ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار کودکان 6-4ساله فارسی زبان

Introduction
Intelligibility means that speech is intelligible to the listener and is defined as the ability to communicate verbally. The long-term goal of most speech therapy interventions is to improve intelligibility. Among the factors that affect speech intelligibility are the speaker’s speech problem, the audience’s ability to understand impaired speech, and several environmental factors. 
Speech sound disorders (SSD) are characterized by errors in producing speech sounds and reduced speech intelligibility. SSD prevalence is estimated at 16% in 3-year-old children and about 3.8% in 6-year-old children. In 80% of these children, SSD requires treatment. 
Traditional assessment of SSD is performed by speech and language pathologists (SLPs) using speech sample analysis or standardized assessment tools. The SLPs often evaluate a child’s speech characteristics by calculating the size of phonetic inventory, the percentage of phonemes correct (PPC), and the number and type of phonological patterns observed in the child. The clinical decision is made based on the evaluation results. In most traditional assessments, the child’s speech is assessed by SLPs in the clinical setting. Meanwhile, evaluating the child’s speech intelligibility in different contexts has been suggested by considering the conversations outside the clinical setting, i.e., natural environments. 
The background of studies on speech intelligibility in Iran indicates a severe lack of tests evaluating a child’s speech in natural contexts. All of them are formally performed by SLPs in clinics, and the parents have no role in assessing their child’s speech intelligibility. To develop parents’ knowledge of their child’s speech, the intelligibility context scale (ICS) was developed for parents in 2012. Moreover, ICS considers the comprehensive view of the world health organization on human health, which evolved in 2001 within the international classification of functioning (ICF), disability, and heath framework. ICF was developed into a more specific version for children and youth in 2007 called ICF-CY, which underpins the bases of ICS. 
This study aimed to investigate the psychometric properties, including convergent validity, internal correlation, and test-retest reliability of the ICS in Persian-speaking preschool children.

Materials and Methods
It is a cross-sectional and validation study conducted in 2019 in Isfahan. Parents of 118 children with and without SSD were recruited from 10 kindergartens. Inclusion criteria included children aged between 4 to 6 years, speakers of Persian, without any developmental problems based on the age and stages questionnaire (ASQ), and with literate parents. In addition, children with SSD had difficulty producing at least one phoneme in the Phonetic test. Exclusion criteria included failure to deliver the ICS form to kindergarten after one week and parents’ decision to withdraw from the study. Informed consent was obtained from all participants in the study.
This study uses the Persian version of the Intelligibility Context Scale (ICS-Persian). In 2014, ICS was translated by Kazemi and Zarifian. In ICS, parents are asked to address their child’s speech in the face of seven different communication audiences. The time required to complete this questionnaire is 3 to 5 minutes. On this scale, “never” scores 1, “rarely” 2, “sometimes” 3, “usually” 4, and “always” 5. The mean sum score shows the status of the child’s speech intelligibility.
In this study, any child with SSD who had difficulty producing at least one Persian phoneme according to the traditional speech production test (Phonetic test) was considered a child with SSD. The Phonetic test screens children for the presence or absence of SSD. This test consists of 67 words that assess the pronunciation of 23 Persian consonants in the word’s first, middle, and last positions. 
Also, to evaluate the convergent validity of the ICS-Persian, the second question of the general section of the ASQ (Does your child speak like his peers?) was used as the comparator. ASQ is a screening tool completed by parents. This test evaluates the developmental status of children aged 4 to 60 months in five areas of developmental skills, including communication, gross motor, fine motor, problem-solving, and personal-social. It has a total of 30 questions for each age group. Sajedi et al. validated ASQ on Iranian children aged 5 to 60 months. 
The SLP assessed all participants using the Phonetic test. Their parents then completed the ISC-Persian and the ASQ about their children. To evaluate the test-retest reliability of ICS-Persian, 54 parents randomly completed it after three weeks. Data were analyzed by SPSS v. 24 software using Cronbach’s alpha coefficients, Pearson correlation, intra-class correlation coefficient (ICC), and student’s t-test.
Results
In this study, 59 girls and 59 boys with a mean age of 63.5 months (range:48 to 72 months) participated (Table 1).

After evaluation, 95 children (50 girls and 45 boys) did not have SSD, and 23 children (9 girls and 14 boys) had SSD. Validation of the ICS-Persian in Persian-speaking children showed acceptable results. The correlation coefficient of Pearson, Cronbach’s alpha, and ICC of the test and retest of total scores of the ICS-Persian were 0.82, 0.89, and 0.80, respectively. The ICS-Persian scores of children with and without SSD differed significantly in all age groups (P<0.001). Also, the overall ICS-Persian score of the children who answered yes and no to the second question of the ASQ general section was significantly different (P<0.001), which confirms the convergent validity of the ICS-Persian (Table 2).

Discussion
The results of this study showed that the ICS-Persian could be a valid, short, and simple tool for assessing and screening speech intelligibility in Persian-speaking children aged 4 to 6 years, considering an ICF-CY point of view. It also indicates that parents’ views on diagnosing speech disorders in their children can be trusted. So, SLPs can use the parents’ views in screening and initial assessment, as well as the progress of treatment. 

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
In the implementation of the research, ethical considerations have been considered in accordance with the instructions of the ethics committee of Isfahan University of Medical Sciences, and the code of ethics has been received under the number IR.MUI.REC.1396.1.245.

Funding
This article is taken from the research project of Alireza Aghaz with the guidance of Yalda Kazemi, Department of Speech Therapy, Isfahan University of Medical Sciences.

Authors' contributions
All authors contributed equally in preparing all parts of the research.

Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest

Acknowledgments
This research is derived from the research project with the approved code 196245 and was carried out with the code of ethics from Isfahan University of Medical Sciences. The researchers are grateful to all the parents and speech and language pathologists who patiently cooperated in the implementation of this research. The guidance of Professor Sharynne McLeod is also acknowledged and thanked.

