONE&sw=w
2. Ljunggren M. Elderly abuse and depression in developed countries: Does religion/spirituality matter? [Bachelor Thesis]. Gävle: University of Gävle; 2012. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:488384/FULLTEXT01
3. Beyaert C, Vasa R, Frykberg GE. Gait post-stroke: Pathophysiology and rehabilitation strategies. Neurophysiologie Clinique=Clinical Neurophysiology. 2015; 45(4-5):335-5 [DOI:10.1016/j.neucli.2015.09.005][PMID]
4. Schoneburg B, Mancini M, Horak F, Nutt JG. Framework for understanding balance dysfunction in Parkinson’s disease. Movement Disorders. 2013; 28(11):1474-82. [DOI:10.1002/mds.25613] [PMID] [PMCID]
5. Huisinga JM, Yentes JM, Filipi ML, Stergiou N. Postural control strategy during standing is altered in patients with multiple sclerosis. Neuroscience Letters. 2012; 524(2):124-8. [DOI:10.1016/j.neulet.2012.07.020][PMID]
6. Howard-Wilsher S, Irvine L, Fan H, Shakespeare T, Suhrcke M, Horton S, et al. Systematic overview of economic evaluations of health-related rehabilitation. Disability and Health Journal. 2016; 9(1):11-25. [DOI:10.1016/j.dhjo.2015.08.009][PMID]
7. Yitayeh A, Teshome A. The effectiveness of physiotherapy treatment on balance dysfunction and postural instability in persons with Parkinson’s disease: A systematic review and meta-analysis. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation. 2016; 8:17. [DOI:10.1186/s13102-016-0042-0][PMID][PMCID]
8. Kaminski E, Hoff M, Rjosk V, Steele CJ, Gundlach C, Sehm B, et al. Anodal transcranial direct current stimulation does not facilitate dynamic balance task learning in healthy old adults. Frontiers in Human Neuroscience. 2017; 11:16. [DOI:10.3389/fnhum.2017.00016][PMID][PMCID]
9. Nabavi SH, Alipour F, Hejazi A, Rabani E, Rashedi V. [Relationship between social support and mental health in older adults (Persian)]. Medical Journal of Mashhad University of Medical Sciences. 2014; 57(7):841-6. http://mjms.ac.ir/article_3756.html
10. Tyler TF, Nicholas SJ, Mullaney MJ, McHugh MP. The role of hip muscle function in the treatment of patellofemoral pain syndrome. The American Journal of Sports Medicine. 2006; 34(4):630-6. [DOI:10.1177/0363546505281808][PMID]
11. Aminian O, Alemohammad ZB, Haghighi KS. [Comparative assessment of low back pain and its determinants among Iranian male general dentists and pharmacists (Persian)]. Journal of Dental Medicine. 2013; 26(2):108-14. https://jdm.tums.ac.ir/article-1-5012-fa.pdf
12. Korkmaz NC, Cavlak U, Telci EA. Musculoskeletal pain, associated risk factors and coping strategies in school teachers. Scientific Research and Essays. 2011; 6(3):649-57. [DOI:10.5897/SRE10.1064]
13. Fritz JM, George SZ. Identifying psychosocial variables in patients with acute work-related low back pain: The importance of fear-avoidance beliefs. Physical Therapy. 2002; 82(10):973-83. [DOI:10.1093/ptj/82.10.973]
14. Koch C, Hänsel F. Non-specific low back pain and postural control during quiet standing-a systematic review. Frontiers in Psychology. 2019; 10:586. [DOI:10.3389/fpsyg.2019.00586][PMID][PMCID]
15. Heydari Gorgi AM, Pahnabi A. The Study of musculoskeletal disorders associated with labor in midwives working in educational centers of Mazandaran University of Medical Sciences. Tabari Biomedical Student Research Journal. 2019; 1(3):26-31. http://tbsrj.mazums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-3481-1&slc_lang=en&sid=1
16. Janwantanakul P, Pensri P, Moolkay P, Jiamjarasrangsi W. Development of a risk score for low back pain in office workers--a cross-sectional study. BMC Musculoskeletal Disorders. 2019; 12:23. [DOI:10.1186/1471-2474-12-23][PMID][PMCID]
17. Mohammadi M, Raiegani AAV, Jalali R, Ghobadi A, Salari N. The prevalence of low back pain among Iranian hospital nurses: A systematic review and meta-analysis. Nursing and Midwifery Studies. 2019; 8(1):1-6. [DOI:10.4103/nms.nms_46_18]
