اثربخشی برنامه آموزشی نقطه های فضایی بر ادراک روابط فضایی کودکان دارای اختلال یادگیری- مطالعه تک آزمودنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه و اهداف
ادراک دیداری لازمه دریافت و کاربرد صحیح بسیاری از اطلاعات محیطی است؛ به طوری که ضعف در آن به عنوان مشکلی عصب تحولی منجر به اختلالاتی در یادگیری می­گردد. ادراک روابط فضایی یکی از ابعاد زیربنایی ادراک دیداری است که تاکنون برنامه­های آموزشی کمی جهت تقویت آن طراحی شده­اند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه آموزشی نقطه­های فضایی بر بهبود عملکرد کودکان اختلال یادگیری در درک روابط فضایی است.
مواد و روش‌ها
مطالعه تک­آزمودنی حاضر از نوع A/B با پیگیری و با گروه کنترل فعال بود. مورد مطالعه­شده از طریق نمونه‌گیری هدفمند از بین کودکان دارای اختلال یادگیری از مرکز مشکلات یادگیری اهواز انتخاب شد. آزمودنی پسر بچه 7 سال و 9 ماهه  با اختلال یادگیری و فاقد مشکلات حسی و حرکتی با بهره هوشی 93 بود. جهت اندازه‌گیری توانایی درک روابط فضایی کودک، از آزمون ادراک دیداری فراستیگ استفاده شد. اطلاعات مربوط به خط پایه در 3 جلسه گردآوری شد و 9 جلسه مداخله بر مبنای تمرین ساختارمند نقطه­های فضایی تنظیم شد. در این مدت، شاهد به شیوه­ی معمول تحت آموزش قرار گرفت. اثربخشی برنامه درمانی به روش بازبینی دیداری نمودارها و ضریب اندازه اثر کوهن مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ­ها
نتایج نشان داد استفاده از برنامه آموزشی نقطه­های فضایی در بهبود ادراک روابط فضایی با اندازه اثر بالا (06/2) موثر است.
نتیجه ­گیری
به نظر می­رسد استفاده از تمرین ساختاریافته نقطه‌های فضایی به دلیل استفاده از شیوه­های آموزشی مبتنی بر حرکت به شکل هدفمند و نیز در نظر گرفتن اصول تحول مفاهیم و کارکردهای زیرساخت ادراک، می‌تواند در رفع مشکلات ادراک دیداری اثربخش باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Spatial Dots Training Program on Spatial Relationship Perception in Children with Learning Disability: A Single-Subject Study

نویسندگان [English]

  • Somayeh Nazari 1
  • Saied Hassanzadeh 2
  • Haydar Sayahi 3
1 PhD Student in Psychology and Training of Exceptional Children, Department of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associated Professor, Department of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
3 PhD Student in Psychology and Training of Exceptional Children, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Background and Aims: Visual perception is necessary for reception and application of environmental information; when it weakens, it causes disorders in learning. Spatial relationship is one of the dimensions of visual perception for improving of which limited number of programs have been designed. Hence, the present study was carried out to investigate the effect of spatial dots training program on the perception of spatial relationship in children with learning disabilities.
Materials and Methods: The study adopted an A/B with follow-up design and active control group. The participant was selected using purposeful sampling from among students with learning disabilities who were in the educational and rehabilitation centers in Ahvaz city. The participant was a boy aged seven years and nine month without any sensory or motor handicaps with full IQ = 93. Frostig visual perception test was administrated as Baseline Data during 3 sessions. The participant was trained in 9 sessions and 3 follow-up assessment sessions using spatial dots training program. Data was analyzed using graphic displays visual analysis as well as Cohen’s coefficient effect size for statistical significance.
Results: Findings of the present study revealed that dots spatial intervention improves perception of spatial relationship with the mean effect size of 2/06.
Conclusion: It seems that using structured exercise of spatial dots can positively affect treatment of visual perception difficulties in children with learning disabilities as this training program uses motor-playing training methods in a purposeful manner and with a special concern to the principles and functions of perception substructure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Relationship
  • Learning disability
  • Spatial dots training program
  • Visual perception
  1. Facoetti A, Corradi N. Milena R. Gori S, Zorzi M. Visual spatial attention and speech segmentation are both impaired in preschoolers at familial risk for developmental dyslexia. Dyslexia an international journal of research and practice. 2010; 16( 3): 226–239##
  2. AsliAzad M, Abedi A, Yarmohamadian A. Effectiveness of training spatial relationships in the mathematical performance of boy students with mathematics learning disabilities. Psychology of exceptional individuals Journal. 2015; 5( 17): 111-129. [In Persian]. ##
  3. Balouti AR., Bayat MR, Alimoradi M. Relationship between visual perception and reading disability in primary students( first, second, third grade) of Ahwaz city. International research journal of applied and basic sciences. 2012; 3( 10): 2091-2096. ##
  4. Moghaddam K, Estaki M, Saadat M, Keveshki SH. Painting and pottery impact in improving visual-spatial perception and visual memory in students with problems arithmatic. Iranian Journal of Exceptional Children.2011; 11 (2): 141-150. [In Persian]. ##
  5. Behzady F, Rahimi C, Mohammadi N. The impact of neurofeedback on visual perception elementary students with math learning disability. Advances in Cognitive Science. 2014; 16 (3): 1-12. [In Persian]. ##
  6. Flanagan D P, Fiorello C A, Ortiz S O. Enhancing practice through application of Cattell-Horn-Carroll theory and research: A “Third Method” approach to specific learning disability identification. Psychology in the Schools. 2010; 47(7): 739-760. ##
  7. Balouti AR, Nazari S, SadaatHashemizadeh V.Relationship between visual- motor perception and cognitive abilities of children with learning disorders.Scientific journal of exceptional children. 2015; 12: 34-42. [In Persian]. ##