مقدمه 
وضوح گفتار به معنای قابلیت فهم گفتار است و به‌صورت نمودی از توانایی برقراری ارتباط شفاهی تعریف می‌شود. هدف بلند مدت بسیاری از مداخلات گفتاردرمانی، بهبود وضوح گفتار است. اختلال گفتاری گوینده، توانایی مخاطب برای درک گفتار دارای اختلال و عوامل محیطی می‌توانند بر وضوح گفتار مؤثر باشد [1]. مشخصه‌ گفتار دارای اختلال، خطا در تولید صداهای گفتاری است و موجب کاهش وضوح گفتار می‌شود [2]. شیوع این اختلال به‌صورت کلی حدود 16 درصد در کودکان 3 ساله و حدود 3/8 درصد در کودکان 6 ساله تخمین زده می‌شود [3 ،4]. در 80 درصد این کودکان، اختلال صداهای گفتاری نیازمند درمان است [5, 6].
 ارزیابی سنتی اختلالات صدای گفتار توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان با استفاده از ابزارهای ارزیابی استاندارد و یا تجزیه و تحلیل نمونه‌های گفتاری انجام می‌شود. آسیب‌شناسان گفتار و زبان، اغلب با محاسبه درصد صحیح واج‌های تولید شده، اندازه خزانه واجی و شمارش تعداد و نوع الگوهای واجی مشاهده شده در کودک و مقایسه عملکرد آن با داده‌های هنجار زبانی، ویژگی‌های گفتاری کودک را ارزیابی می‌کنند [7]. تصمیم بالینی بر اساس نتایج ارزیابی گرفته می‌شود که آیا کودک نیاز به مداخله درمانی برای تولید صداهای گفتاری‌اش دارد یا خیر. در اکثر ارزیابی‌های سنتی، ارزیابی گفتار کودک توسط آسیب‌شناسان گفتار و زبان در محیط کلینیک انجام می‌شود. بنابراین بهتر است با درنظر گرفتن مکالمات کودک در خارج از محیط کلینیک، توانایی او را دقیق‌تر بررسی کرد و وضوح گفتار وی را در بافت‌های مختلف ارزیابی کرد [9 ،8].
به‌طور کلی ویژگی‌های زنجیری و زبرزنجیری وضوح گفتار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد [8]. در واقع سن، توانایی تولید صداها، ثبات خطا، توانایی زبانی و سبک صحبت گوینده نیز می‌تواند در وضوح گفتار تأثیرگذار باشد [10, 11, 12]. سنجش وضوح گفتار کاربردهای زیادی دارد، از جمله اینکه به‌صورت مستند مبنای مقایسه و بررسی تغییر در مهارت‌های گفتاری در پاسخ به درمان است، محدودیت‌های گفتاری را تعیین می‌کند و همچنین شدت اختلال گفتاری را می‌سنجد. وضوح گفتار به‌عنوان معیار آسیب، ناتوانی یا معلولیت نیز به کار می‌رود. با این حال، معمولاً در گزارش‌های بالینی و پژوهش‌ها، مستند کردن سطح وضوح گفتار رایج نیست [13].
پیشینه مطالعات مرتبط با وضوح گفتار در ایران، نشان‌دهنده کمبود شدید منابع در این زمینه است، به‌طوری که پژوهشگران در تحقیقات انجام شده در این زمینه از آزمون‌های سایر زبان‌ها برای ارزیابی وضوح گفتار استفاده می‌کنند. برای مثال قسیسین و همکاران در مطالعه خود از روش تشخیص کلمات در مجموعه باز مربوط به هادسون و گوردن و برانن استفاده کردند [14]. همچنین مردانی و همکاران در مطالعه خود برای ارزیابی وضوح گفتار از آزمون تولید جامع ویز استفاده کردند که در آن یک نمونه گفتار 200 کلمه‌ای از تعریف داستان کودک ضبط شده و توسط سه فرد ناآشنا با کودک نمره‌گذاری می‌شود [15]. برای جبران این کمبود، حیدری و همکاران در سال2010 یک آزمون سنجش وضوح گفتار براساس نامیدن تصاویر برای کودکان سه تا پنج ساله تهیه کردند (85%=ICC و 75%=CVI) [13]. ولی‌زاده و همکاران در سال 2014 این آزمون را بر روی 360 کودک 36 تا 60 ماهه هنجاریابی کردند [16]. دارویی و همکاران در سال 2014 پژوهشی برای بررسی اثر تجربه شنوندگان درباره گفتار کودکان کم‌شنوا و قضاوت آنان از وضوح گفتار این کودکان انجام دادند [17]. نمونه گفتار محاوره‌ای 26 کودک کم شنوا، ضبط و برای چهار شنونده (مادر، شنونده ناآشنا، شنونده کم‌تجربه و شنونده با تجربه) پخش شد. شنوندگان باید هرچه را درک می‌کردند، بیان می‌کردند. نتایج نشان داد به‌طور کلی قضاوت چهار گروه شنونده درباره وضوح گفتار کودکان کم‌شنوا متفاوت است و قضاوت شنونده از وضوح گفتار کودک کم‌شنوا به میزان آشنایی او با این نوع گفتار بستگی دارد [13]. مظاهری و همکاران در سال 2015 برای ارزیابی وضوح گفتار کودکان 8 تا 12 ساله دارای فلج مغزی، یک آزمون خودساخته براساس تکرار کلمات و جملات بعد از آزمونگر ساختند که در آن کودک بعد از آزمونگر کلمات و جملات را تکرار می‌کرد. صدای وی ضبط و توسط شنونده آشنا و ناآشنا نمره‌دهی می‌شد [1].
