ارتباط اختلالات صدای گفتاری و مهارت‌های نوروسایکولوژی با میانجی‌گری سبک‌های فرزند پروری و افسردگی: مهارت‌های حافظه و بینایی-فضایی

Introduction
Speech is the children’s primary means of communication. The ability to produce speech sounds, synthesize them, and generate words, is one of the most notable achievements in children’s developmental process. speech sound disorders (SSD) are the most prevalent problems among children’s communication disorders. The main feature of this disorder is the inability to produce sounds that are usually acquired in each phase of a child’s development according to age and language development. 
The SSD is a communication disorder where normal speech acquisition is disrupted. Children with SSD make speech sound errors that may impact speech intelligibility for others. Factors and variables associated with this disorder have been investigated in some studies. However, for the present study, the relationship between neuropsychological skills (Memory and visuospatial skill), parenting styles (authoritarian, authoritative, and permissive), and a mother’s depression with SSD has been investigated in a single model.
Materials and Methods
This study is analytical and descriptive, and the correlation method of Structural Equation Modeling (SEM) is used to examine the data. The sample size for this study is estimated to be 117 preschool children between 4 and 6 years of age. The purposive sampling method is used by selecting from the children who had been referred to 10 Speech and language therapy clinics in a year and through screening of 30 kindergartens in Esfahan. After recruiting the sample, a speech and language pathologist confirmed the presence or absence of speech sound disorders using Ahmadi et al.’s test. In case of having this disorder and the other inclusion criteria, the child and their mother were selected as the sample size for this study. Additional inclusion criteria are: not having other disorders, e.g., obvious mental disabilities, genetic syndromes, hearing and vision impairments, and a history of neurological diseases, such as seizures which can be assessed by checking the child’s developmental and health records and through interviews with parents. Having any of these disorders along with the SSD are the exclusion criteria of this study. Conners neuropsychological rating scale, Baumrind’s parenting styles, and Beck depression inventory are applied to each subject and then completed by mothers. The data was analyzed using the AMOS software using the correlation, regression, path analysis, and structural equation methods.
Results
The statistical analysis showed that the correlation and effect of memory skill on SSD are significant (P=0.023 <0.05). Therefore, increasing memory skill problems may increase SSD. The memory function has no significant indirect effect on SSD with the mediating role of authoritative parenting styles (P=0.306 >0.05). The positive value of the indirect path coefficient (B=+0.006) shows that the memory function directly affects SSD with the mediating role of authoritative parenting styles. However, the results indicate that this effect is not significant and considerable. Furthermore, no significant effect is observed between the memory function and the mediating role of authoritarian parenting style on SSD (P=0.715 >0.05). 
The positive value of the indirect path coefficient (B=+0.002) shows that the memory function with the mediating role of authoritarian parenting style has an insignificant direct effect on SSD. Moreover, the memory function has no indirectly significant effect on the mediating role of permissive parenting style on SSD (P=0.689 >0.05). The positive value of the indirect path coefficient (B=+0.003) indicates that the memory function with the mediating role of permissive parenting styles has an insignificant direct effect on SSD. Also, there is no significant indirect effect of the memory function on SSD with the mediating role of permissive parenting style (P=0.531 >0.05). On the other hand, the relation and effect of the visual-spatial performance skill with the mediating role of authoritative parenting style have no significant indirect effect on SSD (P=0.268 >0.05). 
The positive value of the indirect path coefficient (B=+0.006) shows the direct effect of the visual-spatial performance skill with the mediating role of authoritative parenting style on SSD. However, the results revealed that this is not significant. In addition, the visual-spatial performance skill with the mediating role of authoritarian parenting style has no significant indirect effect on SSD (P=0.497 >0.05). The positive value of the indirect path coefficient (B=+0.003) shows that the visual-spatial performance skill with the mediating role of authoritarian parenting style has an insignificant direct effect on SSD. With the mediating role of permissive parenting style, the visual-spatial performance skill has no significant indirect effect on SSD (P=0.949 >0.05), and according to the positive value of the indirect path coefficient (B=+0.0001), it also has no insignificant direct effect on SSD. As well as, the visual-spatial performance skill with the mediating role of maternal depression has no significant indirect effect on SSD (P=0.414 >0.05); however, it has a significant direct effect on SSD with the mediating role of permissive parenting style (P=0.026 >0.05).
Dissection
The results of this study demonstrate the direct effect of memory function on SSD. Thus, the more functional problems with memory, the greater number of sounds with pronunciation errors occur in the considerably significant study sample. Similarly, the visual-spatial performance skill directly affects SSD, and the more problems with this skill, the more pronunciation errors can be observed in children. However, this effect is not significant. Concerning the mediating role of parenting style and mother depression, there is no meaningful relationship between the visual-spatial performance skill and SSD. 
The visual-spatial performance skill with the mediating role of the permissive parenting style has an indirect relation to the occurrence of SSD, and the more this style is applied, the lesser sound errors can be observed in SSD. Overall, the research findings show that SSD as the most common communication difficulty among preschool children is related to neuropsychological skills, memory function, and to some extent, visual-spatial performance skills. In this way, the weaker these skills and functions are the greater number of sound error occurrences. In addition, the parenting styles and considering the mother’s depression and mental health status affect the decrease and increase of the number of sound errors.

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
In the implementation of the research, ethical considerations have been considered in accordance with the instructions of the Ethics Committee of the Research Institute of Physical Education and Sports Sciences, and the code of ethics has been received under the number (IR.SSRC.REC1400.015).

Funding
This article is taken from the thesis of Mr. Nasser Zarei Shamsabadi with the guidance of Mansoura Shahriar Ahmadi and the advice of Leila Qassin and Ahmad Abedi, Department of Psychology of Exceptional Children, Islamic Azad University, Central Tehran Branch.

Authors' contributions
The authors contributed equally to preparing this article.

Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments
The supervisors and advisors who cooperated in this research are thanked and appreciated. We would like to thank the administrators, administrative staff and teachers of kindergartens in Isfahan, officials of speech therapy clinics and parents of children who helped in screening, sampling and conducting this study.

