تأثیر 8 هفته تمرینات اصلاحی با رویکرد سهرمن در بازیکنان والیبال با اختلال چرخش تحتانی کتف

Introduction
Scapular orientation and movement can affect the function of the shoulder. Chenges in scapular alignment or movement in shoulder regions can alter the kinetic chain of the body. Motor impairment is common among overhead athletes and can make players susceptible to shoulder injuries. One of the abnormal forms of scapular malalignment is the scapular downward rotation syndrome (SDRS), which includes scapular downward rotation, protraction, and anterior tilting. It can potentially reduce the uppward rotation and posterior tilting of the scapula. Strength and range of motion (ROM) of shoulder girdle muscles is important for shoulder movment and stability, so the shoulder weakness and limited ROM may lead to scapular movement impairments. This study aims to invesigate the effect of an eight-week corrective exercise program based on Sahrmann approach on scapulohumeral rhythm, isometric strength of shoulder girdle muscles, and functional stability in volleyball players with SDRS.
Materials and Methods
This is a quasi-experimental study with a pre-test/post-test design. Participants were 34 volleyball players with SDRS who were randomly divided into two equal groups of training (n=17) and control (n=17). Participants were selected based on observance of SDRS under the scapular dyskinesis test (SDT) in both flexion and abduction states, Kibler’s lateral scapula slide test (LSST), and scapulohumeral rhythm assessment. The LSST is used to determine scapular position with the arm abducted to 0°, 45°, and 90° in the coronal plane. Assessment of scapular position is based on the difference between bilateral scapular distances. 
The SDT was used to visually examine alteration in scapulohumeral rhythm during arm elevation in sagittal and frontal planes. The shoulder flexion and abduction were repeated for 5 times. At the same time, the examiner rated the scapular movement as normal or observable dyskinesis. A questionnaire was used to collect demographic charactersitics and information about the history of damage and sports history. Scapulohumeral rhythm was measured at 4 positions (0, 45°, 90°, and 135°) with two inclinometers to measure humeral abduction and scapular upward rotation in resting position, 45°, 90° and 135° shoulder abduction in frontal plane. 
Before 8 weeks performing exercises, the ROM, isometric strength, scapulohumeral rhythm, and functional stability were evaluated in both groups. Then, the training group performed corrective exercises for eight weeks, three sessions per week. The control group performed no exercise and performed their daily activities. At the end of the training, post-test assessments were conducted for both groups. For the evaluation of the isometric strength and ROM, a manual dynamometer and a goniometer were used, respectively. The Y-Balance Test Upper Quarter was used to measure the functional stability of the upper extremity.
Paired sample t-test was used to compare the pretest to posttest means, and independent t-test was run to compare the differences between the two groups. The significance level was set at 0.05.
Results  
The results showed that after 8 weeks of training program, there were a significant increase in the isometric strength of shoulder external rotaion (P=0.003), upper trapezius (P=0.001), middle trapezius (P=0.027), lower trapezius (P=0.001), and serratus anterior (P=0.002) as well as scapulohumeral rhythm at 0-45° (P=0.012), 45-90° (P= 0.025), and 90-135° (P= 0.037) abduction; the ROM of the shoulder flexion (P=0.002), abduction (P= 0.001), internal rortation (P= 0.001) and external rotaion (P= 0.004); and pectoralis minor muscle length (P= 0.001) compared to pre-test scores. Moreover, the functional stability of the upper extremity after training program increased significantly in the training group (P=0.001), but the training program had no significant effect on the strength of shoulder internal rotaion (P=0.165), rhomboid muscule strength (P=0.283) and supraspinatus muscule strength (P=0.214). In the post-test phase, between group comparison showed a significant difference in scapularhumeral rhythm, functional stability, ROM, pectoralis minor length, and strength of trapezius, serratus anterior, and strength of shoulder external rotation between the control and training groups (P<0.05), but no significant difference was observed in the strength of supraspinatus and rhomboid muscles and strength of shoulder internal rotation (P>0.05)
Discussion 
Scapular dyskinesis, due to the high prevalence in overhead athletes and the motor interaction between the scapula and the arm, can affect the shoulder joint function and subsequently the athletic performance. It has been shown that scapular stabilizers, such as serratus anterior, middle and lower trapezius muscles are more prone to weakness than other shoulder muscles. The weakness in these muscles may be related to SDRS. Scapular muscle exercises are used for the rehabilitation of overhead atletes with SDRS, since the muscular system is one of the major contributors to scapular positioning, both at rest and during movements. It seems that improving the strength of shoulder girdle muscles especially supraspinatus, serratus anterior, middle and lower trapezius muscles is necessary in individual with SDRS. In the present study, the focus of the corrective exercises program was on scapular position and movement rhythm correction and its effect on functional stability and scapular muscle strength improvement. The functional stability, the scapulahumeral rhythm, and strength of shoulder girdle muscles were improved after the corrective exercises program. Therefore, this program is recommended as an effective method to improve alignment and performance in athletes with SDRS.

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
In the implementation of the research, ethical considerations were considered in accordance with the instructions of the ethics committee of Gilan University of Medical Sciences, and the code of ethics was received under the number IR.GUMS.REC.1398.534.

Funding
This study did not receive any financial support from the funding organization in the public and governmental, commercial and non-profit sectors of the university or research center.

Authors' contributions
All authors contributed equally in preparing all parts of the research.

Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.