   تمام آزمون‌های مذکور توسط درمانگر اجرا می‌شوند و والدین ‌که در سال‌های آغازین زندگی کودک، اولین شرکای ارتباطی او هستند، نقشی در ارزیابی وضوح گفتار کودک خود ندارند. در صورتی که والدین می‌توانند مهارت‌های ارتباطی کودک خود را در بافت‌های اجتماعی زیادی شناسایی کنند و بتوانند توصیف معتبری از وضعیت وضوح گفتار کودک خود داشته باشند [18]. برای توسعه شناخت والدین از عملکرد کودکشان در بافت، مک کورمک، هریسون و مک‌لود در سال 2012 مقیاسی برای والدین تهیه کردند که مقیاس وضوح گفتار در بافت نام دارد. مقیاس وضوح گفتار برای به‌دست آوردن نظرات والدین در مورد وضوح گفتار کودکشان، وقتی که با شرکای ارتباطی مختلفی صحبت می‌کند، طراحی شده است. از والدین خواسته می‌شود به چگونگی گفتار کودکشان نمره دهند. به این صورت که کودکشان چقدر می‌تواند مخاطبان متفاوت را متوجه منظور خود کند [11].
نسخه اصلی مقیاس وضوح گفتار بر روی 120 کودک پیش دبستانی استرالیایی-انگلیسی اعتباریابی شده است که در آن مطالعه، مقیاس وضوح گفتار اعتبار، حساسیت و ثبات درونی بالایی (0/93=α) نشان داد. همچنین بین نمرات والدین نگران در مورد صداهای گفتاری کودکشان و والدین بدون نگرانی در مورد صداهای گفتاری کودک خود، اختلاف معناداری وجود داشت (P=0/000 و t(118)=-5/35) [11]. یه مانو همکاران در سال 2014 مقیاس وضوح گفتار در بافت را به‌عنوان یک ابزار غربالگری برای 72 کودکان پیش دبستانی اهل هنگ‌کنگ با و بدون اختلال در صداهای  گفتاری اعتباریابی کردند. نتایج نشان داد بین نمرات دو گروه اختلاف معنادار وجود دارد (P=0/000 و t(70)=3/13) [7]. مک لود و همکاران در سال 2015 پژوهشی با هدف توصیف نمرات هنجار 803 کودکان پیش دبستانی استرالیایی انگلیسی زبان در مقیاس وضوح گفتار در بافت انجام دادند. نتایج نشان داد بین نمرات والدینی که نگران وضعیت گفتاری فرزندشان بودند با والدینی که نگران نبودند تفاوت معناداری وجود داشت (P=0/000 و t(796)=16/8) همچنین ویژگی آزمون 0/58 و حساسیت آن 0/82 به دست آمد و پیشنهاد کردند که برای غربالگری کودکان دارای اختلالات صداهای گفتاری از کودکان بدون این اختلال، از مقیاس وضوح گفتار در بافت استفاده شود [19]. نیومن و همکاران در سال 2016 پژوهشی برای محاسبه ویژگی‌های روانسنجی مقیاس وضوح گفتار به زبان آلمانی برای 181 کودک پیش دبستانی (با و بدون اختلال صدای گفتار) انجام دادند. نتایج نشان داد نمرات کودکان بدون اختلال به‌طور معناداری بالاتر بود (P=0/000 و t(179)=5/22) و این می‌تواند ابزار مناسبی برای استفاده گفتاردرمانگران در کلینیک‌ها باشد [20]. فم و همکاران نیز در سال 2017 مطالعه‌ای با هدف اعتباریابی مقیاس وضوح گفتار به زبان ویتنامی برای 181 کودک پیش دبستانی انجام دادند. نتایج نشان داد بین نمرات والدینی که نگران گفتار کودکان خود بودند و والدینی که نگران نبودند تفاوت معناداری وجود دارد (میانگین نمرات گروه والدین نگران 3/96 و میانگین نمرات گروه بدون نگرانی 4/63 و0/000=P) و با توجه به ویژگی‌های روانسنجی مناسبی که دارد، این مقیاس می‌تواند برای استفاده گفتاردرمانگران در ارزیابی مشکلات گفتاری کودکان ابزار مفیدی باشد [21].
با توجه به نتایج مناسب و قابل قبول حاصل از مطالعاتی که کاربرد مقیاس وضوح گفتار را به‌عنوان یک غربالگری سریع و بسیار کم هزینه از وضوح گفتار در زبان‌های مختلف تأیید کرده است و ضمن در نظر داشتن اینکه در حال حاضر هیچ‌گونه ابزار معتبری در زبان فارسی برای غربالگری وضوح گفتار کودکان وجود ندارد؛ به نظر می‌رسد این ابزار در زبان فارسی نیز بتواند معتبر باشد و خلأ موجود در این زمینه را پر کند.  هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی شامل روایی همگرا، همبستگی درونی و پایایی آزمون بازآزمون مقیاس وضوح گفتار در کودکان پیش‌دبستانی فارسی زبان می‌باشد. در صورتی که شاخص‌های پایایی این مقیاس نتایج قابل قبولی ارائه داد،  مقیاس وضوح گفتار می‌تواند یک ابزار مهم غربالگری برای تشخیص اختلال صدای گفتاری و همچنین سنجش وضوح گفتار باشد که به‌صورت یک نمره کمّی به دست می‌آید و گفتاردرمانگران می‌توانند آن را به‌صورت گزارش به سایر متخصصان و حتی والدین ارائه دهند. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند زمینه را برای انجام پژوهش‌های بعدی در زمینه شناسایی زود هنگام مشکلات وضوح گفتار در کودکان هموار نماید و برنامه‌های درمانی به‌هنگام و نوینی را ایجاد نماید.
مواد و روش‌ها