مقدمه 
رشد گفتار در کودک از لحظه‌ تولد آغاز و با افزایش سن او کامل می‌شود. گفتار، اصلی‌ترین ابزار ارتباطی کودکان در برخورد با انسان‌های دیگر است. در این مسیر رشدی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای شگفت‌انگیز کودکان، توانایی تولید صداهای گفتاری و نیز توانایی ترکیب این صداها و تولید واژه است. یکی از اختلالات شایع در کودکان، اختلالات صدای گفتاری است. ویژگی اصلی اختلالات صدای گفتاری، ناتوانی در تولید آواهایی است که معمولاً در هر مرحله از تحول برحسب سن و زبان فرد کسب می‌شوند. این اختلالات می‌توانند به خطاهای تولیدی، به کاربردن، تجسم یا سازمان‌دهی آواها منجر شوند. برای مثال: یک آوا جانشین آوایی دیگر می‌شود (مانند به کاربردن /ش/ به‌جای /س/) و یا آنکه فرد یک آوا مانند آوای پایان یک کلمه را حذف می‌کند و یا کودک توانایی تولید یک آوا را ندارد یا اینکه آن را به‌صورتی خطا تولید می‌کند که این خطا هم شبیه هیچ ‌یک از آواهای دیگر نیست [1].
بر اساس آماری که هالاهان و کافمن ارائه می‌کنند میزان شیوع آسیب دیدگی گفتار 3/5 درصد است که بالاترین درصد را در میان اختلالات دیگر زیر مجموعه کودکان استثنایی دارند. 75 درصد از این میزان اختلال گفتاری و ارتباطی را اختلالات صدای گفتاری تشکیل می‌دهند [1].
بر اساس نظری دیگر، تخمین زده می‌شود نزدیک به 10 درصد مردم یک اختلال ارتباطی دارند و از این میزان 50 تا 80 درصد آن‌ها ممکن است مبتلا به اختلال صدای گفتاری باشند [2].
کرباسی و همکاران [3] در مطالعه‌ای شیوع اختلالات صدای گفتاری درکودکان پیش‌دبستانی ایرانی را 13/8 درصد تخمین زدند. 
با وجود شیوع بالای اختلالات صدای گفتاری و پژوهش‌های متعدد حوزه گفتاردرمانی در این زمینه و پژوهش‌های انجام شده در حوزه روانشناسی کودک، پژوهش‌های کمی در ایران در مورد عوامل روانشناختی مرتبط با این اختلال به‌عنوان بزرگ‌ترین گروه کودکان استثنایی انجام‌ شده است. بیشتر پژوهش‌های حوزه‌ روانشناسی که متغیرهای این پژوهش را در اختلالات گفتار و زبان مورد مطالعه قرار داده‌اند، معطوف به اختلال لکنت بوده است. در پژوهش‌های گفتاردرمانی هم نقش متغیرهای روانشناختی مثل مهارت‌های نوروسایکولوژی، سبک‌های فرزندپروری و افسردگی مادر کمتر بررسی شده و یا بررسی نشده است. بنابراین، رابطه‌ متغیرهای روانشناختی نظیر مهارت‌های نوروسایکولوژی (مثل عملکرد حافظه و بینایی-فضایی)، سبک‌های فرزندپروری (مستبدانه، مقتدرانه، آسان‌گیرانه) و افسردگی مادر با اختلالات صدای گفتاری به‌صورت همزمان در یک مدل می‌تواند در کشف عوامل احتمالی مرتبط و تأثیرگذار بر این اختلال راهگشا باشد.
نوروسایکولوژی (عصب-روانشناختی) یکی از حوزه‌های تخصصی روانشناسی است که رابطه بین مغز و رفتار را مطالعه می‌کند. نوروسایکولوژی بالینی عملکرد شناختی را  ارزیابی می‌کند. عملکردهای شناختی آن‌هایی هستند که فرد برای پردازش محرک‌های دریافتی بیرونی و درونی استفاده می‌کند [4]. در بررسی مهارت‌های عصب روانشناسی کودکان مهارت‌هایی مانند:  عملکردهای توجه، کارکردهای اجرایی، حسی-حرکتی، زبان، حافظه-یادگیری و بینایی-فضایی درنظر گرفته می‌شود [5]. عملکرد بینایی-فضایی یک فرآیند پیچیده و شامل بخش‌های متعددی است که در ارتباط با یکدیگر هستند. این بخش‌ها‌ی متعدد عبارت‌اند از توانایی تجسم اجسام به‌صورت ذهنی، توانایی تشخیص تفاوت میان اشیاء، تشخیص چپ و راست، تشخیص روابط میان اشیاء در فضا، موقعیت و جهت‌یابی، توانایی کپی کردن مدل و ...[6]. ادراک بینایی-فضایی به کودکان کمک می‌کند تا بتواند در مورد فضا، موقعیت‌های فضایی دنیا، لوکیشن یا طول یک مسیر توصیف دقیق و هدفمندی داشته باشد. به‌علاوه کودکان اطلاعاتی را که همراه با مدالیته‌های بینایی-فضایی هستند، بهتر به خاطر می‌آورند [7]. حافظه بخشی منظمی از تجربه روزمره‌ کودکان در به خاطر آوردن چهره‌ها و اسامی است. حیطه‌های مختلف حافظه شامل حافظه کوتاه‌مدت، حافظه فعال، حافظه بلندمدت می‌باشد. داده‌های تجربی اهمیت زیاد و تأثیرگذار حافظه‌ فعال بر یادگیری گفتار در کودکان را نشان می‌دهد. مدل‌های برجسته‌ حافظه‌ فعال بیانگر این مطلب است که اطلاعات شنیداری و بینایی به‌صورت موقت ذخیره و دست‌کاری می‌شوند [8].
فرزندپروری به‌روش‌ها و رفتارهای ویژه گفته می‌شود که جداگانه یا در تعامل با یکدیگر بر رشد کودک تأثیر می‌گذارد. نوع سبک فرزندپروری والدین تأثیر زیادی بر رشد شناختی کودک دارد. سه سبک فرزندپروری مهم شامل مقتدرانه، مستبدانه، آسان‌گیرانه است [9]. در فرزندپروری مقتدرانه والدین صمیمی، پذیرا، دلسوز و نسبت به نیازهای فرزندان حساس هستند. درعین‌حال کنترل قاطع و معقولی را اعمال می‌کنند. در فرزندپروری مستبدانه والدین سرد و طردکننده هستند و روش فرزندپروری آنان از نظر پذیرش و روابط نزدیک پایین، کنترل اجباری در آنان بالا و استقلال کم است. در فرزندپروری آسان‌گیرانه والدین کنترل کمی بر فرزندان خود دارند و به فرزندان خود اجازه می‌دهند قبل از اینکه آمادگی لازم را پیدا کنند، تصمیم‌های زیادی بگیرند [10]. با توجه به اینکه تعامل کودک-والدین به‌عنوان یک محتوای ابتدایی برای زبان است و خروجی‌های رشدی زبان را شکل می‌دهد، بنابراین فرزندپروری ممکن است در ارتباط بین توانایی زبانی کودک و سازگاری عاطفی-اجتماعی مشارکت داشته باشد [11].
افسردگی مادر یکی از مسائلی است که برخی از کودکان مسیر رشد را با آن طی می‌کنند. در مسیر رشد بسیاری از این کودکان مشکلات جدی و اغلب افسردگی به وجود می‌آید [12]. افسردگی مادر با خروجی کمتر از انتظار کودک، شامل عملکرد شناختی کمتر، مشکلات رفتاری و اختلالات روانشناختی در ارتباط است. کودکان با مادران افسرده توانایی زبانی کمتری در سال‌های اولیه نشان می‌دهند [13].
پژوهش‌هایی روابط متغیرهای مطرح‌شده را به‌صورت جداگانه بررسی کرده‌اند. افشار و همکاران و لیناسی و همکاران در بررسی خود نشان دادند [14, 15] مهارت حافظه‌ فعال کودکان مبتلا به اختلالات صدای گفتاری نسبت به کودکان نرمال به‌صورت معناداری پایین‌تر است. نتایج مطالعه مارتن نشان داد [16] کودکان با آسیب زبانی عملکرد ضعیف‌تری در پردازش‌های دیداری-فضایی نسبت به کودکان نرمال دارند. جونز و همکاران نشان دادند [17] پردازش بینایی و ادراک بینایی در کودکان مبتلا به لکنت از کودکان عادی ضعیف‌تر است. درخشان و همکاران نشان دادند [18] سبک آسان‌گیرانه در مادران کودکان لکنتی به‌صورت معناداری بیشتر است. نتایج مطالعه دانا و سلطانی نشان داد [19] سبک‌های فرزندپروری با شدت لکنت ارتباطی ندارد. عشقی زاده و همکاران نشان دادند [20] سبک استبدادی در مادران کودکان لکنتی به‌صورت معناداری بالاتر از کودکان نرمال است. نتایج مطالعه کاپلان و همکاران نشان داد [21] کودکان با مادران افسرده نسبت به کودکان با مادران غیر افسرده ارتباط بیانی با مشکلات بیشتری ندارند. سیسیک و همکاران نشان دادند [22] افسردگی مادر بر زبان انگلیسی کودکان دوزبانه انگلیسی-اسپانیایی اثری ندارد. در زبان اسپانیایی آن‌ها فقط روی رشد خزانه واژگان دریافتی اثر دارد. در پژوهشی دیگر، ردوف و همکاران نشان دادند [23] افسردگی مادران با کودکان آسیب گفتاری نسبت به مادران با کودکان نرمال بیشتر است. این تفاوت معنادار است. با توجه به اینکه در پژوهش‌های قبلی ارتباط عوامل هدف به‌صورت جداگانه و آن هم کمتر بر اختلالات صدای گفتاری بررسی‌شده است، لزوم بررسی رابطه‌ این متغیرها در یک مدل واحد با اختلالات صدای گفتاری به‌عنوان شایع‌ترین اختلال کودکان پیش‌دبستانی، اهمیت بالایی دارد. بنابراین، تحقیق حاضر در پی پاسخ دادن به این سؤال است که آیا دو مهارت نوروسایکولوژیکی حافظه و مهارت بینایی-فضایی با اختلالات صدای گفتاری به‌صورت مستقیم و یا با میانجی‌گری سبک‌های فرزندپروری و افسردگی مادر در ارتباط است؟