مقدمه
کمربند شانه‌ای یکی از بخش‌های بسیار آسیب‌پذیر بدن در ورزشکاران با الگوی بالای سر از جمله والیبال است. تکرار زیاد حرکات پرتابی و ضربات تکراری می‌تواند باعث تغییر در تعادل عضلانی، موقعیت قرارگیری کتف و اختلال در عملکرد کمربند شانه‌ای شود. گاهی قرار گرفتن در وضعیتی ثابت برای مدتی طولانی یا انجام حرکات تکراری سبب دور شدن فرد از وضعیت طبیعی می‌شود و زمینه ایجاد اختلالات حرکتی را فراهم می‌کند [1 ,2]. ورزشکاران به‌واسطه انجام حرکات تکراری در زاویه بیش از 90 درجه در معرض خطر بالای آسیب‌های شانه قرار دارند [3 ,4]. با توجه به نقش مهمی که کتف در هر جنبه از حرکات شانه بر عهده دارد، موقعیت و قرارگیری طبیعی آن روی قفسه سینه در هر دو حالت ایستا و پویا در رشته‌های ورزشی با الگوی بالای سر بسیار حائز اهمیت است [5, 6]. ﯾﮑﯽ از ﻓﺮمﻫﺎی غیرﻃﺒﯿﻌﯽ راﺳﺘﺎی ﮐﺘﻒ، «ﺳﻨﺪرم ﭼﺮﺧﺶ تحتانی ﮐﺘﻒ» ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن، دور شدن و ﺗﯿﻠﺖ قدامی کتف است. ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺳﻨﺪرم ﭼﺮﺧﺶ تحتانی کتف، ﮐﺎﻫﺶ ﭼﺮﺧﺶ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﮐﺘﻒ است. ﺳﻨﺪرم ﭼﺮﺧﺶ تحتانی ﮐﺘﻒ، ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ شرلی سهرمن شرح داده است، دارای ایمبالانس عضلانی بین ﻋﻀﻼت ﭼﺮﺧﺎﻧﻨﺪه ﺑﺎﻻﯾﯽ و ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﮐﺘﻒ است [1، 7، 8]. اﻓﺮاد دارای ﺳﻨﺪرم ﭼﺮﺧﺶ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﮐﺘﻒ، ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ را در ﭼﺮﺧﺶ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﮐﺘﻒ در زاوﯾﻪ 60 درجه ابداکشن شانه ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ [9].
ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت می‌توانند ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻀﻼت، راﺳﺘﺎی ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﺷﺎﻧﻪای و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﺘﻒ ﺷﻮند [10]. براساس مطالعه مرولا و همکاران، کاهش قدرت عضلات اینفرااسپیناتوس و سوپرااسپیناتوس در ورزشکاران رشته‌های پرتاب از بالای سر مبتلا به دیسکنیزی کتف، پس از یک دوره تمرینی 6 ماهه پیشرفت قابل توجهی داشته است [11]. در تحقیق پیزاری و همکاران مشاهده شد 30 درجه اﺑﺪاﮐﺸﻦ ﺷﺎﻧﻪ در تمرین شراگ، شدت فعالیت تراپزیوس ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ در اﻓﺮاد دارای بی‌ﺛﺒﺎﺗﯽ ﭼﻨﺪجهته ﺷﺎﻧﻪ را ﺑﻬﺒﻮد می‌ﺑﺨﺸﺪ. ﺑﻪﻋﻼوه، ﺗﺤﻘﯿﻖ آنﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻋﻀﻼت ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﭼﺮﺧﺶ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﮐﺘﻒ ﻣﯽﺷﻮد [7، 12]. همچنین در نتایج مطالعه «ها» و همکاران مشاهده شد ﺗﻤﺮﯾنات ﭼﺮﺧﺶ‌دهنده ﺑﺎﻻﯾﯽ کتف باعث بهبود راستای کتف و ترقوه می‌شود [8] که این نتایج با نتایج مطالعات دیگر در این زمینه [8، 13] همسو بود. 
در بین آزمون‌هایی که برای ارزیابی عملکرد اندام فوقانی طراحی شده است، آزمون ثبات عملکردی اندام فوقانی است. این آزمون عملکرد پویای یک‌طرفه ‌اندام فوقانی را در زنجیره حرکتی بسته بررسی می‌کند که به‌صورت هم‌زمان هم ثبات مرکزی و هم ثبات شانه را درگیر می‌کند و روشی کارآمد برای آگاهی از عملکرد، قدرت و نقص حرکتی شانه محسوب می‌شود [14]. با توجه به مطالعات انجام‌شده مشخص شد بروز اختلالات کتف با نمره ثبات عملکردی Y، مرتبط است و این نمره در افراد دارای اختلال کمتر گزارش شده است. در همین راستا در مطالعه حاجی‌حسینی و همکاران [15] پس از 8 هفته برنامه تمرینی، نمره ترکیبی در آزمون ثبات عملکردی اندام فوقانی در گروه‌های تمرینی والیبال و هندبال به‌طور معناداری افزایش یافت که نتایج مشابهی با مطالعات یوسفی و همکاران [16] و میرحسن‌زاده و صادقی [17] داشت. 
اختلالات حرکتی کتف به‌ویژه چرخش تحتانی کتف در ورزشکاران رشته‌های مختلف با الگوی حرکات بالای سر بسیار شایع است. با توجه به اینکه مربیان کمی به الگوی صحیح دقت می‌کنند و بازیکنان در فصول تمرینی و مسابقات زیر نظر مربیان مختلف قرار می‌گیرند، این تکرار حرکات می‌تواند آن‌ها را مستعد بروز اختلال حرکتی در کمربند شانه‌ای کند. به نظر می‌رسد اکثر مطالعات پیشین به بررسی بهبود اختلال کتف، فقط در افراد دارای دیسکینزی توجه داشتند و مطالعات کمی اختلال چرخش تحتانی کتف را به‌طور کامل مورد توجه قرار دادند. این مطالعات از تمرینات متنوعی از جمله تمرینات ثبات‌دهنده و تمرینات به‌صورت یک زنجیره حرکتی و الگوی عمومی بهره بردند، اما مطالعه‌ای یافت نشد که از پروتکل سهرمن برای اصلاح این اختلال استفاده کرده باشد. بر همین اساس، هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر 8 هفته تمرینات اصلاحی با رویکرد سهرمن بر ریتم کتفی بازویی، قدرت ایزومتریک عضلات کمربند شانه‌ای و ثبات عملکردی در بازیکنان والیبال با اختلال چرخش تحتانی کتف بود. 
مواد و روش‌ها
شرکت‌کنندگان
تحقیق ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﻧﯿﻤﻪ‌ﺗﺠﺮﺑﯽ و با ﻃﺮح ﭘﯿﺶ‌آزﻣﻮن‌ـ‌‌پس آزﻣﻮن ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﺮوه آزمایش و ﯾﮏ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮد. ﺟﺎﻣﻌﻪ تحقیق، مردان والیبالیست 18 تا 35 سال با سابقه حداقل 2 سال فعالیت در لیگ بودند. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار G×Power و با درنظر گرفتن توان آزمون 0/8، اندازه اثر 0/5، خطای آلفای 0/05 و فاصله اطمینان 0/95، 34 نفر محاسبه شد [5]. ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت هدفمند اﻧﺘﺨﺎب و به‌صورت ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه آزمایش و ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪند. پس از کسب موافقت آگاهانه و ارزیابی مشاهده‌ای اندام فوقانی و کتف‌ها، آزمونگر افرادی را که دارای شرایط اولیه ورود به پژوهش بودند، به‌وسیله دو آزمون دیسکینزی و لغزش جانبی کتف کیبلر بررسی کرد [17، 18]. ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ شامل داشتن سابقه فعالیت ورزشی منظم در رشته والیبال، داشتن اختلال ﭼﺮﺧﺶ تحتانی ﮐﺘﻒ، مشاهده اختلال در آزمون لغزش جانبی کتف کیبلر و مثبت شدن آزمون دیسکینزی کتف بود. ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺧﺮوج از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ نیز داشتن درد در هرکدام از شرایط تمرینی و غیرتمرینی، اﺧﺘﻼﻻت دﯾﮕﺮ ﮐﺘﻒ، عدم شرکت آزمودنی‌ها در 2 جلسه متوالی یا 3 جلسه غیرمتوالی در تمرینات، سابقه آسیب‌هایی مانند دررفتگی یا شکستگی در استخوان‌های کمربند شانه‌ای، پارگی کامل عضلات کمربند شانه‌ای و وجود اختلالات اسکلتی‌عضلانی شدید در اندام فوقانی شامل سر به جلو، شانه به جلو، کایفوز و اسکولیوز بود [5، 19].
آزمون دیسکینزی کتف
آزمونگر در پشت آزمودنی قرار گرفته شد و آزمودنی (با دو دمبل: آزمودنی‌های با وزن بالای 68 کیلوگرم با دمبل 2/5 کیلوگرمی و زیر 68 کیلوگرم با دمبل 1/5 کیلوگرمی) حرکات فلکشن و ابداکشن را با 5 تکرار انجام داد و آزمونگر باید به کمربند شانه‌ای و به‌ویژه حرکت کتف فرد توجه کند. در این روش، آزمون در جهت تشخیص اختلال حرکت کتف با مشاهده لبه‌های تحتانی و داخلی کتف جهت تشخیص بالدار شدن یا برجسته شدن لبه داخلی آن، کم بودن حرکت نرم و هماهنگی کتف از طریق بالارفتن زودهنگام آن و انجام سریع چرخش داخلی کتف در فاز پایین آوردن بازو از وضعیت کاملاًً دورشده انجام شد [19]. 
آزمون لغزش جانبی کتف کیبلر
در این آزمون ابتدا زاویه تحتانی کتف با ماژیک روی پوست علامت زده شد. سپس فاصله آن از مهره مجاور هم‌راستای خود در سه وضعیت دست‌ها در کنار بدن، دست‌ها روی کمر با زاویه 45 درجه به‌طوری که انگشت شست در عقب و 4 انگشت در جلو باشد و بازو‌ها در زاویه 90 درجه ابداکشن به‌طوری که انگشت شست رو به پایین باشد، اندازه‌گیری شد. هرکدام از اندازه‌گیری‌ها با سه بار تکرار در هر دو دست انجام شد و سپس میانگین آن‌ها محاسبه شد. در صورت وجود تفاوت به میزان 1/5 سانتی‌متر یا بیشتر بین دو دست، نتیجه آزمون مثبت گزارش شد و فرد دارای اختلال در کتف محسوب می‌شد [5, 19, 20, 21]. 
روش اندازه‌گیری ریتم اسکاپولوهومرال
از یک اینکلینومتر برای اندازه‌گیری بالا رفتن شانه و از یک اینکلینومتر دیگر جهت اندازه‌گیری چرخش بالایی کتف استفاده شد (تصویر شماره 1).