مطالعه حاضر مقطعی‌توصیفی و از نوع ابزارسازی و اعتبارسنجی است که در سال 1397 به مدت 6 ماه در شهر اصفهان انجام شد. برای تعیین حجم نمونه از نرم‌افزار ِدکَلک(Medcalc) استفاده شد و با توجه به مطالعه‌ مشابه حجم نمونه‌ برای هر کدام از گروه‌های سنی شش ماهه، 22 نفر به دست ‌آمد [11]. از آنجایی که بازه‌ سنی کودکان 4 تا 6 سال بود، با لحاظ نمودن گروه‌های سنی شش ماهه و با رعایت امکان ریزش در نمونه‌گیری، حجم 30 نفر برای هر گروه سنی درنظر گرفته شد. لذا در مجموع از 120 والدین نمونه‌گیری شد که دو نمونه به دلیل خالی بودن اطلاعات جمعیت‌شناختی کودک از نمونه‌ها خارج شدند و درنهایت والدین 118 کودک 4 تا 6 ساله با و بدون اختلال در صداهای گفتاری وارد این مطالعه شدند. در واقع، جامعه هدف این مطالعه، تمام کودکان 4 تا 6 ساله مهدکودک‌های شهر اصفهان بودند و جامعه در دسترس این مطالعه، کودکان 4 تا 6 ساله مهدکودک‌های مناطق دو و سه آموزش و پرورش شهر اصفهان بودند. نمونه‌گیری در این مطالعه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای می‌باشد. خوشه‌ها شامل مناطق شش‌گانه آموزش و پروش شهر اصفهان بودند که در این مطالعه، مناطق دو و سه آموزش و پرورش شهر اصفهان به‌صورت روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و مهدکودک‌های این مناطق با استفاده از اپلیکیشن اعداد تصادفی داخل هر خوشه انتخاب شدند. معیارهای ورود برای آزمودنی‌های این مطالعه عبارت بودند از: سن کودک بین 4 تا 6 سال باشد. کودک فارسی زبان باشد و در منزل هم صرفاً به زبان فارسی صحبت کند. براساس پاسخ والدین به بخش «موارد کلی» پرسش‌نامه سنین و مراحل دچار مشکلات تکاملی، عدم مشکلات شنوایی، جسمی و بینایی نباشد. والدین کودک از سواد خواندن و نوشتن برخوردار باشند که از طریق پرسش از والدین، پرونده سلامت کودک و مشاهده کودک کامل شد. علاوه بر این موارد، کودکان دارای اختلال صداهای گفتاری در تلفظ حداقل یک واج در تست آواشناسی یا فونتیک اختلال داشتند. معیارهای خروج از مطالعه شامل نگرانی والدین در مورد هوش کودک، عدم تحویل مقیاس وضوح گفتار به مهدکودک‌ پس یک هفته و عدم رضایت یا عدم همکاری والدین در تکمیل مقیاس وضوح گفتار بود. برای شرکت در این مطالعه از تمامی شرکت‌کنندگان رضایت‌نامه آگاهانه دریافت شد. 
ابزارهای پژوهش
نسخه‌ فارسی مقیاس وضوح گفتار در بافت
نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار با کسب مجوز از سازنده مقیاس در سال 2014 توسط کاظمی و ظریفیان براساس پروتکل‌های استاندارد بین‌المللی توسط دو متخصص گفتاردرمانی ترجمه شده و برای سازندگان اصلی ارسال شد. فهرست توسط سازندگان اصلی برای بازترجمه به مؤسسه مورد تأیید خودشان ارسال شد و پس از انجام بازترجمه در برخی از موارد، با مترجمان توافق انجام شد. در نهایت، نسخه ترجمه شده فعلی مورد تأیید سازندگان نسخه اصلی این مقیاس قرار گرفت و نسخه فارسی تأیید شده در سایت بارگذاری شد [22]. تاکنون هیچ‌گونه هنجاریابی یا استانداردسازی این مقیاس بر روی کودکان فارسی زبان انجام نشده است و از این مقیاس در داخل کشور در هیچ مطالعه‌ای استفاده نشده است. در مطالعه حاضر، نسخه فارسی تأیید شده این مقیاس که در سایت دانشگاه چارلز استوارت بارگزاری شده است مورد استفاده قرار گرفته است. مک‌لود و همکاران در سال 2012 برای توسعه شناخت والدین از عملکرد گفتاری کودکشان در بافت، مقیاس وضوح گفتار در بافت را تهیه کردند. مقیاس وضوح گفتار برای به دست آوردن نظرات والدین در مورد وضوح گفتار کودکشان، وقتی که با شرکای ارتباطی مختلف صحبت می‌کند، بر اساس چارچوب طبقه‌بندی بین‌المللی عملکرد طراحی شده است. در مقیاس وضوح گفتار از والدین خواسته شده است به کفایت گفتاری کودکشان که چقدر می‌تواند هفت مخاطب ارتباطی متفاوت را متوجه منظور خود کند، با استفاده از مقیاس لیکرت 5 امتیازی نمره دهند. هفت شریک ارتباطی بر اساس فاکتورهای محیطی در بخش حمایت‌ها و ارتباطات از طبقه‌بندی بین‌المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت کودکان و نوجوانان طراحی شده است. به‌طور خاص هفت شریک ارتباطی عبارت‌اند از: والدین کودک، فامیل‌های درجه یک کودک، اقوام دور کودک، دوستان کودک، سایر آشنایان کودک، معلمان کودک و غریبه‌ها. مقیاس وضوح گفتار شامل هفت پرسش است که با این پرسش شروع می‌شود «آیا شما آنچه را که کودکتان می‌گوید، می‌فهمید؟» و با این پرسش تمام می‌شود «آیا غریبه‌ها، آنچه را که کودکتان می‌گوید می‌فهمند؟». 5 مقیاس لیکرت که پاسخ والدین را منعکس می‌کند شامل«همیشه، معمولاً، گاهی اوقات، به ندرت و هرگز» می‌باشد. مدت زمان لازم برای تکمیل این پرسش‌نامه، 3 تا 5 دقیقه است و میانگین نمره می‌تواند از طریق محاسبه میانگین امتیاز هفت پرسش به دست آید [10]. لذا ابزاری ساده به‌صورت خود نمره‌دهی والدین برای غربال وضعیت وضوح گفتار کودکشان است. نمره‌دهی این مقیاس به این صورت می‌باشد که «هرگز» برابر با نمره یک، «به ندرت» برابر با نمره دو، «گاهی اوقات» برابر با نمره سه، «معمولاً»  برابر با نمره چهار و «همیشه» برابر با نمره پنج درنظر گرفته می‌شود و میانگین مجموع نمرات آن، وضعیت وضوح گفتار کودک در بافت‌های مختلف را نشان می‌دهد. 