مواد و روش‌ها
این پژوهش یک پژوهش توصیفی-تحلیلی است که در آن از روش همبستگی از نوع معادلات ساختاری استفاده و روابط خطی بین متغیرهای نهفته و متغیرهای آشکار به‌صورت یک مدل بررسی شدند. در این پژوهش جامعه آماری، کودکان پیش‌دبستانی 4 تا 6 ساله دچار اختلالات صدای گفتاری شهر اصفهان بودند.
حجم نمونه شامل 117 کودک پیش‌دبستانی در شهر اصفهان بود. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند از کودکانی که در یک فاصله زمانی یک‌ساله به تعدادی از کلینیک‌های گفتاردرمانی اصفهان مراجعه کرده بودند و همچنین غربال‌گری در تعدادی از مهدکودک‌های شهر اصفهان انجام ‌شده است. پس از پیدا کردن نمونه‌های 4 تا 6 ساله کودک، یک آسیب‌شناس گفتار و زبان با استفاده از آزمون احمدی و همکاران، ابتدا وجود یا عدم وجود اختلالات صدای گفتاری را در آن‌ها تائید می‌کرد. در صورت وجود اختلال صدای گفتاری و دارا بودن سایر معیارهای ورود، نمونه وارد پژوهش می‌شد. سایر معیارهای ورود عبارت بود ازعدم وجود اختلالات همراه مثل عقب‌ماندگی ذهنی بارز، سندرم‌های ژنتیکی، کم شنوایی، نابینایی و سابقه‌ بیماری‌های مغز اعصاب مثل تشنج که با بررسی پرونده رشدی و بهداشتی کودک و مصاحبه با والدین مشخص می‌گردید و وجود هر یک از این اختلالات همراه با اختلال صدای گفتاری معیار خروج از پژوهش بود. محل اجرای پژوهش یک کلینیک گفتاردرمانی بود. در صورت رضایت والدین از مشارکت در این پژوهش، از مادر دعوت می شد در کلینیک حضور پیدا کند و پس از پرکردن فرم رضایت اخلاقی و توضیح در مورد اهداف پژوهش، نحوه تکمیل و ابهامات هر پرسش‌نامه به او آموزش داده می‌شد. سپس پرسش‌نامه‌های مهارت‌های نوروسایکولوژی کانرز، سبک‌های فرزندپروری بامریند و پرسش‌نامه‌ افسردگی بک توسط مادر کودک تکمیل‌شده، داده‌های حاصل ازآن برای تجزیه‌وتحلیل آماری مورداستفاده قرار گرفت.
ابزار پژوهش
در این پژوهش از چهار آزمون به‌عنوان ابزار استفاده شد که عبارت‌اند از: 
مقیاس ارزیابی تولید صداهای گفتاری در کودکان فارسی‌زبان
احمدی و همکاران آزمونی برای ارزیابی اختلالات صدای گفتاری در کودکان فارسی‌زبان 3 تا 6 ساله در سطح تک کلمه و بازگویی داستان ساخته و اعتباریابی کرده‌اند [24, 25]. میزان توافق متخصصان برای سؤالات مربوط به روایی محتوایی آزمون تولید در سطح بازگویی داستان بیش از 80 درصد گزارش‌شده است. روایی همگرایی آزمون تولید در سطح تک کلمه تک کلمه (r=0/934، 0/001>P) و در سطح بازگویی داستان (r=0/62، 0/001>P) به ‌دست‌آمده است. پایایی آزمون هم به روش بین ارزیاب و هم به روش بازآزمایی در هر دو سطح تک کلمه و بازگویی داستان بالاتر از 9/0 گزارش‌شده است. این آزمون توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان انجام می‌شود.
مقیاس عصب روان‌شناختی کانرز
این آزمون توسط کانرز در سال 2007 برای ارزیابی مهارت‌های عصب روان‌شناختی از جمله توجه، حافظه، فعالیت‌های حسی حرکتی و پردازش بینایی فضایی در چهار طیف (مشاهده نشده تا شدید) برای کودکان 4 تا 12 سال ساخته‌شده است. این فرم یک مقیاس چهار درجه‌ای است که نمره‌ هر گویه حداقل صفر برای مشاهده نشده و حداکثر 3 برای شدید می‌باشد. جدید و عابدی این پرسش‌نامه را ترجمه و هنجاریابی کرده‌اند [26]. ضرایب پایایی ثبات درونی با دامنه‌ای از 0/75 تا 0/9 و ضریب پایایی باز آزمایی با هشت هفته فاصله 0/6 یا 0/9 گزارش‌شده است. اعتبار سازه فرم کانرز با استفاده از روش‌های تحلیل عاملی به ‌دست ‌آمده و روایی افتراقی آن‌ها با بررسی آماری توانایی پرسش‌نامه در تمایز افراد مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه از عادی و دیگر گروه‌های بالینی قویاً تأیید شده است. آن‌ها بار دیگر ضمن انطباق و هنجاریابی پرسش‌نامه، روایی سازه این ابزار را مناسب ارزیابی کردند و پایایی این ابزار را به روش کرونباخ 0/72 گزارش کردند. این پرسش‌نامه توسط یکی از والدین کودک تکمیل می‌شود.
مقیاس شیوه‌های فرزندپروری بامریند
 این پرسش‌نامه برای اولین بار توسط دیانا بامریند در سال 1972 تهیه شد که دارای 48 سؤال بود. در مراحل بعد با استفاده از نظر متخصصان و نتایج حاصل از تحلیل‌های روان‌سنجی تعداد سؤال‌ها به 30 سؤال کاهش یافت که 10 سؤال آن به شیوه مقتدرانه،10 سؤال به شیوه مستبدانه و 10 سؤال دیگر به شیوه‌ آسان‌گیرانه مربوط است. این فرم توسط یکی از والدین تکمیل می‌شود و براساس آن برای هر نمونه سه نمره برای هر یک از سبک‌های مستبدانه، مقتدرانه و آسان‌گیرانه به دست می‌آید. هر گویه از این فرم یک مقیاس پنج‌درجه‌ای دارد که حداقل نمره‌ آن صفر مربوط به گزینه‌ کاملاً مخالفم و حداکثر نمره‌ 4 برای گزینه‌ کاملاً موافقم می‌باشد. مینایی و نیک زاد ساختار عاملی و اعتبار این پرسش‌نامه را بررسی کردند [27]. طبق گزارش آن‌ها این پرسش‌نامه از روایی مطلوبی برخوردار است و پایایی محاسبه ‌شده برای کل پرسش‌نامه با استفاده از آلفای طبقه‌ای و پایایی خرده مقیاس‌ها با استفاده از ضریب گاتمن نشان داد این پرسش‌نامه از پایایی نسبتاً مطلوبی برخوردار است و میزان آن از 0/62 تا 0/77 است. این نتایج با گزارش توستون هیل همسو می‌باشد [28]. این پرسش‌نامه توسط یکی از والدین کودک تکمیل می‌شود.
مقیاس افسردگی بک
پرسش‌نامه افسردگی بک، پرسشنامه‌ای 21 سؤالی است که برای اولین بار در سال 1961 توسط بک و همکاران تدوین شد. محتوای این پرسش‌نامه، به‌طور جامع نشانه‌شناسی افسردگی است، اما بیشتر بر محتوای شناختی تأکید دارد. گزینه‌های این آزمون در مجموع از 21 آیتم مرتبط با نشانه‌های مختلف تشکیل می‌شود که آزمودنی‌ها باید بر روی یک مقیاس چهار درجه‌ای از صفر تا سه به آن پاسخ دهند. بر اساس طاهری و همکاران افسردگی از طریق چهار عامل یاس و ناامیدی (6 گویه)، عدم اطمینان به آینده (6 گویه)، بدبینی (4 گویه) و نومیدی به آینده (3 گویه) سنجیده می‌شود [29]. آن‌ها روایی و پایایی این پرسش‌نامه را در پژوهشی بررسی کردند. ضریب همبستگی درون طبقه‌ای 0/81 محاسبه شد. پایایی نیز از روش آلفای کرونباخ 0/93 و از روش نصف کردن 0/64 به دست آمد. در بررسی روایی همگرا این پرسش‌نامه از طریق محاسبه همبستگی آن با کل نمره وضعیت سلامت روان-28‌ و نیز با چهار سازه آن تعیین شد که همبستگی پرسش‌نامه بک با کل نمره وضعیت سلامت روان-28، 0/8 به دست آمد. این پرسش‌نامه توسط مادر کودک تکمیل می‌شود.
برای تجزیه‌وتحلیل آماری از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزار AMOS و همچنین برای توصیف متغیرهای پژوهش از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است.
یافته‌ها
در جدول شماره 1 مشخصات جمعیت‌شناختی نمونه‌ها آورده شده است.