8. SameeSiahkalroodi L, Alizadeh H, Kooshesh MR.  The effectiveness of visual perception skills training on reading performance among students with dyslexia. Advances in Cognitive Science. 2009; 11 (2): 63-7. [In Persian]. ##

American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-٥). 9. Washington, D.C. American Psychiatric Association. 2013. ##

10. Hendricks B. "The Effectiveness of the Concordance-Discordance Model: Identifying Learning Disabilities in School-Aged  Children". PCOM Psychology Dissertations; 2014. Paper 284. ##

11. AsghariNekah S M. Educational – treatment applications for restoration of traditional Iranian play in the education and rehabilitation of children with special needs. Exceptional education. 2010; 6 (90): 3 11 [In Persian]. ##

12.  Hossein K, Asghrynekah S M. neurological functions of Iranian traditional games  in special education and rehabilitation for Exceptional Children. The first scientific conference of Exceptional Children. 2010. [In Persian]. ##

13. Nazari S, Sayahi H. Motion games and visual perception improvement in learning disabled children: a case study. Presented at the 1th National Conference on Educational Psychology, University of Shahid Rajaie Tehran 2013. [In Persian]. ##

14.  Jafari F S, Abedi A, Faramarzi S, Shirzadi P. The effectiveness of perceptual motor games on visuospatial processing in children with Developmental Coordination Disorder. Exceptional education. 2016; 15 (3): 5-12. [In Persian]. ##

15. Cook B G, Tankersley M, Landrum T J. Instructional practices with and without empirical validity Advances in learning and behavioral disabilities volume 29). Emerald Group Publishing; 2016. ##

16. Hall T M., Kuduson H G., Schaefer C E. Fifteen effective play therapy techniques. Professional psychology: research and practice 2002; 33(6): 515-522. ##

17. Guy J L., Tammy S. Play to win! Using games in library instruction to enhance student learning( 2006). Available  at: www.sciencedirect.com##

18. Frosting M, Horne D,Miller AM. The developmental program in visual perception. Chicago: Follett; 1972. ##

19. Tabrizi M. Diagnosis and treatment of dyscalculia. Tehran: Fararawan Pablications; 2000. [In Persian]. ##

20. Kazdin A. Hand book of research methods in clinical psychology.New York: john Weiley & sons, Inc; 1999. ##

21. Schuele CM, Justice LM. The Importance of Effect Sizes in the Interpretation of Research [Internet]. 2006 [cited 2013]. Available from: http://www.asha.org/Publications/leader/2006/060815/f060815d.htm##

22. Vatanparast S, Alipoor A, Zaree H, Yadegari O A. Compare spatial ability (mental rotation, visualization and pulling the water line) in the third quarter of pregnant women with women after natural delivery. Journal of Nursing and Midwifery. 2011; 9 (4): 306- 314. [In Persian]. ##

23. Nazari S, Sayahi H, Kouti E. A comparative study of spatial - visual imagery of learning disabilities children with mean of statistical population.presented in Iranian Academi of child and adolescent psychiatry. 2012; 353. [In Persian]. ##

دوره 7، شماره 3
مهر و آبان 1397
صفحه 105-112
  • تاریخ دریافت: 09 اسفند 1395
  • تاریخ بازنگری: 04 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 11 آذر 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1397