آزمون سنتی تولید گفتار (تست آواشناسی یا فونتیک)
آزمون تولید گفتار وجود یا عدم وجود اختلالات گفتاری را بررسی می‌کند. این آزمون شامل 67 کلمه است که تلفظ 21 همخوان فارسی را در موقعیت‌های اول، وسط و آخر کلمه و تلفظ دو همخوان را در موقعیت‌های اول و وسط کلمه ارزیابی می‌کند. در این آزمون شش واکه زبان فارسی نیز در حین ارزیابی همخوان‌ها بررسی می‌شود [23]. در مطالعه حاضر، هر کودکی که حداقل در تولید یک واج زبان فارسی مشکل داشت، به‌عنوان کودک دارای اختلال گفتاری درنظر گرفته شد.
پرسش‌نامه سنین و مراحل 
یک ابزار غربالگری است که توسط والدین برای فرزند خود تکمیل می‌شود. این آزمون وضعیت تکاملی کودکان چهار تا 60 ماهه را در 19 گروه سنی مختلف (از 4 تا 60 ماهگی) و در پنج حیطه تکاملی، تکامل حرکات درشت، حرکات ظریف، برقراری ارتباط، حل مسئله و شخصی-اجتماعی، ارزیابی و در مقایسه با نقاط برش تعیین شده اعلام می‌کند. این پرسش‌نامه برای هر گروه سنی در مجموع 30 سؤال دارد. پاسخ‌ها به‌صورت 3 گزینه‌ای است و تکمیل آن حدود 10 دقیقه طول می‌کشد. ساجدی و همکاران در سال 1391 در تهران این پرسش‌نامه را بر روی 555 کودک 5 تا 60 ماهه استانداردسازی و اعتباریابی کردند. ضریب آلفای پرسش‌نامه سنین و مراحل در مجموع 0/79 بود که پایین‌ترین همبستگی 0/62 (مربوط به 42 ماهگی) و بالاترین آن 0/93 (مربوط به 16 ماهگی) گزارش شد [24]. در مطالعه حاضر به منظور بررسی روایی همگرا نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار از سؤال دوم بخش موارد کلی پرسش‌نامه سنین و مراحل (آیا کودکتان مثل هم سن و سالانش حرف می‌زند؟) استفاده شد. همگرایی پاسخ‌ها نشان‌دهنده‌ میزان همپوشانی بین دو ابزاری است که توانایی مشابه را می‌سنجند [22].
روش اجرا
برای بررسی اعتبار مقیاس مورد نظر، تعدادی از مهدکودک‌های مناطق دو و سه شهر اصفهان به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. آزمودنی‌ها نیز از مهدکودک‌ها به‌صورت تصادفی مشخص شدند. همه این کودکان توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان ارزیابی شدند. آسیب‌شناس گفتار و زبان بر اساس آزمون سنتی تولید گفتار (تست آواشناسی و فونتیک)، گفتار تمام کودکان شرکت‌کننده را ارزیابی کردند و از این طریق کودکان دارای اختلال در صداهای گفتاری را شناسایی کردند. پژوهشگر پس از بررسی معیارهای ورود بر اساس اطلاعات موجود در پرونده کودک و مصاحبه با معلم، با والدین کودک تماس می‌گرفت و در صورت تمایل به شرکت در مطالعه، از آن‌ها درخواست می‌کرد که فرم رضایت‌نامه شرکت در پژوهش مقیاس وضوح گفتار در بافت و فرم پرسش‌نامه سنین و مراحل که از طریق کودکشان برای آن‌ها ارسال می‌شود، تکمیل و طی سه روز آینده آن را به مدیر مهدکودک تحویل دهند. همچنین از تمام والدین یک سؤال کلی نیز می‌پرسید که "آیا در مورد گفتار فرزند خود نگران هستند یا نه؟" محقق در صورت مشاهده ناهنجاری در هر یک از کودکان، مشاوره و اقدامات لازم به والدین آن‌ها ارائه می‌داد. سپس در فاصله سه هفته بعد از نمونه‌گیری اولیه، نمونه‌گیری مجدد بر روی 54 نفر (45 درصد) از نمونه‌های اولیه که حاضر به ادامه همکاری بودند، تکرار شد و مقیاس وضوح گفتار دوباره از طریق کودکشان برای والدین ارسال و دریافت شد. پس از ارسال مجدد مقیاس وضوح گفتار، آزمودنی‌هایی که آن را طی یک هفته آینده به مدرسه تحویل ندادند، از مطالعه حذف شدند.
تحلیل آماری
برای تحلیل آماری از نسخه 22 نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد. در این مطالعه برای بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و نمودار چندک چندک و کیو کیو  استفاده شد. برای تعیین ثبات درونی از آلفای کرونباخ، برای تعیین روایی همگرا از آزمون من ویتنی بین نمرات نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار و سؤال دوم بخش موارد کلی پرسش‌نامه سنین و مراحل و برای محاسبه مقدار پایایی آزمون-بازآزمون، بین دو بار اجرا از ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی درون‌گروهی استفاده شد. سطح معناداری در مطالعه حاضر برابر با 0/05 می‌باشد.
یافته‌ها
بررسی اعتبار نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار در بافت در دو گروه کودکان سالم و کودکان دارای اختلالات صداهای گفتاری انجام شد. در این پژوهش، 118 کودک شرکت کردند که 59 دختر و 59 پسر با میانگین سنی 7/6±63/5 ماه در طیف سنی 48 تا 72 ماهه، بودند. جدول شماره 1 توزیع سنی و جنسیتی شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد.