در جدول شماره 2 شاخص‌های توصیفی متغیرهای پژوهش شامل میانگین، انحراف معیار، چولگی، و کشیدگی ارائه شده است.

مطابق با دیدگاه کلاین، یکی از مفروضه‌های استفاده از مدل‌یابی، نرمال بودن توزیع متغیرها است که برای برقرار بودن این مفروضه، قدر مطلق چولگی و کشیدگی متغیرها نباید از 3 بیشتر باشد.

همان‌طور که در جدول شماره 3 ملاحظه می‌شود قدر مطلق چولگی و کشیدگی تمامی متغیرها کمتر از سه است.

بنابراین، مفروضه نرمال بودن برای مدل‌یابی برقرار است. با توجه به اینکه برای ارزیابی مدل‌های درنظر گرفته ‌شده از سه نوع شاخص تطبیقی، تعدیل‌یافته و مطلق استفاده می‌شود و هر چه مقدار به‌دست‌آمده از این نوع شاخص‌ها به مقادیر حداقل پذیرش نزدیک باشد، نشانه مطلوب بودن مدل است. نتایج جدول شماره 3 نشان می‌دهد شاخص‌های موردنظر مقادیر مناسبی محسوب می‌شود و داده‌های گردآوری ‌شده، نزدیک به دامنه قابل‌ قبول بوده و مدل‌های تدوین ‌شده را مورد تأیید و حمایت قرار می‌دهند.
در تصویر شماره 1، مدل همبستگی عملکرد حافظه با اختلالات صدای گفتاری و با میانجی‌گری فرزندپروری و افسردگی مادر برای ارتباط آن‌ها و ضریب اثر مستقیم نمایش داده ‌شده است.

نتایج جدول شماره 4 نشان می‌دهد بیشترین تأثیرپذیری عملکرد حافظه از بعد حافظه فعال است، به‌طوری‌که 86 درصد (0/86=2^0/926) تغییرات عملکرد حافظه توسط این بعد تبیین می‌شود و میزان تبیین شده توسط این بعد با میزان تبیین شده توسط بعد درک زبان تفاوت معناداری دارد، زیرا فواصل اطمینان بوت استرپ این بعد با فواصل اطمینان بعد درک زبان همپوشانی ندارد.

نتایج بررسی این مدل (تصویر شماره 1)، نشان می‌دهد سبک سبک‌های فرزندپروری، هیچ‌کدام تأثیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری ندارد، به‌طوری که با آزادگذاری بیشتر و اقتدار بیشتر، تعداد صداهای دچار اختلال صدای گفتاری کاهش پیدا می‌کند، اما این مقدار کاهش معنادار نیست. (0/05<P). این در حالی است که با به کارگیری استبداد بیشتر ( سبک مستبدانه) تعداد صداهای دچار اختلال افزایش می‌یابد، اما این افزایش هم تصادفی بوده و معنادار نیست (0/05<P). 
نتایج نشان می‌دهد در این مدل، افزایش یا کاهش افسردگی مادر تأثیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری ندارد (0/05<0/956=P).
 نتایج جدول شماره 4 نشان می‌دهد مشکلات عملکرد حافظه تأثیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری دارد، زیرا سطح معناداری مسیر مستقیم عملکرد حافظه به اختلالات صدای گفتاری 0/023 به ‌دست ‌آمده است (0/05>P).
بر اساس جدول شماره 5 نتایج یافته‌ها اثر عملکرد حافظه با میانجی‌گری فرزندپروری را به این صورت نشان می‌دهد:

سبک مقتدرانه
 نتایج این سبک نشان می‌دهد عملکرد حافظه به‌طور غیرمستقیم و از طریق سبک مقتدرانه بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/306=P). مقدار مثبت ضریب غیرمستقیم (0/006+=B) نشان می‌دهد، عملکرد حافظه با میانجی‌گری سبک مقتدرانه، تأثیر مستقیمی بر اختلالات صدای گفتاری دارد که البته نتایج نشان می‌دهد این مقدار تأثیر قابل‌توجه و معنادار نیست.
سبک مستبدانه
 نتایج جدول شماره 5 نشان می‌دهد عملکرد حافظه به‌طور غیرمستقیم و از طریق سبک مستبدانه بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/715=P). مقدار مثبت ضریب غیرمستقیم (0/002+=B) نشان می‌دهد، عملکرد حافظه با میانجی‌گری سبک مستبدانه، تأثیر مستقیم غیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری دارد.

سبک آسان‌گیرانه
 نتایج نشان می‌دهد عملکرد حافظه به‌طور غیرمستقیم و از طریق سبک آزادگذاری بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/689=P). مقدار مثبت ضریب غیرمستقیم (0/003+=B) نشان می‌دهد عملکرد حافظه با میانجی‌گری سبک آسان‌گیرانه تأثیر مستقیم غیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری دارد.
بر اساس جدول شماره 5 نتایج یافته‌ها، اثر عملکرد حافظه با میانجی‌گری افسردگی مادر را این‌گونه نشان می‌دهد که عملکرد حافظه به‌طور غیرمستقیم و از طریق افسردگی مادر بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/531=P).
در تصویر شماره 3، مدل همبستگی عملکرد بینایی-فضایی با اختلالات صدای گفتاری و با میانجی‌گری فرزندپروری و افسردگی مادر برای ارتباط آن‌ها و ضریب اثر مستقیم نمایش داده‌ شده است.

نتایج بررسی این مدل (تصویر شماره 4) نشان می‌دهد در مدلی که عملکرد بینایی-فضایی به‌عنوان یک عامل برون‌زا و تأثیرگذار بر اختلالات صدای گفتاری معرفی‌شده است، سبک آسان‌گیرانه در میان سبک‌های فرزندپروری، تأثیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری دارد، به‌طوری‌که با آزادگذاری بیشتر، تعداد صداهای خطا کاهش معناداری پیدا می‌کند (0/05>0/026=P و 0/22-=B) این در حالی است که با به‌کارگیری استبداد و اقتدار بیشتر (سبک مستبدانه و مقتدرانه) اختلالات صدای گفتاری افزایش می‌یابد ولی این افزایش تصادفی بوده و معنادار نیست (0/05<P).