18. Rajabi R, Latifi S, Shirazi A, Moqaddas Tabrizi Y. [Survey of Work-Related Musculoskeletal Disorders in University Employees with an Emphasis on their Physical Activity Status (Persian)]. Sport Physiology &Management Investigations. 2012; 4(1):55. https://www.magiran.com/paper/1417781?lang=en
19. Atlas SJ, Deyo RA. Evaluating and managing acute low back pain in the primary care setting. Journal of General Internal Medicine. 2001; 16(2):120-31. [DOI:10.1111/j.1525-1497.2001.91141.x][PMID][PMCID]
20. Swinkels-Meewisse IE, Roelofs J, Oostendorp RA, Verbeek AL, Vlaeyen JW. Acute low back pain: Pain-related fear and pain catastrophizing influence physical performance and perceived disability. Pain. 2006; 120(1-2):36-43. [DOI:10.1016/j.pain.2005.10.005][PMID]
21. Stokes IA, Fox JR, Henry SM. Trunk muscular activation patterns and responses to transient force perturbation in persons with self-reported low back pain. European Spine Journal. 2006; 15(5):658-67. [DOI:10.1007/s00586-005-0893-7][PMID][PMCID]
22. Langevin HM, Fox JR, Koptiuch C, Badger GJ, Greenan-Naumann AC, Bouffard NA, et al. Reduced thoracolumbar fascia shear strain in human chronic low back pain. BMC Musculoskeletal Disorders. 2011; 12:203. [DOI:10.1186/1471-2474-12-203][PMID][PMCID]
23. Langevin HM, Sherman KJ. Pathophysiological model for chronic low back pain integrating connective tissue and nervous system mechanisms. Medical Hypotheses. 2007; 68(1):74-80. [DOI:10.1016/j.mehy.2006.06.033][PMID]
24. Findley TW. Second international fascia research congress. International Journal of Therapeutic Massage & Bodywork. 2009; 2(2):1-6. [DOI:10.3822/ijtmb.v2i2.52][PMID][PMCID]
25. Sawicki GS, Lewis CL, Ferris DP. It pays to have a spring in your step. Exercise and Sport Sciences Reviews. 2009; 37(3):130-8. [DOI:10.1097/JES.0b013e31819c2df6][PMID][PMCID]
26. Maganaris CN, Paul JP. Tensile properties of the in vivo human gastrocnemius ten Journal of Biomechanics. 2002; 35(12):1639-46. [DOI:10.1016/S0021-9290(02)00240-3]
27. Schleip R, Baker A. Fascia in sport and movement. Scotland: Handspring Publishing Limited; 2015. https://books.google.com/books/about/Fascia_in_Sport_and_Movement.html?id=EchtngEACAAJ
28. Zorn A, Hodeck K. Walk with elastic fascia. In: Dalton E, Aston J, editors. Dynamic body: Exploring form, expanding function. Oklahoma: Freedom from Pain Institute; 2011. https://www.rolfing.berlin/wp-content/uploads/zPDF/_Dalton_Zorn.pdf
29. Seifi-Skishahr F, Alavi Mehr SM, Jafarnezhadgero A, Katanchi M. [Effect of elastic gait training on Foot pressure variables in subjects with low back pain during running (Persian)]. Journal of Anesthesiology and Pain. 2018; 9(2):47-59. https://jap.iums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-401-2&slc_lang=en&sid=1
30. Webber SC, Porter MM. Effects of ankle power training on movement time in mobility-impaired older women. Medicine and Science in Sports and Exercise. 2010; 42(7):1233-40. [DOI:10.1249/MSS.0b013e3181cdd4e9][PMID]
31. Faul F, Erdfelder E, Lang A-G, Buchner A. G* Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods. 2007; 39(2):175-91. [DOI:10.3758/BF03193146][PMID]
32. Kozinc Ž, Löfler S, Hofer C, Carraro U, Šarabon N. Diagnostic balance tests for assessing risk of falls and distinguishing older adult fallers and non-fallers: A systematic review with meta-analysis. Diagnostics. 2020; 10(9):667. [DOI:10.3390/diagnostics10090667][PMID][PMCID]
33. Abdollahpour Darvishani M, Seifi Skishahr F, Jafarnejad Gero A, Katanchi M. [Effect of six weeks training of elastic walking on frequency domain of ground reaction forces during running in 10 areas of foot in patients with low back pain (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2019; 8(1):165-76. https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=746392