95 نفر از این کودکان بدون اختلال صدای گفتار و 23 کودک دارای اختلال صدای گفتار بودند. جنسیت کودکان شرکت‌کننده در گروه بدون اختلال صدای گفتار 50 دختر و 45 پسر و در گروه دارای اختلال صدای گفتار، 9 دختر و 14 پسر بود.
بررسی پایایی آزمون باز آزمون بین نمرات مقیاس وضوح گفتار بر روی 45 درصد از آزمودنی‌ها انجام شد. در تحلیل آن از ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی درون‌گروهی (مدل دوطرفه تصادفی) استفاده شد که نتایج آن در جدول شماره 2 قابل مشاهده است.

از آنجایی که توزیع نمره کل نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار در حداقل یکی از دو گروه (کودکان با و بدون اختلال صدای گفتار)، در چهار گروه سنی مورد مطالعه طبق آزمون کولموگروف-اسمیرنوف نرمال نبود (0/05>P). برای مقایسه نمرات کودکان با و بدون اختلال صدای گفتار از آزمون من ویتنی استفاده شد که نتایج آن در جدول شماره 3 نشان داده شده است.

در این مطالعه از سؤال دوم بخش موارد کلی پرسش‌نامه سنین و مراحل به‌عنوان روایی همگرا با نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار استفاده شده است. با توجه به اینکه داده‌ها بر اساس آزمون کولموگروف-اسمیرنوف از توزیع نرمال برخوردار نبودند، آزمون من ویتنی توانست بین میانگین نمره کلی نسخه فارسی مقیاس وضوح گفتار و سؤال دوم بخش موارد کلی پرسش‌نامه سنین و مراحل (آیا کودکتان مثل هم سن و سالانش حرف می‌زند؟) تفاوت کاملاً معناداری بین کودکانی که به این سؤال پاسخ مثبت و منفی داده بودند نشان دهد که در جدول شماره 4 قابل مشاهده است.