نتایج نشان می‌دهد در این مدل با افزایش افسردگی مادر، اختلالات صدای گفتاری فرزند بیشتر می‌شود، اما نتایج نشان می‌دهد این تأثیر تصادفی بوده است و معنادار نیست (0/05<0/904=P). نتایج جدول شماره 6 نشان می‌دهد عملکرد بینایی-فضایی با وجود ضریب تأثیر مستقیم 0/175 که عددی قابل‌توجه است، تأثیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری ندارد.

سطح معناداری مسیر مستقیم مشکلات بینایی-فضایی به اختلالات صدای گفتاری بسیار نزدیک به تأیید و 0/054 به‌ دست‌آمده است.
بر اساس جدول شماره 7 نتایج یافته‌ها اثر عملکرد بینایی- فضایی با میانجی‌گری فرزندپروری را به این صورت نشان می‌دهد.

سبک مقتدرانه
 نتایج نشان می‌دهد عملکرد بینایی-فضایی به‌طور غیرمستقیم و از طریق سبک مقتدرانه بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/268=P). مقدار مثبت ضریب غیرمستقیم (0/006+=B) نشان می‌دهد بینایی-فضایی با میانجی‌گری سبک مقتدرانه، تأثیر مستقیمی بر اختلالات صدای گفتاری دارد که البته نتایج نشان داد این مقدار تأثیر قابل‌توجه و معنادار نیست.
سبک مستبدانه
نتایج جدول شماره 7 نشان می‌دهد بینایی-فضایی به‌طور غیرمستقیم و از طریق سبک مستبدانه، بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/497=P). مقدار مثبت ضریب غیرمستقیم (0/003+=B) نشان می‌دهد، بینایی-فضایی با میانجی‌گری سبک مستبدانه، تأثیر مستقیم غیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری دارد.
سبک آسان‌گیرانه
 نتایج نشان می‌دهد بینایی-فضایی به‌طور غیرمستقیم و از طریق سبک آزادگذاری بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/949=P). مقدار مثبت ضریب غیرمستقیم (0/0001+=B) نشان می‌دهد، بینایی-فضایی با میانجی‌گری سبک آسان‌گیرانه، تأثیر مستقیم غیر معناداری بر اختلالات صدای گفتاری دارد.
بر اساس جدول شماره 7 نتایج یافته‌ها، اثر عملکرد بینایی-فضایی با میانجی‌گری افسردگی مادر را این‌گونه نشان می‌دهد که بینایی-فضایی به‌طور غیرمستقیم و از طریق افسردگی مادر بر اختلالات صدای گفتاری تأثیر معناداری ندارد (0/05<0/414=P)، زیرا فاصله اطمینان به‌دست ‌آمده، صفر را شامل می‌شود (0/015-0/06). به ‌عبارت ‌دیگر، ضریب مسیر بینایی-فضایی به اختلالات صدای گفتاری از طریق افسردگی مادر تفاوت معناداری با مقدار صفر ندارد.
بحث 
اختلالات صدای گفتاری یکی از انواع اختلالات ارتباطی است که باعث اختلال در فراگیری طبیعی صداهای گفتاری می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط دو مهارت نوروسایکولوژی حافظه و مهارت بینایی-فضایی با اختلالات صدای گفتاری به‌صورت مستقیم و یا با میانجی‌گری سبک‌های فرزندپروری و افسردگی مادر انجام شد.
در مورد ارتباط مستقیم مهارت حافظه با اختلالات صدای گفتاری، نتایج این پژوهش نشان داد عملکرد حافظه تأثیر مستقیمی بر اختلالات صدای گفتاری دارد. بدین‌صورت که هر چه مشکلات عملکرد حافظه بیشتر شود تعداد صداهایی (واج‌ها) که خطای تلفظی دارند در کودکان نمونه بیشتر می‌شود و این اثر قابل‌توجه و معنادار است.
 نتایج این پژوهش با پژوهش‌های افشار و همکاران و لیناسی و همکاران هم از نظر رابطه و اثر حافظه بر اختلال صدای گفتاری و هم از نظر معنادار بودن با آن‌ها همخوان است [14, 15]. افشار و همکاران نشان دادند مهارت حافظه‌ کودکان مبتلا به اختلالات صدای گفتاری نسبت به کودکان نرمال به‌صورت معناداری پایین‌تر است [14]. نتایج با پژوهش حاضر همخوان است. همچنین لیناسی و همکاران در مطالعه‌ای توانایی حافظه‌ و شدت اختلالات صدای گفتاری در کودکان دچار همین اختلال بررسی کردند و نشان دادند هر چه حافظه‌ ضعیف‌تر باشد، شدت اختلالات صدای گفتاری بیشتر است [15]. این نتیجه به‌صورت کامل با یافته‌های پژوهش فعلی همخوان است.
این نتیجه بر اساس نظر مانسون و همکاران این‌گونه تبیین می‌شود که یکی از مسائل مهم در مباحث، تأثیر حافظه‌ بر رشد گفتاری است [8]. داده‌های تجربی اهمیت زیاد و تأثیرگذار حافظه‌ بر یادگیری گفتار در کودکان را نشان می‌دهد. مدل‌های برجسته‌ حافظه‌ فعال بیانگر این مطلب است که اطلاعات شنیداری و بینایی به‌صورت موقت ذخیره و دست‌کاری می‌شوند. برای تولید گفتار، وجود یک مخزن از صداها به‌صورت دقیق و صحیح لازم است که به سهولت و مناسب بتوان آن‌ها را بازیابی کرد. بنابراین، اگر این سیستم ذخیره‌سازی و بازیابی دچار اشکال شود یا به هر شکلی محدود شود، ممکن است یک اختلال واج‌شناسی یا فونولوژیکال مانند اختلال صدای گفتاری ایجاد کند. پس حافظه می‌تواند یکی از مشارکت‌کننده‌های قوی در نقایص گفتاری کودکان دچار اختلال صدای گفتاری باشد. 
در مورد ارتباط مستقیم مهارت بینایی-فضایی با اختلالات صدای گفتاری 
نتایج دیگر این پژوهش نشان داد مشکلات بینایی-فضایی تأثیر مستقیمی بر اختلالات صدای گفتاری دارد. بدین‌صورت که هر چه مشکلات دیداری-فضایی بیشتر شود تعداد صداهایی (واج‌ها) که خطای تلفظی دارند در کودکان نمونه بیشتر می‌شود، اما این اثر قابل‌توجه و معنادار نیست.
 پژوهش مشابه که رابطه عملکرد بینایی-فضایی را با اختلالات صدای گفتاری مورد هدف قرار دهد، عیناً‌ یافت نشد، اما در پژوهش‌هایی اثر این عملکرد بر سایر اختلالات گفتار و زبان بررسی شده است و پژوهش حاضر با آن‌ها مقایسه شد. نتایج این پژوهش با پژوهش‌های مارتن و جونز و همکاران ازنظر رابطه و اثر عملکرد بینایی-فضایی بر اختلال همخوان اما ازنظر معنادار بودن با آن‌ها ناهمخوان است [17 ،16]. در پژوهش مارتن نتایج نشان داد [16] کودکان با آسیب زبانی عملکرد ضعیف‌تری در پردازش‌های دیداری –فضایی نسبت به کودکان نرمال دارند که از نظر تأثیر این بُعد با این مطالعه همخوان و از نظر معنادار بودن نتایج ناهمخوان می‌باشد. در پژوهش جونز و همکاران که پردازش بینایی و ادراک بینایی را در کودکان مبتلا به لکنت و عادی بررسی می‌کردند [17]، نمونه‌های لکنتی عملکرد ضعیف‌تری در تکلیف بینایی داشتند که در این مطالعه هم از نظر تأثیر این بعد با این مطالعه همخوان و از نظر معناداری ناهمخوان است.