آزمودنی در حالت ایستاده، با اکستنشن کامل آرنج، وضعیت خنثی مچ و انگشت شست متمایل به صفحه کرونال قرار گرفت. اینکلینومتر به‌طور عمودی زیر سر متحرک عضله دلتوئید با استفاده از یک نوار به بازو متصل شد. در وضعیتی که دست‌ها در کنار بدن بود، وضعیت استراحت کتف (میزان چرخش بالایی/پایینی) اندازه‌گیری شد. آزمودنی حرکت را در ابداکشن 45 درجه، 90 درجه و 135 درجه متوقف کرد و مقدار عددی دو اینکلینومتر یادداشت شد. ریتم اسکاپولوهومرال از تقسیم‌کردن ابداکشن شانه بر چرخش بالایی کتف محاسبه شد. آزمودنی هر حرکت را 3 بار با دست برتر و با 2 دقیقه استراحت بین هر تکرار انجام داد و میانگین 3 حرکت برای تجزیه‌وتحلیل استفاده شد. در حالت طبیعی کتف 30 درجه چرخش بالایی در حالت استراحت دارد که کاهش چرخش بالایی کتف در حین حرکات بازو به‌عنوان بروز اختلال در ریتم درنظر گرفته شد [22].
روش اندازه‌گیری دامنه‌های حرکتی شانه
برای بررسی دامنه‌های حرکتی شانه از گونیامتر استفاده شد. جهت بررسی دامنه حرکتی چرخش‌های داخلی و خارجی شانه، آزمودنی به پشت دراز کشید، بازو در وضعیت 90 درجه ابداکشن و آرنج در وضعیت 90 درجه فلکشن قرار گرفت. محور گونیامتر روی زائده آرنجی، بازوی ثابت عمود بر زمین و در امتداد استخوان بازو و بازوی دیگر آن در امتداد استخوان زند زیرین قرار گرفت. سپس از آزمودنی خواسته شد تا چرخش داخلی بازو را انجام دهد. جهت اندازه‌گیری چرخش خارجی نیز آزمودنی بعد از اتخاذ وضعیت شروع، چرخش خارجی بازو را انجام داد و زاویه بین دو بازوی گونیامتر بر حسب درجه ثبت شد [14، 23]. 