بحث
هدف از این مطالعه، بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس وضوح گفتار در کودکان پیش‌دبستانی فارسی زبان بود. آسیب‌شناسان گفتار و زبان ایرانی، اکثراً ارزیابی شاخص وضوح گفتار را به‌طور کیفی و تقریبی در کلینیک‌ها و موقعیت‌های بالینی درنظر می‌گیرند، در حالی که یک مقیاس کمّی از وضوح گفتار می‌تواند برای کمک به طرح‌ریزی برنامه درمانی و ارزیابی نتایج درمان به‌طور بسیار مؤثر مورد استفاده قرار گیرد [25]. بیشتر مقیاس‌های تشخیص وضوح گفتار بر عوامل تولیدی زبان تمرکز دارد؛ علی‌رغم اینکه قابلیت وضوح گفتار ترکیبی از عوامل تولیدی و موقعیت‌های بافتی زبان است.
در این مطالعه، میانگین نمرات شاخص وضوح گفتار نسخه فارسی در کودکان بدون اختلال صدای گفتار (4/7=میانگین) تقریباً مشابه با مطالعات آلمانی و هنگ کنگی بود که آن‌ها نیز بوسیله این مقیاس نمره کودکان با و بدون اختلال صدای گفتار را سنجیده بودند. در این مطالعات نمره کودکان بدون اختلال صدای گفتار بین بازه 4/49 تا 4/56 گزارش شده است [20 ،7]. در این مطالعات مشابه، تعداد و ترکیب نمونه‌ها در نسخه هنگ کنگی 72 کودک (39 کودک بدون و 33 کودک با تشخیص اختلال صدای گفتار) و در نسخه آلمانی 181 کودک (151 کودک بدون و 30 کودک با تشخیص اختلال صدای گفتار) بود [20 ،7]. ترکیب نمونه‌ها در مطالعه حاضر تقریباً مشابه با مطالعه آلمانی بوده است [20]. معیارهای ورود در این دو مطالعه سن بین 3 تا 6 سال، عدم وجود اختلالات تکاملی و تک زبانه بودن کودکان بود که در مطالعه حاضر نیز معیارهای ورود بجز سن کودک (4 تا 6 سال) سایر معیارها دقیقاً با معیارهای ورود مطالعات مشابه یکسان بوده است. در مقابل، میانگین نمرات شاخص وضوح گفتار نسخه فارسی در کودکان با اختلال صدای گفتار (میانگین=3/64) پایین‌تر از مطالعات آلمانی و هنگ کنگی بود. در این مطالعات نمره کودکان با اختلال صدای گفتار بین بازه 3/97 تا 4/14 گزارش شده است [20 ،7]. این نتایج با مطالعات قبلی که تأثیر آشنا بودن شنونده با گوینده را بر روی وضوح گفتار بررسی کردند، مطابقت داشت. فیلیپسن وضوح گفتار 4 کودک که دچار تأخیر در رشد گفتار بودند را بر اساس میزان سطح آشنا بودن گوینده و شنونده بررسی کرد. در تکالیف شناسایی کلمات، مادران به‌طور قابل توجهی بهتر از افراد غیر آشنا در شناسایی کلمات گفته شده کودکشان عمل کردند [26]. بادونک و همکاران نیز تأیید کردند که در تکالیف شناسایی کلمات، مادران به‌طور معناداری نمره بهتری از شنوندگان ناآشنا داشتند [27]. یافته‌های بسیاری از مطالعات دیگر نیز مشابه این نتایج است [20 ،11 ،7] که هنگام بررسی وضوح گفتار کودک بسیار مهم است که فاکتورهای محیطی طبقه‌بندی بین‌المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت کودکان و نوجوانان مربوط به موقعیت‌های مکالمه و شرکای ارتباطی را در نظر گرفت. یافته‌های این مطالعه، شواهد بیشتری از اهمیت ایجاد ابزاری برای ارزیابی جامع توانایی‌های ارتباطی کودک در زندگی روزمره ارائه کرده است.
  در مطالعه حاضر ثبات درونی نسخه فارسی شاخص وضوح گفتار نیز بررسی شد. نتایج تحلیل‌ها تأیید کرد تمام هفت گزینه این ابزار، یک بعد واحد را می‌سنجد که آن، وضوح گفتار است. همبستگی بالا (0/89=α) بین میانگین نمره شاخص وضوح گفتار و نمرات هفت گزینه‌ای آن مشاهده شد که نشان می‌دهد ثبات درونی نسخه فازسی شاخص وضوح گفتار خوب است. برای این ابزار در زبان انگلیسی (0/93=α) و همچنین در مطالعات دیگر زبان‌ها نیز ثبات درونی عالی و خوب گزارش شده است [28, 29 ,30 ،,21 ,20 ,11]. در مطالعه حاضر، پایایی آزمون‌-بازآزمون نیز برای 54 کودک اجرا شد. نتایج نشان داد بین پاسخ‌های اولین مرتبه تکمیل والدین و پاسخ‌های آن‌ها بعد از سه هفته، همبستگی مطلوبی وجود دارد (0/82=r) [31]. این نتایج با مطالعات قبلی نیز سازگار است که همه آن‌ها پایایی آزمون-بازآزمون خوبی را گزارش داده اند [30, 29 ,19, 20 ,7].
در این مطالعه، از سؤال دوم بخش موارد کلی پرسش‌نامه سنین و مراحل به‌عنوان روایی همگرا نسخه فارسی شاخص وضوح گفتار استفاده شده است. در واقع، میانگین نمره شاخص وضوح گفتار در کودکانی که به سؤال دوم موارد کلی پرسش‌نامه سنین و مراحل (آیا کودکتان مثل هم سن و سالانش حرف می‌زند؟) جواب مثبت گرفته بودند نسبت به کودکانی که پاسخ منفی گرفتند، تفاوت کاملاً معنادارای داشت. با توجه به جدول شماره 4 در این مطالعه، والدین 89 نفر از 95 کودک بدون اختلال صدای گفتار، به این سؤال جواب بله دادند و والدین 14 نفر از 23 کودک دارای اختلال صدای گفتار به این سؤال جواب خیر دادند. تفسیر نتایج جدول شماره 4 نشان می‌دهد درک والدین از وضعیت گفتاری کودک خود با نتایج ارزیابی وضوح گفتار که توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان انجام شده است، بسیار مرتبط و هم‌راستا است. تحلیل پاسخ به این سؤال نشان‌دهنده این است که پاسخ والدینی که در مورد نحوه حرف زدن کودکشان نگرانی داشته‌اند، نسبت به والدینی که نگران نبوده اند تفاوت معنادار داشته است که با نتایج مطالعات سایر زبان‌ها نیز همخوانی دارد [22 ،20 ،9]. از آنجا که درک والدین از مهارت‌های گفتاری کودک خود با نتایج ارزیابی آسیب‌شناس گفتار و زبان بسیار هم‌راستا است، لذا در غربالگری وضوح گفتار می‌توان به نظر والدین در مورد گفتار کودکشان اعتماد کرد. یافته‌های مطالعات سایر زبان‌ها نیز اشاره کردند که نمره‌دهی والدین به شاخص وضوح گفتار را می‌توان برای ارزیابی وضوح گفتار معتبر در نظر گرفت. سایر مطالعات انجام شده در زمینه‌ شاخص وضوح گفتار نیز روایی همگرای خوبی را برای این مقیاس گزارش کرده‌اند [29 ,19, 20 ,7].  اکثر این مطالعات از درصد واج‌های صحیح، درصد همخوان‌های صحیح و درصد واکه‌های صحیح در نمونه گفتار کودکان نیز برای بررسی روایی همگرا استفاده کرده‌اند. بنابراین، یکی از محدودیت‌های مطالعه حاضر عدم بررسی این متغیرها است. با این حال فم و همکاران نیز از نگرانی والدین به‌عنوان روایی همگرا برای شاخص وضوح گفتار استفاده کردند [22] و نتایج این مطالعه از یافته‌های فم و همکاران نیز حمایت کرد. به‌طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد شاخص وضوح گفتار یک مقیاس والدین‌محور برای ارزیابی وضوح گفتار کودک با شرکای ارتباطی مختلف است. شاخص وضوح گفتار در ابتدا برای ارزیابی وضوح گفتار کودکان پیش‌دبستانی انگلیسی زبان استرالیایی ساخته شد [11] و سپس برای استفاده کودکان پیش‌دبستانی و مدرسه‌ای در طیف وسیعی از زبان‌های متفاوت موردتأیید قرار گرفت. نتایج این مطالعه و تمام مطالعات انجام شده در این زمینه نشان داد شاخص وضوح گفتار دارای روایی همگرا، ثبات درونی و پایایی خوبی است. یکی از پیشنهادات این مطالعه برای مطالعات آینده در این زمینه استفاده از معیارهای درصد واج‌های صحیح، همخوان‌های صحیح و واکه‌های صحیح به‌عنوان روایی همگرا با مقیاس نسخه فارسی شاخص وضوح گفتار می‌باشد. پیشنهاد می‌شود این مطالعه با جمعیت بیشتری از کودکان دارا و بدون اختلال گفتاری انجام شود و حساسیت و ویژگی این ابزار برای غربالگری مشکلات وضوح گفتار در کودکان سنجیده شود.
نتیجه گیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد نسخه فارسی شاخص وضوح گفتار می‌تواند به‌عنوان یک ابزار معتبر، کوتاه و ساده برای ارزیابی و غربالگری وضوح گفتار در کودکان 4 تا 6 ساله فارسی زبان ‌باشد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که می‌توان به نظر والدین در مورد تشخیص وجود مشکلات گفتاری در کودکشان اعتماد کرد و آسیب‌شناسان گفتار و زبان می‌توانند در غربالگری و سنجش اولیه و همچنین بررسی میزان پیشرفت درمان نیز از نظر والدین استفاده کنند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش، ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درنظر گرفته شده است و کد اخلاق به شماره IR.MUI.REC.1396.1.245  دریافت شده است. 