نتایج حاصل بر اساس نظر هرسکوویتیس این‌گونه تبیین می‌شود [7] که یکی از عملکردهای اساسی زبان، اشاره به اشیاء و موقعیت‌ها در جهان دارد. این نوع پردازش به‌وسیله‌ روش‌های ذهنی غیر زبانی میانجی می‌شود. ادراک بینایی-فضایی به انسان کمک می‌کند تا بتواند در مورد فضا و موقعیت‌های فضایی دنیا توصیف دقیق و هدفمندی داشته باشد. آنالیز دقیق معنایی در مورد بینایی فضایی، قدرت ذهنی‌ای را نشان می‌دهد که می‌تواند جهان فضایی مثل لوکیشن یا طول یک مسیر را توصیف کند. همچنین کودکان اطلاعاتی را که همراه با مدالیته های بینایی-فضایی هستند، بهتر به خاطر می‌آورند.
مهارت در تولید صداهای گفتاری یکی از زیر مجموعه‌های مهارت‌های زبان است. بنابراین، می‌توان استنباط کرد اگر عملکردهای بینایی-فضایی در کودکان اشکال داشته باشد ممکن است در یادآوری الگوهای صحیح تلفظی دچار مشکل شوند و این اشکال بر اختلالات صدای گفتاری اثر داشته باشد.
معنادار نشدن این رابطه و اثر در این پژوهش ممکن است به دلیل محدودیت‌هایی که می‌توانسته بر مطالعه تأثیرگذار باشد به وجود آمده باشد. به‌عنوان ‌مثال، ممکن است نمونه‌هایی که از مهدکودک‌ها گرفته ‌شده هیچ‌ کدام مشکلی در عملکرد بینایی-فضایی نداشته‌اند و یا اینکه والدین در پر کردن فرم‌ها، دچار سوگیری شده باشند و مهارت‌های بینایی-فضایی کودک خود را آنچنان که بوده منعکس نکرده باشند. نکته‌ دیگر اینکه کلیه نمونه‌های این پژوهش کودکان دچار اختلال هستند، درحالی‌که در پژوهش‌های قبلی، کودکان نرمال نیز وجود داشته‌اند و اینکه در آن‌ها تأثیر عملکرد بینایی-فضایی را بر مهارت زبان و لکنت بررسی کردند نه اختلالات صدای گفتاری. در اکثر این پژوهش‌ها از روش علی-مقایسه‌ای استفاده‌شد، اما در پژوهش فعلی از روش مدل‌سازی و معادلات ساختاری استفاده گردیده است.
در بررسی ارتباط دو مهارت حافظه و بینایی-فضایی با میانجی‌گری فرزندپروری با اختلالات صدای گفتاری، یافته‌های این پژوهش نشان داد مهارت‌های نوروسایکولوژی حافظه و بینایی-فضایی نمی‌توانند به‌صورت معناداری اختلالات صدای گفتاری را با میانجی‌گری سبک‌های فرزند پروری پیش‌بینی کنند. موضوع دیگر این‌که در بین سبک‌های فرزندپروری، سبک آسان‌گیرانه قوی‌ترین رابطه‌ مستقیم را با اختلال صدای گفتاری دارد. به این صورت که هر چه والدین سبک آسان‌گیرانه قوی‌تری نسبت به سبک‌های دیگر در قبال کودک دچار اختلال صدای گفتاری داشته باشند، تعداد صداهایی (واج‌ها) که خطای تلفظی دارند به‌صورت معناداری کاهش می‌یابد.
پژوهشی مشابه که رابطه‌ ابعاد نوروسایکولوژی را با میانجیگری سبک‌های فرزند پروری بر اختلالات صدای گفتاری بررسی کند عیناً یافت نشد، اما نتایج این پژوهش با پژوهش‌های درخشان و همکاران و دانا و سلطانی از نظر اثر و رابطه و معنادار بودن آن، همخوان و با پژوهش عشقی‌زاده و همکاران ناهمخوان است [20, 19]. فرخزاد و همکاران سبک‌های فرزندپروری کودکان دارای لکنت و نرمال موردمطالعه قراردادند [18] و نشان دادند سبک آسان‌گیرانه در مادران کودکان لکنتی به‌صورت معناداری بیشتر است. 
این نتیجه با پژوهش حاضر از نظر نوع سبک تأثیرگذار بر اختلال و معنادار بودن همخوان است. دانا و سلطانی رابطه سبک فرزندپروری با شدت لکنت دانش آموزان بررسی کردند [19] و نتایج نشان داد سبک‌های فرزندپروری با شدت لکنت ارتباطی ندارد که در مورد سبک مقتدرانه و مستبدانه با این پژوهش همخوان و در مورد سبک آسان‌گیرانه ناهمخوان است. عشقی‌زاده و همکاران نشان دادند [20] سبک استبدادی در مادران کودکان لکنتی به‌صورت معناداری بالاتر از کودکان نرمال است. این نتیجه با یافته‌های این پژوهش از نظر نوع سبک فرزندپروری تأثیرگذار ناهمخوان می‌باشد.
نتایج حاصل از این فرضیه بر اساس نظر بارنت و همکاران این‌گونه تبیین می‌شود [11] که تعامل کودک – والدین به‌عنوان یک محتوای ابتدایی برای زبان است که خروجی‌های رشدی زبان را شکل می‌دهد. بنابراین، فرزندپروری ممکن است در ارتباط بین توانایی زبانی کودک و سازگاری عاطفی-اجتماعی مشارکت داشته باشد. در کودکان توانایی زبان دریافتی نسبت به توانایی زبان بیانی ارتباط بسیار بیشتری با فرزندپروری مثبت مادر دارد. این نوع فرزندپروری باعث توانایی بالاتر در زبان دریافتی و این خود باعث درک بیشتر کودک از خواسته‌ها و دستورات والدین شده و پاداش، تشویق و توجه مثبت والدین را در پی دارد. بنابراین این ارتباط یک ارتباط دوطرفه است.
معنادار نشدن و یا ضعیف بودن این رابطه و اثر در این پژوهش ممکن است به دلیل محدودیت‌هایی که می‌توانسته بر مطالعه تأثیرگذار باشد به وجود آمده باشد. به‌عنوان ‌مثال، ممکن است والدین در پر کردن فرم‌ها، دچار سوگیری شده باشند. به این صورت که به‌جای انعکاس سبک فرزندپروری واقعی خود، نظر خود در مورد نوع سبک فرزندپروری مطلوب منعکس کرده باشند. از موارد دیگر این است که طبق نظرات مطرح ‌شده این عامل بیشتر بر زبان دریافتی و درک زبان تأثیرگذار است تا زبان بیانی و گفتار. نکته‌ دیگر اینکه کلیه نمونه‌های این پژوهش کودکان دچار اختلال هستند درحالی ‌که در پژوهش‌های قبلی، کودکان نرمال نیز وجود داشته‌اند و اینکه اکثر آن‌ها بر کودکان لکنتی انجام  ‌شده نه بر اختلالات صدای گفتاری. در اکثر این پژوهش‌ها از روش علی-مقایسه‌ای استفاده ‌شده است، اما در پژوهش فعلی از روش مدل‌سازی و معادلات ساختاری استفاده گردیده است.