34. Dworkin RH, Turk DC, Revicki DA, Harding G, Coyne KS, Peirce-Sandner S, et al. Development and initial validation of an expanded and revised version of the Short-form McGill Pain Questionnaire (SF-MPQ-2). Pain. 2009; 144(1-2):35-42. [DOI:10.1016/j.pain.2009.02.007][PMID]
35. Shirazi M, Manoochehri H, Zagheri Tafreshi M, Zayeri F, Alipour V. [Prevalence of chronic pain and its characteristics among elderly people in Ahvaz city: A cross sectional study (Persian)]. Journal of Geriatric Nursing. 2015; 2(1):62-78. https://jgn.medilam.ac.ir/browse.php?sid=1&a_id=159&slc_lang=fa&ftxt=1
36. Heidari Moghadam R, Babamiri [A survey of relationship between severity and pain states with disability in patients with low back pain (Persian)]. Journal of Anesthesiology and Pain. 2018; 8(4):37-45. https://jap.iums.ac.ir/article-1-5353-en.html
37. Davidson M, Keating JL. A comparison of five low back disability questionnaires: Reliability and responsiveness. Physical Therapy. 2002; 82(1):8-24. [DOI:10.1093/ptj/82.1.8][PMID]
38. Jafarnezhadgero AA, Oliveira AS, Mousavi SH, Madadi-Shad M. Combining valgus knee brace and lateral foot wedges reduces external forces and moments in osteoarthritis patients. Gait & Posture. 2018; 59:104-10. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2017.09.040][PMID]
39. Farahpour N, Jafarnezhad A, Damavandi M, Bakhtiari A, Allard P. Gait ground reaction force characteristics of low back pain patients with pronated foot and able-bodied individuals with and without foot pronation. Journal of Biomechanics. 2016; 49(9):1705-10. [DOI:10.1016/j.jbiomech.2016.03.056][PMID]
40. Polly DW, Cher D. Ignoring the sacroiliac joint in chronic low back pain is costly. ClinicoEconomics and Outcomes Research: CEOR. 2016; 8:23-31. [DOI:10.2147/CEOR.S97345][PMID][PMCID]
41. Ebben WE, Jensen RL. Electromyographic and kinetic analysis of traditional, chain, and elastic band squats. Journal of Strength & Conditioning Research. 2002; 16(4):547-50. [DOI:10.1519/1533-4287(2002)0162.0.CO;2]
42. Ghigiarelli JJ, Nagle EF, Gross FL, Robertson RJ, Irrgang JJ, Myslinski T. The effects of a 7-week heavy elastic band and weight chain program on upper-body strength and upper-body power in a sample of division 1-AA football players. Journal of Strength & Conditioning Research. 2009; 23(3):756-64. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181a2b8a2][PMID]
43. Burton AK, Balagué F, Cardon G, Eriksen H, Henrotin Y, Lahad A, et al. European guidelines for prevention in low back pain: November 2004. European Spine Journal. 2006; 15(S 2):S136-68. [DOI:10.1007/s00586-006-1070-3]
44. Perry SD. Evaluation of age-related plantar-surface insensitivity and onset age of advanced insensitivity in older adults using vibratory and touch sensation tests. Neuroscience Letters. 2006; 392(1-2):62-7. [DOI:10.1016/j.neulet.2005.08.060][PMID]
45. Costa M, Priplata A, Lipsitz L, Wu Z, Huang N, Goldberger AL, et al. Noise and poise: Enhancement of postural complexity in the elderly with a stochastic-resonance-based ther Europhysics Letters. 2007; 77:68008. [DOI:10.1209/0295-5075/77/68008][PMID][PMCID]
46. Duarte M, Sternad D. Complexity of human postural control in young and older adults during prolonged standing. Experimental Brain Research. 2008; 191(3):265-76. [DOI:10.1007/s00221-008-1521-7][PMID]
47. Palluel E, Nougier V, Olivier I. Do spike insoles enhance postural stability and plantar-surface cutaneous sensitivity in the elderly? Age. 2008; 30(1):53-61. [DOI:10.1007/s11357-008-9047-2][PMID][PMCID]
48. Qiu F, Cole MH, Davids K, Hennig E, Silburn P, Netscher H, et al. Enhanced somatosensory information decreases postural sway in older people. Gait & Posture. 2012; 35(4):630-5. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2011.12.013][PMID]
49. Maurer C, Mergner T, Bolha B, Hlavacka F. Human balance control during cutaneous stimulation of the plantar soles. Neuroscience Letters. 2001; 302(1):45-8. [DOI:10.1016/S0304-3940(01)01655-X]