حامی مالی
این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی آقای علیرضا آغاز با راهنمایی خانم دکتر یلدا کاظمی گروه گفتار درمانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌باشد. 

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده سازی این مقاله مشارکت یکسان داشته‌اند. 

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 

تشکر و قدردانی
این پژوهش برگرفته از طرح تحقیقاتی با کد مصوب 196245 است و با اخذ کد اخلاق از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. محققان از همه والدین و متخصصان آسیب‌شناس گفتار و زبانی که با شکیبایی در اجرای این پژوهش همکاری کردند، سپاسگزاری می‌کنند. همچنین از راهنمایی‌های پروفسور شارین مک لئود در تقدیر و تشکر می‌شود.

References

1. Mazaheri S, Soleymani Z, Dadgar H. [Speech Intelligibility in 8-12 Year Old Children with Spastic Cerebral Palsy (Persian)]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2016; 25(132):324-8. [Link]
2. Smith SD, Pennington BF, Boada R, Shriberg LD. Linkage of speech sound disorder to reading disability loci. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 2005; 46(10):1057-66. [DOI:10.1111/j.1469-762005.01534.x] [PMID]
3. Shriberg L, McSweeny JL. Classification and misclassification of childhood apraxia of speech. Madison: University of Wisconsin-Madison; 2002.[Link]
4. Shriberg LD. Diagnostic markers for child speech-sound disorders: Introductory comments. Clinical Linguistics & Phonetics. 2003; 17(7):501-5. [DOI:10.1080/0269920031000138150][PMID]
5. Baker E, McLeod S. Evidence-based practice for children with speech sound disorders: Part 2 application to clinical practice. Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 2011; 42(2):140-51. [DOI:10.1044/0161-1461(2010/10-0023)]
6. Zarifian T, Modarresi Y, Tehrani LG, Kazemi MD, Salavati M, Sadeghi A, et al. Persian articulation assessment for children aged 3-6 Years: A validation study. Iranian Journal of Pediatrics. 2017; 27(4):e8217. [DOI:10.5812/ijp.8217]
7. Ng KYM, To CKS, Mcleod S. Validation of the Intelligibility in Context Scale as a screening tool for preschoolers in Hong Kong. Clinical Linguistics & Phonetics. 2014; 28(5):316-28. [DOI:10.3109/02699206.2013.865789][PMID]
8. McLeod S. Speech pathologists’ application of the ICF to children with speech impairment. Advances in Speech Language Pathology. 2004; 6(1):75-81. [DOI:10.1080/14417040410001669516]
9. Ahmadi A, Mohamadi R, Ebadi A, Kamali M, Zarifian T, Kazemi MD. Development and validation of a new scale for assessment of speech stimulability in Persian speaking children. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 2019; 122:180-4. [DOI:10.1016/j.ijporl.2019.04.018][PMID]
10. Ferguson SH. Talker differences in clear and conversational speech: Vowel intelligibility for normal-hearing listeners.The Journal of the Acoustical Society of America. 2004; 116(4):2365-73. [DOI:10.1121/1.1788730][PMID]
11. McLeod S, Harrison LJ, McCormack J. The intelligibility in context scale: Validity and reliability of a subjective rating measure. Journal of Speech, Language, and Hearing Research. 2012; 55(2):648-56. [DOI:10.1044/1092-4388(2011/10-0130)] 
12. Ball MJ, Perkins MR, Müller N, Howard S. The handbook of clinical linguistics. New Jersey: John Wiley & Sons; 2009. [Link]
13. Heydari S, Torabi Nezhad F, Agha Rasouli Z, Hoseyni F. [Development of speech intelligibility measurement test for3 to 5 years old normal children (Persian)]. Audiology. 2011; 20(1):47-53. [Link]
14. Ghasisin L, Ghasemi A, Moobed F, Hassanzade A. [Speech intelligibility in 4-5 year old children (Persian)]. Journal of Research in Rehabilitation Sciences. 2009; 5(1). [DOI:10.22122/jrrs.v5i1.34]
15. Mardani N, Sobhani Rad D, Baratian S, Gholian AA, Ghaemi H. [The correlation between speedy and intermittent oral movements (diadochokinetic skills) and the speech intelligibility in 5 to 6 years old children with cleft palate (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2015; 4(3):48-56. [Link]
16. Valizadeh A, Ghorbani A, Torabinejad F, Haghani H. [The speech intelligibility of normal Persian-speaking children and its changes during the age of 36 to 60 months (Persian)]. Audiology. 2014; 22(4):51-9. [Link]
17. Darouie A, Gholami Tehrani L, Pourshahbaz A, Rahgozar M. [The Effect of Experience on Listeners’ Judgment about Speech Intelligibility of Hearing Impaired Children (Persian)]. Jpurnal of Exceptional Children. 2014; 13(4):5-12. http://joec.ir/browse.php?a_id=190&sid=1&slc_lang=en
18. Hustad KC. Speech intelligibility in children with speech disorders. Perspectives on Language Learning and Education. 2012; 19(1):7-11. [DOI:10.1044/lle19.1.7]
19. McLeod S, Crowe K, Shahaeian A. Intelligibility in context scale: Normative and validation data for English-speaking preschoolers. Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 2015; 46(3):266-76. [DOI:10.1044/2015_LSHSS-14-0120][PMID]
20. Neumann S, Rietz C, Stenneken P. The german intelligibility in context scale (ICS-G): Reliability and validity evidence. International Journal of Language & Communication Disorders. 2017; 52(5):585-94. [DOI:10.1111/1460-6984.12303][PMID]
21. Pham B, McLeod S, Harrison LJ. Validation and norming of the Intelligibility in Context Scale in Northern Viet Nam. Clinical Linguistics & Phonetics. 2017; 31(7-9):665-81. [DOI:10.1080/02699206.2017.1306110][PMID]
22. McLeod S, Harrison LJ, McCormack J. Intelligibility in Context Scale [Y Kazemi, T Zarifian, Persian trans]. Bathurst: Charles Sturt University; 2012. [Link]
23. Genabi M, Ashayeri H, Kasbi F, Amiri-shoki Y. [Comparative study of the fine motor skills in 7-10 years-old normal and articulation disordered children (Persian)]. Teb Tazkiye. 2004; 12(4):25-32. [Link]
24. Sajedi F, Vameghi R, Kraskian Mojembari A, Habibolahi D, Lornejad H, Delavar B. [Standardization and validation of the ASQ developmental disorders screening tool in children of Tehran city (Persian)]. Tehran University Medical Journal. 2012; 70(7):436-46. [Link]
25. Lousada M, Sa-Couto P, Sutre D, Figueiredo C, Fazenda M, Lousada MJ, et al. Validity and reliability of the Intelligibility in Context Scale. Clinical Linguistics and Phonetics. 2019; 33(12):1125-38. [DOI:10.1080/02699206.2019.1589579][PMID]
26. Flipsen Jr P. Speaker-listener familiarity: Parents as judges of delayed speech intelligibility. Journal of Communication Disorders. 1995; 28(1):3-19. [DOI:10.1016/0021-9924(94)00015-R]
27. Baudonck NL, Buekers R, Gillebert S, Van Lierde KM. Speech intelligibility of Flemish children as judged by their parents. Folia Phoniatrica et Logopaedica. 2009; 61(5):288-95. [DOI:10.1159/000235994][PMID]
28. Hopf SC, McLeod S, McDonagh SH. Validation of the Intelligibility in Context Scale for school students in Fiji. Clinical Linguistics & Phonetics. 2017; 31(7-9):487-502. [DOI:10.1080/02699206.2016.1268208][PMID]
29. Lee Y. Validation of the Intelligibility in Context Scale for Korean-speaking pre-school children. International Journal of Speech-Language Pathology . 2019; 21(4):395-403. [DOI:10.1080/17549507.2018.1485740][PMID]
30. Washington KN, McDonald MM, McLeod S, Crowe K, Devonish H. Validation of the Intelligibility in Context Scale for Jamaican Creole-speaking preschoolers. American Journal of Speech-Language Pathology. 2017; 26(3):750-61. [DOI:10.1044/2016_AJSLP-15-0103][PMID]
31. Mohammadbeigi A, Mohammadsalehi N, Aligol M. [Validity and reliability of the instruments and types of measurments in health applied researches (Persian)]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2015; 13(12):1153-70.[Link]