به‌منظور بررسی دامنه حرکتی فلکشن شانه، آزمودنی به پشت روی تخت دراز کشید و خم‌شدن شانه را دوطرفه در سطح ساجیتال کامل انجام داد و کف دست‌ها را به سمت هم چرخاند، درحالی‌که آرنج‌ها در اکستنشن بودند. بازوی ثابت گونیامتر در امتداد سینه، موازی با پهنای میز قرار گرفت و بازوی متحرک در امتداد محور طولی بازو در جهت دو نقطه مشخص‌شده بود [23]. همچنین جهت بررسی دامنه حرکتی ابداکشن شانه، آزمودنی روی تخت به پشت دراز کشید، ران‌ها و زانوهایش در حالت 90 درجه خم شد و حرکت ابداکشن دوطرفه را انجام داد. کف دست‌ها درست در سطح ساجیتال کامل قرار گرفت، انگشتان شست به سمت جلو، آرنج‌ها باز و مچ‌ها در وضعیتی خنثی قرار گرفتند. برای این منظور بازوی ثابت گونیامتر موازی با ستون فقرات و بازوی متحرک در راستای محور طولی استخوان بازو در جهت دو نقطه مشخص‌شده قرار گرفت [23].
روش اندازه‌گیری حداکثر قدرت ایزومتریک
به‌منظور ارزیابی حداکثر قدرت ایزومتریک حرکات کمربند شانه‌ای از دستگاه قدرت‌سنج دستی استفاده شد. در آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت چرخش به خارج (قدرت عضلات اینفرااسپیناتوس و ترس‌مینور)، آزمودنی روی شکم خوابید، سر به سمت دیگر چرخانده شد و شانه در 90 درجه ابداکشن روی تخت، آرنج کاملاً روی تخت و ساعد عمود از لبه تخت آویزان بود. دینامومتر نزدیک زائده استیلوئید استخوان رادیوس و در سطح پشتی مچ قرار گرفت و فرد در مقابل نیرویی که به‌سمت چرخش به داخل اعمال شد، مقاومت کرد [23، 24]. در آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت چرخش به داخل (قدرت عضله ساب اسکاپولاریس)، وضعیت شروع همانند چرخش خارجی و دینامومتر نزدیک زائده استیلوئید رادیوس و در سطح کف دست قرار داده شد. فرد در مقابل نیرویی که به سمت چرخش به خارج وارد شد، مقاومت کرد [23، 24]. 
به‌منظور اجرای آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت اسکاپشن (قدرت عضله سوپرااسپیناتوس)، آزمودنی در وضعیت نشسته قرار گرفت و شانه در زاویه 75 درجه ابداکشن در صفحه کتف اندازه‌گیری شد. دینامومتر میانه فاصله شانه و آرنج (بین زائده آخرومی تا اپی‌کندیل خارجی استخوان بازو) قرار گرفت. در این حالت آزمودنی در برابر نیرویی که برای پایین بردن دست وارد شد، مقاومت کرد [23، 24]. 
برای انجام آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت پروترکشن و چرخش به بالای کتف (قدرت عضله سراتوس انتریور)، آزمودنی طاق‌باز و با زانوی خم روی تخت قرار گرفت. به شکلی که شانه در90 درجه ابداکشن و آرنج نیز90 درجه خم بود. دینامومتر در راستای محور طولی استخوان بازو قرار گرفت و از آزمودنی خواسته شد با حداکثر نیرو، کتف را از سطح زمین دور و به دینامومتر، نیرو اعمال کند [19، 23]. 
برای انجام آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت اداکشن و چرخش به پایین کتف (قدرت عضلات رومبوئید)، آزمودنی روی شکم خوابید و شانه در وضعیت چرخش داخلی بود و آرنج خم در پشت کمر قرار گرفت. به شخص گفته شد دستش را بالا بیاورد و اجازه ندهد آزمونگر آن را پایین ببرد. آزمونگر کتف سمت مقابل را با دست ثابت کرد [23، 24]. 
در آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت بالا آمدن کتف (قدرت عضله تراپزیوس فوقانی)، آزمودنی در حالت نشسته، دست‌ها را روی ران‌ها قرار داد و حرکت الویشن شانه در قسمت انتهایی آکرومیال همراه با چرخش صورت به‌سمت مخالف را انجام داد. در این حالت فعالیت عضله تراپزیوس فوقانی جدا از دیگر عضلات بالابرنده کتف بررسی شد. دینامومتر روی آکرومیال قرار گرفت و مقاومت به سمت پایین اعمال شد [20، 24]. 
برای اجرای آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت اداکشن کتف (قدرت تراپزیوس میانی)، آزمودنی روی شکم خوابید، شانه در وضعیت 90 درجه ابداکشن و آرنج خم بود. از آزمودنی خواسته شد بازویش را در جهت نزدیک کردن کتف به سمت سقف بالا بیاورد و با نیروی پایین‌برنده بازو مقاومت کند. دینامومتر در میانه خار استخوان کتف قرار گرفت [24، 25].
در آزمون حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت پایین آمدن و اداکشن کتف (قدرت عضله تراپزیوس تحتانی)، آزمودنی روی شکم خوابید و سر به سمتی چرخید که فرد راحت‌تر بود. بازو بالای سر (ابداکشن 135 درجه) و ساعد در وضعیت میانه و شست به سمت سقف قرار گرفت. از آزمودنی خواسته شد بازویش را مستقیم به سمت سقف بالا بیاورد و نگه دارد. دینامومتر در فاصله بین زائده آخرومی و ریشه خار استخوان کتف قرار گرفت. مقاومت مستقیم در جهت پایین بردن روی استخوان کتف اعمال شد [24، 25]. تمام اندازه‌گیری‌های مربوط به قدرت عضلات (در پیش و پس‌آزمون) در دست برتر، 3 بار تکرار شد و میانگین آن‌ها برای تحلیل داده مورد استفاده قرار گرفت. 30 ثانیه استراحت بین هر کوشش و یک دوره یک‌دقیقه‌ای استراحت بین هر وضعیت آزمون در نظر گرفته شد.
روش اندازه‌گیری آزمون وای
 در این آزمون از فرد خواسته شد تا روی کف دست‌ها و پنجه پاها قرار گیرد و ستون فقرات و اندام تحتانی را در یک امتداد حفظ کند (تصویر شماره 2).

دست برتر به‌عنوان تکیه‌گاه انتخاب شد. در این وضعیت از آزمودنی خواسته شد تا با حفظ وضعیت با دست آزاد خود عمل دست‌یابی را در جهت‌های میانی (تصویر شماره 2، قسمت الف)، تحتانی‌جانبی (تصویر شماره 2، قسمت ب) و فوقانی‌جانبی (تصویر شماره 2، قسمت ج) تا دورترین مکان ممکن انجام دهد. عمل دست‌یابی در هر سه جهت به‌صورت پشت سر هم بدون استراحت و بدون اینکه دست آزاد با زمین تماس پیدا کند، انجام شد. پس از انجام هر دور (دست‌یابی در سه جهت) آزمودنی استراحت کرد و این روند را 3 دور انجام داد. در هر جهت بالاترین میزان دست‌یابی ثبت شد و به‌منظور محاسبه نمره ترکیبی کلی در فرمول شماره 1 قرار گرفت [4، 5، 26].
1. نمره ترکیبی=(دست‌یابی میانی+تحتانی‌جانبی+ فوقانی‌جانبی)/(طول اندام×3)

روش اندازه‌گیری طول عضله سینه‌ای کوچک
آزمودنی به‌صورت طاق‌باز خوابیده، بازوها کنار بدن و کف دست‌ها به سمت پایین قرار گرفت (تصویر شماره 3).