در بررسی ارتباط دو مهارت حافظه و بینایی-فضایی با میانجی‌گری افسردگی با اختلالات صدای گفتاری، یافته‌های این پژوهش نشان داد هیچ ‌کدام از مهارت‌های نوروسایکولوژی حافظه و بینایی-فضایی اختلالات صدای گفتاری را با میانجی‌گری افسردگی پیش‌بینی نمی‌کنند. پژوهش مشابه‌ای که رابطه‌ ابعاد نوروسایکولوژی را با میانجی‌گری افسردگی بر اختلالات صدای گفتاری بررسی کند عیناً یافت نشد، نتایج این پژوهش از نظر اثر و رابطه و معنادار بودن آن با پژوهش‌های کاپلان و همکاران و سیسیک و همکاران همخوان[22 ،21] اما با پژوهش ردولف و همکاران ناهمخوان است [23]. در پژوهش کاپلان و همکاران نتایج نشان داد [21] کودکان با مادران افسرده نسبت به کودکان با مادران غیر افسرده ارتباط بیانی با مشکلات بیشتری ندارند و اگر هم داشته باشند احتمالاً به علت اشکال رشد شناخت عمومی بوده است که این یافته با پژوهش حاضر همخوان است. سیسیک و همکاران نشان دادند [22] افسردگی مادر بر زبان انگلیسی کودکان دوزبانه انگلیسی-اسپانیایی در هیچ ‌یک از حوزه‌های زبان از جمله خزانه واژگان دریافتی و درک بیانی اثری ندارد. در زبان اسپانیایی هم فقط بر رشد خزانه واژگان دریافتی اثر دارد. عدم وجود ارتباط معنادار افسردگی بر اختلال در این مطالعه با پژوهش فعلی همخوان است. در پژوهش ردولف و همکاران که افسردگی مادران با کودکان آسیب گفتاری را بررسی کردند [23] به این نتیجه رسید که میزان افسردگی در این مادران نسبت به مادران با کودکان نرمال بیشتر است و این تفاوت معنادار است. این یافته و نتایج با پژوهش حاضر ناهمخوان است.
نتایج حاصل از این فرضیه بر اساس نظر گودمن و همکاران این‌گونه تبیین می‌شود [13] که افسردگی مادر با خروجی کمتر از انتظار کودک، شامل عملکرد شناختی کمتر، مشکلات رفتاری و اختلالات روان‌شناختی در ارتباط است. کودکان با مادران افسرده توانایی زبانی کمتری در سال‌های اولیه نشان می‌دهند. در سن یک تا پنج ‌سالگی کودکان دارای مادر افسرده به‌صورت کلی توانایی زبانی پایین و رشد زبانی کندتری در زمان مشابه نسبت به کودکان با مادران غیر افسرده دارند. به‌عنوان ‌مثال، از سن یک تا سه‌ سالگی روند رشد خزانه‌ واژگان پایین‌تر است در حقیقت در سه‌سالگی این کودکان نسبت به کودکانی با مادران غیر افسرده 20 کلمه کمتر بیان می‌کنند. ارتباط منفی افسردگی مادر و اکتساب زبان با شرایط اقتصادی پایین خانواده بیشتر می‌شود. همان‌طور که مشاهده می‌شود این ارتباط خیلی قوی نیست. داده‌های پژوهش فعلی نشان می‌دهد افسردگی مادر رابطه‌ مستقیمی با اختلالات صدای گفتاری ندارد. این یافته را می‌توان با توجه به پژوهش‌های مختلفی که بر روی زبان انجام ‌شده است، تائید کرد که بیانگر عدم ارتباط و یا ارتباط بسیار ضعیف بین افسردگی مادر و رشد زبان است. همچنین با توجه به اینکه فرضیه‌ اصلی این پژوهش افسردگی مادر به‌عنوان متغیر میانجی در رابطه‌ ابعاد نوروسایکولوژی و اختلالات صدای گفتاری قرار دارد، دور از ذهن نیست که هیچ ‌یک از بعدهای نوروسایکولوژی با میانجی‌گری افسردگی مادر نتوانند اختلالات صدای گفتاری را پیش‌بینی کنند. این موضوع را چنین می‌توان تبیین کرد که مادران افسرده از نظر اطلاعات زبانی و گفتاری که در تعامل با کودکان خود، خودآگاه یا ناخودآگاه در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند، با مادران غیر افسرده تفاوت ندارد. به‌ عبارت ‌دیگر، افسردگی مادر تأثیری در تعاملات گفتاری و زبانی او با کودکش نمی‌گذارد.
نتیجه گیری
در این پژوهش می‌توان به محدودیت‌های زیر اشاره کرد. این پژوهش در شرایط همه‌گیری کرونا انجام شد که می‌تواند به دلیل در منزل ماندن‌های اجباری باعث تغییر شرایط روحی-روانی والدین یا کودکان شده و بر روی افسردگی یا نوع فرزندپروری تأثیر گذاشته باشد. این پژوهش بر روی محدوده‌ سنی 4 تا 6 سال انجام ‌شده است و قابل ‌تعمیم به محدوده‌های سنی بالاتر و پایین‌تر نیست. این پژوهش بر روی کودکان با اختلالات صدای گفتاری انجام‌ شده است. بنابراین، تعمیم نتایج به کودکان با سایر اختلالات زبانی و گفتاری و یا به کودکان نرمال محدودیت دارد. ابزارها با وجود استاندارد بودن ممکن است والدین را به سمت بیان نظرات و نگرش خود در مورد موضوع سوق دهند تا اینکه آنچه را در واقعیت وجود دارد، منعکس کنند.
بر اساس نتایج پژوهش و محدودیت‌های آن پیشنهاد می‌شود این پژوهش در شرایط غیر کرونایی هم انجام شود و در گروه‌های سنی پایین‌تر یا بالاتر هم انجام شود. علاوه بر این، بر روی کودکان با سایر اختلالات زبانی و گفتاری مثل لکنت، آسیب زبانی خاص و تأخیر زبانی هم انجام شود. پیشنهاد دیگر اینکه این پژوهش با ابزارهای استاندارد مشابه دیگر نیز انجام شود تا اثر سوگیری به حداقل برسد. در ضمن بر اساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می‌شود ارزیابی مهارت‌های نوروسایکولوژی کودکان قبل از ورود به مهدکودک و دبستان انجام شود. جلسات آموزشی برای والدین و توضیح و تفسیر تأثیرگذاری سبک‌های مختلف فرزندپروری و افزایش دانش آن‌ها برای انتخاب بهترین سبک فرزندپروری برگزار شود. افزایش دانش والدین در تأثیر افسردگی بر مهارت‌های رشدی کودکان و تشویق آن‌ها به اقدام برای درمان در همان مراحل اولیه شروع افسردگی انجام شود. از مدل ارزیابی نوروسایکولوژی کانرز در کلینیک‌های روان‌شناختی و گفتاردرمانی کودکان، برای ارزیابی، تشخیص و درمان موفق‌تر استفاده شود.
به‌طورکلی بر اساس یافته‌ها و نتایج این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت اختلالات صدای گفتاری به‌عنوان شایع‌ترین اختلال در کودکان پیش دبستانی با مهارت‌های نوروسایکولوژیکی عملکرد حافظه و تا حدودی عملکرد بینایی-فضایی کودکان در ارتباط است. به این صورت که هر چه این عملکردها ضعیف‌تر باشند، تعداد صداهای خطا بیشتر می‌شود. سبک فرزندپروری هم می‌تواند بر کاهش و افزایش تعداد صداهای خطا در اختلالات صدای گفتاری تأثیرگذار باشد؛ البته به‌ سلامت روان و افسردگی مادر هم باید توجه شود.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی در نظر گرفته شده است با کد اخلاق IR.SSRC.REC1400.015 دریافت شده است. 