هدف از این آزمون، ارزیابی فاصله لبه خارجی خار کتف با میز توسط متر نواری بود که با توجه به آنتروپومتری ورزشکار، فاصله معمول نباید بیشتر از 2 اینچ باشد [4]. 
در تحقیق حاضر، تمرینات انجام‌شده ﺑﺮ ﭼﺮﺧﺶ ﺑﺎﻻﯾﯽ کتف، دامنه حرکتی شانه و بهبود عملکرد عضلات کتف ﺗﻤﺮﮐﺰ داﺷﺘﻨﺪ. برنامه تمرینی تحقیق حاضر براساس پروتکل تمرینی شرلی سهرمن انجام شد [1]. این تمرینات ترکیب مفیدی از حرکاتی بود که امکان کشش و فعال‌سازی عضلات را فراهم می‌کرد. تمرینات به مدت 8 هفته، 3 جلسه در هفته و هر جلسه حدود 60 دقیقه توسط گروه آزمایش اجرا شد. 10 دقیقه برای گرم‌کردن در ابتدا و 5 دقیقه برای سردکردن در انتهای تمرینات اختصاص داده شد (جدول شماره 1).

ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺑﺎ و ﺑﺪون مقاومت انجام شد. در ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﺑﺪون مقاومت از وزن بدن ﺑﺮای اﺟﺮای ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت و در ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ مقاومت از وزﻧﻪﻫﺎی آزاد و ﺑﺎﻧﺪﻫﺎی اﻻﺳﺘﯿﮑﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت اﺳﺘﻔﺎده شد. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزآﻣﻮزی و ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽ ﺻﺤﯿﺢ اﻟﮕﻮﻫﺎی ﺣﺮﮐﺘﯽ ﮐﺘﻒ و ﺷﺎﻧﻪ و همچنین برای ﺳﺎزﮔﺎری ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ، ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت در دو ﻫﻔﺘﻪ اول ﺑﺪون وزنه و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ وزن اندام اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. اﺻﻞ اﺿﺎﻓﻪﺑﺎر در تمرینات با تراباند ﺑﺮاﺳﺎس رﻧﮓ ﺗﺮاﺑﺎﻧﺪ اﻋﻤﺎل ﺷﺪ. رﻧﮓﻫﺎی اﺳﺘﻔﺎده‌ﺷﺪه ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ از ﮐﻢ ﺑﻪ زﯾﺎد ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺮﻣﺰ، ﺳﺒﺰ و آﺑﯽ ﺑﻮد. ﺳﺎﯾﺮ ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﻣﺒﻞ اﻧﺠﺎم شد. در ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم ﻣﯿﺰان وزﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس 30 درصد حداکثر یک تکرار مشخص شد و در هفته بعد 15 درصد به این میزان اضافه شد. جزئیات بیشتر در جدول شماره 1 و پیوست شماره 1 گزارش شده است.

اﻓﺮاد ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل هیچ‌گونه ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت اصلاحی را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﮑﺮدﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت والیبال و فعالیت‌های روزانه خود ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت، یک بار دیگر تمامی آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل مشابه با پیش‌آزمون ارزیابی شدند. 

جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. طبیعی‌بودن توزیع داده‌ها با استفاده از آزمون شاپیرو ویلک بررسی شد. جهت بررسی تفاوت بین دو گروه آزمایش و کنترل از آزمون آماری تی مستقل و جهت ارزیابی درون‌گروهی (پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون) از آزمون آماری تی زوجی در سطح معناداری 0/05 استفاده شد. کلیه عملیات آماری به‌وسیله نرم‌افزار SPSS نسخه 21 انجام شد.
یافته‌ها 
ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف معیار ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮدی آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻦ، ﻗﺪ، وزن، ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﯽ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ورزﺷﯽ در جدول شماره 2 گزارش شده است.

نتایج نشان داد بین گروه کنترل و آزمایش ازنظر اطلاعات جمعیت‌شناختی تفاوت آماری معنا‌داری وجود ندارد (05/P<0). 
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل‌ﺑﻮدن دادهﻫﺎ ﮐﻪ توسط آزﻣﻮن ﺷﺎﭘﯿﺮو وﯾﻠﮏ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ. از آزﻣﻮن تی مستقل و تی زوجی ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯿﻦ‌ﮔﺮوﻫﯽ و درونﮔﺮوﻫﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺮﺑﻮط به آزمون‌ها در جدول شماره 3 گزارش شده است.

با توجه به نتایج آزمون تی مستقل در مرحله پیش‌آزمون بین دو گروه تفاوت آماری معناداری وجود نداشت و دو گروه از این نظر همگن بودند (05/P<0). براساس نتایج آزمون تی زوجی، در گروه آزمایش در مرحله پس‌آزمون به غیر از قدرت چرخش داخلی، عضله رومبوئید و سوپرااسپیناتوس در تمام متغیرها در مقایسه با پیش‌آزمون تفاوت معناداری مشاهده شد (05/P<0). نتایج نشان داد تمرینات اصلاحی اجراشده توسط گروه آزمایش در افزایش میزان طول عضله سینه‌ای کوچک (0/001=P)، ثبات عملکردی جهت جانبی (0/002=P)، جانبی‌تحتانی (0/001=P)، جانبی‌فوقانی (0/004=P)، نمره ترکیبی (0/001=P)، ریتم کتفی بازویی صفر تا 45 درجه ابداکشن (0/012=P)، 45 تا 90 درجه ابداکشن (0/025=P) و 90 تا 135 درجه ابداکشن (0/037=P)، دامنه‌های حرکتی فلکشن شانه (0/002=P)، ابداکشن شانه (0/001=P)، چرخش داخلی شانه (0/001=P) و چرخش خارجی شانه (0/004=P) و قدرت ایزومتریک چرخش خارجی شانه (0/003=P)، سراتوس انتریور (0/002=P)، تراپزیوس فوقانی (0/001=P)، تراپزیوس میانی (0/027=P) و تراپزیوس تحتانی (0/001=P) اثر معناداری داشته است، اما در قدرت چرخش داخلی (0/165=P)، عضله رومبوئید (0/283=P) و سوپرااسپیناتوس (0/214=P) تأثیر معناداری نداشته است. در مقایسه بین‌گروهی در پس‌آزمون در ریتم کتفی بازویی، ثبات عملکردی، دامنه‌های حرکتی، طول عضله سینه‌ای و قدرت عضلات تراپزیوس، سراتوس آنتریور و چرخش‌دهنده‌های خارجی تفاوت معناداری بین دو گروه کنترل و آزمایش مشاهده شد (05/P<0)، اما در مقایسه بین‌گروهی در قدرت عضلات سوپرااسپیناتوس، رومبوئید و چرخش‌دهنده‌های داخلی شانه در بین دو گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری پس از آزمون وجود نداشت (05/P>0). 
بحث 
هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تأثیر 8 هفته تمرینات اصلاحی با رویکرد سهرمن بر ریتم کتفی‌ بازویی، قدرت ایزومتریک و ثبات عملکردی عضلات کمربند شانه‌ای در بازیکنان والیبال با اختلال چرخش تحتانی کتف بود. با توجه به نتایج، می‌توان ادعا کرد انجام 8 هفته پروتکل تمرینی مورد استفاده در مطالعه حاضر، از اثربخشی مطلوبی در میزان دامنه حرکتی، قدرت ایزومتریک عضلات شانه، بهبود ریتم کتفی‌بازویی و ثبات عملکردی اندام فوقانی مردان والیبالیست دارای اختلال چرخش تحتانی کتف برخوردار بوده است. چنانکه پس از 8 هفته پروتکل تمرینی افزایش در میزان دامنه حرکتی چرخش داخلی و فلکشن شانه مشاهده شد و در همین راستا میزان ریتم اسکاپولاهومرال بهبود قابل توجهی داشت. در مطالعه حاضر با افزایش دامنه ابداکشن شانه، میزان چرخش فوقانی کتف نیز افزایش پیدا کرد. همچنین قدرت عضلات اصلی چرخاننده بالایی کتف از جمله سراتوس آنتریور و تراپزیوس افزایش قابل توجهی داشت.
تغییر در طول عضلات مرتبط با پاسچر در حال استراحت ممکن است بر راستای بدن تأثیر بگذارد. بنابراین بازگرداندن طول عضلات چرخاننده بالایی و پایینی از طریق تمرینات اصلاحی برای تغییر راستای کتف در افراد دارای اختلال چرخش تحتانی کتف مهم است [10]. کتف در ارتباط با قفسه سینه به‌طور میانگین 5/4 درجه چرخش رو به بالا، 41/1 درجه چرخش داخلی و 13/5 درجه تیلت قدامی دارد. هنگامی که بازو به حداکثر درجه الویشن می‌رسد، کتف را وادار به حرکت حول سه محور می‌کند. به این صورت که ابتدا کتف به سمت بالا می‌چرخد و تیلت خلفی پیدا می‌کند. سپس به سمت داخل می‌چرخد. نهایتاً با یک تغییر واضح به سمت خارج می‌چرخد. حداکثر این حرکات در الویشن بیش از 80 درجه بازو اتفاق می‌افتد [10]. با توجه به نتایج مطالعه حاضر، در بازیکنان دارای اختلال چرخش تحتانی، با اجرای 8 هفته تمرینات و اصلاح راستای کتف و بهبود تعادل عضلانی، میزان چرخش بالایی کتف بهبود یافت و ریتم کتفی بازویی تا حدودی نزدیک به ریتم طبیعی 2 به 1 شد. مطالعه حاضر با مطالعات تورگوت و همکاران [27]، جاودانه [10]، «ها» و همکاران [8]، همچنین کیم و همکاران [9] همسو بود. این در حالی بود که تحقیق حاضر با مطالعه ییلدیز و همکاران همسو نبود [28]. بهبود فعالیت و قدرت عضلات ضعیف‌شده در اختلال چرخش تحتانی کتف و مهار عضلات بیش‌فعال موجب بازگشت کینماتیک نرمال کتف می‌شود. با افزایش دامنه ابداکشن بازو، حرکت کتف در مفصل کتفی‌سینه‌ای افزایش می‌یابد. به‌طورکلی، هرچند طی حرکت بازو، کتف به ثبات نیاز دارد، اما از طریق چرخش بالایی کمک شایانی به دامنه حرکتی می‌کند و می‌تواند نقش بسیار زیادی در تولید این حرکات داشته باشد. در راستای این تحقیقات می‌توان به این موضوع اشاره کرد که این تمرینات باعث برگشت عضلات چرخاننده بالایی و پایینی کتف به طول طبیعی خود شدند و تغییراتی در سفتی عضلات چرخاننده پایینی ایجاد شده که موجب بهبود ریتم کتفی بازویی شده است. 
در این مطالعه، تمرینات موجب ثبات پروگزیمال در این مفصل شده و تکیه‌گاه باثباتی برای اندام فوقانی جهت عملکرد بهینه آن به وجود آورده است. به‌طورکلی، با توجه به نتایج، تمرینات ارائه‌شده در مطالعه حاضر برای شرکت‌کنندگان مبتلا به نقص چرخش پایینی کتف که به‌دلیل وجود اختلال حرکتی کتف، دچار کوتاهی و همچنین کاهش در قدرت عضلات ثبات‌دهنده شده بودند، باعث اصلاح ضعف و کوتاهی عضلانی شده است که با بازگشت دامنه حرکتی عضلات عمل‌کننده باعث موقعیت‌یابی و ثبات کتف شده است که موجب کاهش تنش عضلات در مجموعه کتف و بازو شده است. 
وضعیت حرکت، ثبات و عملکرد شانه وابسته و تحت‌تأثیر عملکرد کتف است. مفصل کتفی‌سینه‌ای منحصربه‌فرد است و حرکت آن را ساختار استخوانی تعیین نمی‌کند، بلکه وضعیت دینامیک کتف به فعالیت هماهنگ عضلات اطراف کتف باز می‌گردد. بنابراین اختلال عملکردی عضلات ممکن است باعث وضعیت غیرطبیعی کتف و اختلال عملکردی در ناحیه شانه شود [10]. انجام این تمرینات باعث افزایش قدرت عضلات ثبات‌دهنده کتف می‌شود و این موضوع می‌تواند باعث اصلاح در راستا و حرکات بهینه کتف شود. در بین عضلاتی که به کتف متصل شدند عضله سراتوس انتریور نقش کلیدی و مهمی در ثبات لبه داخلی کتف بر قفسه سینه و نیز ثبات پویای حرکت کتفی‌سینه‌ای بازی می‌کند. کاهش قدرت و سطح فعالیت عضلات سراتوس انتریور و تراپزیوس تحتانی موجب کاهش چرخش بالایی و چرخش خلفی کتف شده و یکی از دلایل بروز اختلال حرکت کتف است.[5] با توجه به نتایج تحقیق حاضر، بهبود قدرت عضلات چرخاننده خارجی و چرخاننده‌های بالایی کتف از جمله تراپزیوس و سراتوس آتریور تغییر قابل توجهی در میزان چرخش بالایی کتف و میزان ریتم کتفی بازویی داشته که باعث ثبات ایستا و پویا در کتف شده است. این میزان در حالت استراحت کتف با بهبود میزان قدرت ایزومتریک عضلات ثبات‌دهنده مشاهده می‌شود. نتایج حاصل با نتایج مطالعات چوئی و همکاران [7]، «ها» و همکاران [8]، مرولا و همکاران [11]، پیزاری و همکاران [12] و حاجی‌حسینی و همکاران [15] همسو بود. با توجه به اینکه مفصل شانه برای عملکرد مناسب بر عضلات اطراف خود تکیه دارد، ضعف این عضلات می‌تواند موجب تغییر کینماتیک کتف شود. به‌طورکلی،به نظر می‌رسد تمرینات استفاده‌شده در این مطالعه برای آزمودنی‌ها که به‌دلیل اختلال در موقعیت‌یابی کتف دچار کاهش در قدرت عضلانی شده بودند، از طریق اصلاح رابطه طول و تنش عضلات عمل‌کننده بر موقعیت‌یابی و ثبات کتف موجب کاهش تنش در مجموعه کتف و بازو شده است و از طریق بهبود قابلیت انتقال انرژی در طول زنجیره حرکتی در افزایش قدرت عضلات مفصل شانه نقش داشته است.
آزمون ثبات عملکردی به‌عنوان یک ابزار بازگشت به ورزش برای ورزشکاران با آسیب‌های اندام فوقانی پیشنهاد می‌شود. از سوی دیگر می‌توان از نمره این آزمون قبل و بعد از آسیب به‌عنوان ابزاری برای کمک به تعیین زمان برگشت ورزشکاران به میادین ورزشی استفاده کرد. اثر برنامه تمرینی حاضر به عملکرد مطلوب و افزایش ثبات عملکردی اندام فوقانی در بازیکنان والیبال با الگوی بالای سر منجر شد و درنتیجه موجب شد ورزشکاران عمل دست‌یابی را در فاصله بیشتری بدون برهم خوردن ثبات کتف اجرا کنند. با توجه به نتایج، بازیکنان به‌ترتیب در جهات جانبی، تحتانی‌جانبی، ترکیبی و فوقانی‌جانبی بیشترین نمره دست‌یابی را به‌دست آوردند. با توجه به موقعیت دستِ دست‌یابی نسبت به سه جهت آزمون، بدیهی است که فرد در جهت میانی که در سمت دست دست‌یابی قرار دارد، نمره بیشتری کسب کند، اما در جهت فوقانی‌جانبی که در فاصله بیشتری نسبت به دست دست‌یابی قرار دارد و فرد نمی‌تواند این فاصله را مانند جهت تحتانی‌جانبی با چرخش بدن جبران کند، کمترین نمره را کسب کند. دست‌یابی جهت فوقانی‌جانبی در حالی است که شانه تکیه‌گاه در وضعیت نزدیک شدن افقی، اندکی چرخش داخلی دارد و بازوی دست‌یابی با انجام حرکت نزدیک شدن افقی و دور شدن کتف به بیشترین فاصله دست‌یابی می‌رسد. این در حالی است که افراد با اختلال چرخش پایینی کتف دارای کتف نزدیک‌شده به خط میانی بدن و چرخش پایینی کتف هستند و به نظر می‌رسد این موضوع می‌تواند یکی از دلایل کاهش نمره ثبات جهت فوقانی‌جانبی نسبت به دو جهت دیگر باشد [5، 15]. نتایج مطالعه حاضر با نتایج مطالعات میرحسن‌زاده و همکاران [17]، یوسفی و همکاران [16] و حاجی‌حسینی و همکاران [15] همسو بود. بیومکانیک کتف، اهمیت حیاتی برای ورزشکاران پرتاب از بالای سر دارد و اختلال در هر نقطه از زنجیره حرکتی مانند عملکرد پایین‌تنه، می‌تواند تأثیر شدیدی بر آن داشته باشد. تمرینات زنجیره بسته می‌تواند در عین کاهش تنش به بافت‌های عضلانی که دچار عدم تعادل فعالیت هستند، عملکرد طبیعی را بازیابی کند و منجر به توان‌بخشی سریع‌تر شود. 