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه آقای ناصر زارعی شمس‌آبادی با راهنمایی خانم دکترمنصوره شهریار احمدی و مشاوره خانم دکتر لیلا قسیسن و آقای دکتر احمد عابدی گروه روانشناسی کودکان استثنایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی می‌باشد.

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده سازی این مقاله مشارکت یکسان داشته‌اند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 

تشکر و قدردانی
از سرپرستان و مشاورانی که در این تحقیق همکاری کردند تشکر و قدردانی می‌شود. از مدیران، کارکنان اداری و مربیان مهدکودک‌های اصفهان، مسئولین کلینیک‌های گفتاردرمانی و والدین کودکانی که در غربالگری، نمونه‌گیری و انجام این مطالعه کمک کردند، تشکر می‌شود.

References

1. Dadsetan P. [Language disorders, methods of diagnosis and rehabilitation. Tehran. Organization for the Study and Compilation of Humanities Books of Universities Center for Research and Development of Humanities (Persan)]. Tehran: Samt; 2000. 46-57. [Link]
2. Pena Brooks A , Hegde MN. Assessment and Treatment of Articulation and Phonological Disorders in Children.Second Edition. Austin: PRO-ED; 2007. 23-31. [Link]
3. Karbasi SA , Fallah R , Golestan M . The Prevalence of Speech Disorder in Primary School Students in Yazd-Iran. Acta Medica Iranica, 2011; 49(1): 33-37. [Link]
4. Johnstone EC, Owens DC, Lawrie SM. Companion to psychiatric studies. London: Churchill Livingstone; 2010. 121-135. [Link]
5. Mehrinia F, Shokri L. Comparing emotion cognitive regulation, alexithymia and neuropsychological skills among teenagers with type-1 diabetes and healthy ones. Social Behavior Research & Health. 2019; 3(2):385-92. [DOI:10.18502/sbrh.v3i2.1784]
6. Davidsdottir S, Cronin-Golomb A, Lee A. Visual and spatial symptoms in Parkinson's disease. Vision Res. 2005; 45(10):1285-96. [DOI:10.1016/j.visres.2004.11.006] [PMID]
7. Herskovits A. Language, Spatial Cognition, and Vision. In: Stock O, e Spatial and Temporal Reasoning. Dordrecht: Springer; 1997. 155-6. [Link]
8. Munson B, Edwards J, Beckman ME. Relationships between nonword repetition accuracy and other measures of linguistic development in children with phonological disorders. Journal of Speech, Language, and Hearing Research. 2005; 48(1):61-78.[DOI:10.1044/1092-4388(2005/006)]
9. Bomstein MH , Bradley RH. Scioeconomic statuse, parenting, and child development. London: Routledg; 2012.[Link]
10. Naraghizadeh A. [Problrms of adolescents ans young adults (Persian)]. Tehran: Mehrandish Publishing; 2015. 28-31. [Link]
11. Barnett MA, Gustafsson H, Deng M, Mills-Koonce WR, Cox M. Bidirectional associations among sensitive parenting, language development, and social competence. Infant and Child Development. 2012; 21(4):374-93. [DOI:10.1002/icd.1750] [PMID] [PMCID]
12. Radke-Yorrow M, Martinez P, Mayfield A, Ronsaville D. Children of depressed mothers from early childhood to maturity.Melbourne. Cambridge: Cambridge University Press; 1998.[Link]
13. Goodman SH, Rouse MH, Connell AM, Broth MR, Hall CM, Heyward D. Maternal depression and child psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Child and Family Psychology Review 2011; 14(1):1-27. [DOI:10.1007/s10567-010-0080-1] [PMID]
14. Afshar M, Ghorbani A, Rashedi V, Jalilevand N. Working memory span in Persian-speaking children with speech sound disorders and normal speech development. International Journal of Pediatric O 2017; 101:117-22.[DOI:10.1016/j.ijporl.2017.07.034] [PMID]
15. Linassi L , Soares M, Mota HB. [Working memory ability and the severty of phonological disorders (Portuguese)]. Pro Fono. 2005; 17(3)383-92. [DOI:10.1590/s0104-56872005000300012] [PMID]
16. Marton K. Visuo-spatial processing and executive function in children with specific language impairment. Int J Lang Commun Disord. 2008; 43(42):181-200. [DOI:10.1080/16066350701340719] [PMID] [PMCID]
17. Jones RD, White AJ, Lawson KHC, Anderson TJ. Visuoperceptual and visuomotor deficits in developmental stutterers: an exploratory study. Human Movement Science. 2002; 21(5-6):603-19. [DOI:10.1016/S0167-9457(02)00165-3]
18. Farokhzad P. The comparison of parental childrearing styles and anxiety in children with stuttering and normal population. International Journal of Psychological and Behavioral Sciences. 2015; 9(5):1465-9. [DOI:10.5281/zenodo.1100801]
19. Dana M, Soltani S. [A study of the relationship between stuttering and mental health with parenting styles among students with stuttering in primary school in Shirvan (Persian)]. Paper presented at: 4th National Conference on Counseling and Mental Health. 3 May 2016; Quchan, I [Link]
20. Eshghizadeh M, Basirimoghadam M, Baloochi Beydokhti T, Banafshe E, Najafi S, et al. Comparison of parenting style of mothers of children with and stuttering body: A case-control study. Journal of Research and Health. 2014; 4(1):623-29. http://jrh.gmu.ac.ir/article-1-268-en.html
21. Kaplan PS, Danko CM, Everhart KD, Diaz A, Asherin RM, Vogeli JM, et al. Maternal depression and expressive communication in one-year-old infants. Infant Behav Dev. 2014; 37(3):398-405 . [DOI:10.1016/j.infbeh.2014.05.008] [PMID] [PMCID]
22. Cycyk LM, Bitetti D, Hammer CS. Maternal depressive symptomatology, social support, and language development of bilingual preschoolers from low-income households. American Journal of Speech-language Pathology. 2015; 24(3):411-25. [DOI:10.1044/2015_ajslp-14-0038][PMID] [PMCID]
23. Rudoph M, Rosanowski F, Eysholdt U, Kummer P. Anxiety and depression of speech impaired children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2003; 67(12):1337-41. [DOI:10.1016/j.ijpo2003.08.042] [PMID]
24. Ahmadi A, Kamali M, Mohamadi R, Zarifian T, Ebadi A, Dastjerdi Kazemi M, et al. Assessment of speech sound production by story-retelling in Persian speaking children: Introducing a new instrument. Iranian Journal of Medical Sciences. 2019; 44(4):299-306. [DOI:10.30476/ijms.2019.44956] [PMID] [PMCID]
25. Ahmadi A, Ebadi A, Kamali M, Zarifian T, Kazemi M, Mohamadi R. Single word test for the assessment of speech sound production in Persian speaking children: Development, validity and relia International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 2018; 114:61-6. [DOI:10.1016/j.ijporl.2018.08.018] [PMID]
26. Abazai K, Mahdavi MR, Darvishi A. [Neuropsychological characteristics and theory of mind in ADHDand normal students (Persian)]. Journal of Fundamentals of Mental Health. 2016; 19(1): 22-9. [DOI:10.22038/jfmh.2016.8146]
27. Minaei A, Nikzad S. [The Factor Structure and Validity of the Persian Version of the Baumrind Parenting Style Inventory (Persian)]. Journal of Family Research. 2017; 13(1):91-108. [Link]
28. Toston Hill M. Confirmatory and exploratory factor analysis of the parental authority questionnaire. [Msc. thesis]. Florida: University of Florida; 2011. [Link]
29. Hamidi R, Fekrizadeh Z, Azadbakht M, Garmaroudi G, Taheri Tanjani P, Fathizadeh S, et al [Validity and reliability Beck Depression Inventory-II among the Iranian elderly Population (Persian)]. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences. 2015; 22(1):189-98.[Link]