نتیجه‌گیری 
در نتیجه‌گیری کلی می‌توان بیان کرد تمرینات اصلاحی با رویکرد سهرمن، قدرت ایزومتریک عضلات ثبات‌دهنده کتف، دامنه‌های حرکتی شانه و ریتم کتفی بازویی را بهبود می‌بخشد.همچنین به عملکرد مطلوب و افزایش ثبات عملکردی اندام فوقانی در والیبالیست‌های دارای اختلال چرخش تحتانی منجر می‌شود و نمره ثبات عملکرد را نیز افزایش می‌دهد تا بازیکنان عمل دست‌یابی را در فاصله بیشتری بدون برهم خوردن ثبات کتف اجرا کنند. بنابراین به متخصصان حرکات اصلاحی و مربیان توصیه می‌شود با توجه به اهمیت این اختلالات در کمربند شانه‌ای در صورت امکان، جهت اصلاح وضعیت حرکت و موقعیت کتف از پروتکل‌های تمرینی مشابه تحقیق حاضر استفاده کنند. 
از محدودیت‌های قابل کنترل مطالعه حاضر، جنسیت و رشته ورزشی آزمودنی‌ها، دامنه سنی، یکسان بودن نحوه اجرای آزمون‌ها برای تمام آزمودنی‌ها و آزمودنی‌های محدود به یک نوع اختلال حرکتی کتف از چهار نوع اختلال بود. همچنین آزمودنی‌ها قبل از شروع اندازه‌گیری غیر از گرم‌کردن، فعالیت دیگری نداشتند. 
از محدودیت‌های غیر قابل کنترل، میزان آشنایی و اطلاعات قبلی آزمودنی‌ها از روش‌های اندازه‌گیری و عادات وضعیتی و حرکتی آن‌ها بود که از کنترل پژوهشگر خارج بود. در این راستا انجام مطالعه مشابه در جامعه ورزشی متفاوت از ورزشکاران با الگوی بالای سر و دارا بودن اختلالات دیگر در کتف در هر دو جنسیت می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد تأثیر تمرینات اصلاحی با رویکرد سهرمن بر بهبود اختلالات حرکتی کتف فراهم کند. 
پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده محققان از سایر روش‌های ارزیابی کتف و پروتکل‌هایی که به‌صورت عملکردی الگوی حرکتی رشته ورزشی را مورد توجه قرار می‌دهند، استفاده کنند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش، ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان درنظر گرفته شد و کد اخلاق به شماره IR.GUMS.REC.1398.534 دریافت شد.

حامی مالی
این مطالعه هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان تأمین‌کننده مالی در بخش‌های عمومی و دولتی، تجاری و غیرانتفاعی دانشگاه یا مرکز تحقیقات دریافت نکرده است. 

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 

References

1. Sahrmann S, Azevedo DC, Dillen LV. Diagnosis and treatment of movement system impairment syndromes. Brazilian Journal of Physical Therapy. 2017; 21(6):391-3. [DOI:10.1016/j.bjpt.2017.08.001] [PMID] [PMCID]
2. Reeser JC. Looking ahead: The future of volleyball sports medicine and science. In: J C Reeser, R Bahr. Handbook of sports medicine and science: Volleyball. Hoboken: John Wiley & Sons; 2017.‏[DOI:10.1002/9781119227045.ch19]
3. Cools AM, Johansson FR, Borms D, Maenhout A. Prevention of shoulder injuries in overhead athletes: A science-based approach. Brazilian Journal of Physical Therapy. 2015; 19(5):331- [DOI:10.1590/bjpt-rbf.2014.0109] [PMID] [PMCID]
4. Borms D, Cools A. Upper-extremity functional performance tests: Reference values for overhead athletes. International Journal of Sports Medicine. 2018; 39(6):433-41.[DOI:10.1055/a-0573-1388] [PMID]
5. Hajihosseini E, Norasteh A, Daneshmandi H. [The effect of an 8-week training program on functional stability and isometric strength of shoulder girdle muscles in overhead athletes with scapula dyskinesia (Persian)]. Journal for Research in Sport Rehabilitation. 2020; 7(14):45-56.‏[DOI:10.22084/RSR.2020.20812.1482]
6. Sarabadani Tafreshi E, Nodehi Moghadam A, Bakhshi E, Rastgar M. Comparing scapular position and scapular dyskinesis in individuals with and without rounded shoulder posture. Physical Treatments. 2015; 5(3):127-36. [Link]
7. Choi WJ, Cynn HS, Lee CH, Hey-seon J, Ji-Hyun L, Hyo-Jung J, et al. Shrug exercises combined with shoulder abduction improve scapular upward rotator activity and scapular alignment in subjects with scapular downward rotation impairment. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2015; 25(2):363- [DOI:10.1016/j.jelekin.2014.12.001] [PMID]
8. Ha SM, Kwon OY, Yi CH, Cynn HS, Weon JH, Kim TH. Effects of scapular upward rotation exercises on alignment of scapula and clavicle and strength of scapular upward rotators in subjects with scapular downward rotation syndrome. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2016; 26:130-6.‏[DOI:10.1016/j.jelekin.2015.12.007] [PMID]
9. Kim TH, Lim JY. The effects of wall slide and sling slide exercises on scapular alignment and pain in subjects with scapular downward rotation. Journal of Physical Therapy Science. 2016; 28(9):2666-9. [DOI:10.1589/jpts.28.2666][PMID][PMCID]
10. Javdaneh N. [The effect of six weeks of corrective exercises on the kinematics of the scapula in males with scapular downward rotation defect: A randomized clinical trial (Persian)]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2020; 19(7):693-712. [DOI:10.29252/jrums.19.7.693]
11. Merolla G, De Santis E, Campi F, Paladini P, Porcellini G. Supraspinatus and infraspinatus weakness in overhead athletes with scapular dyskinesis: Strength assessment before and after restoration of scapular musculature balance. Musculoskeletal Surgery. 2010; 94(3):119-25. [DOI:10.1007/s12306-010-0082-7] [PMID]
12. Pizzari T, Wickham J, Balster S, Ganderton C, Watson L. Modifying a shrug exercise can facilitate the upward rotator muscles of the scapula. Clinical Biomechanics. 2014; 29(2):201-5. [DOI:10.1016/j.clinbiomech.2013.11.011] [PMID]
13. Eyvazi hazeh baran A, Ghani Zadeh Hesar N, Mohammad Ali nasasb Firouzjah E, Roshani S. [Effect of eight weeks of scapular stabilization exercises on shoulder proprioception and performance of archers with scapular dyskinesis (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020; 9(4):52-61. [DOI:10.22037/JRM.2020.112841.2266]
14. Struyf F, Nijs J, Mollekens S, Truijen S, Mottram S, Meeusen. Scapular-focused treatment in patients with shoulder impingement syndrome: A randomized clinical trial. Clinical 2013; 32(1):73-85. [DOI:10.1007/s10067-012-2093-2] [PMID]
15. Hajihosseini E, Norasteh AA, Daneshmandi H. Comparison of isometric strength and functional stability of shoulder girdle muscles in volleyball women players with and without scapular Journal of Health Promotion Management. 2019; 8(5):24-32.‏[Link]
16. Yoosefi T, Seidi F, Akoochakian M. Effect of ten weeks corrective exercises on scapular position and performance of elite wrestlers with trunk and shoulder gridle deformity. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2021; 9(4):246-56.[DOI:10.22037/JRM.2020.113235.2337]
17. Mirhassan Zadeh Kuhkamar M, Sadeghi H. [The effect of eight weeks of focused scapular training on pain, electrical activity of shoulder muscles, and upper extremity performance in male volleyball players with shoulder impingement syndrome (Persian)]. Studies in Medical Sciences. 2020; 31(7):515-24. [Link]
18. Bayattork M, Seidi F, Minoonejad H, McClure, P, Mozafaripoor E. Intra-rater and Inter-rater reliability and agreement of the scapular dyskinesis test in young men with forward head and round shoulder posture. Journal of Rehabilitation Sciences & Research. 2019; 6(4):169-73.‏[DOI:10.30476/JRSR.2019.82944.1037]
19. Kibler WB. The role of the scapula in athletic shoulder function. American Journal of Sports Medicine. 1998; 26(2):325-37.[DOI:10.1177/03635465980260022801] [PMID]
20. Hannah DC, Scibek JS, Carcia CR. Strength profiles in healthy individuals with and without scapular dyskinesis. International Journal of Sports Physical Therapy. 2017; 12(3):305-13. [PMID] [PMCID]
21. Ozunlu N, Tekeli H, Baltaci G. Lateral scapular slide test and scapular mobility in volleyball players. Journal of Athletic Training. 2011; 46(4):438-44. [DOI:10.4085/1062-6050-46.4.438] [PMID] [PMCID]
22. Odom CJ, Taylor AB, Hurd CE, Denegar CR. Measurement of scapular asymetry and assessment of shoulder dysfunction using the Lateral Scapular Slide Test: A reliability and validity study. Physical Therapy & Rehabilitation Journal. 2001 ;81(2):799-809. [DOI:10.1093/ptj/81.2.799] [PMID]
23. Struyf F, Nijs J, Horsten S, Mottram S, Truijen S, Meeusen R. Scapular positioning and motor control in children and adults: A laboratory study using clinical meas Manual Therapy. 2011; 16(2):155-60. [DOI:10.1016/j.math.2010.09.002] [PMID]
24. Kendall F P, McCreary E K, P G. Provance. Muscles: Testing and function, with posture and pain.‏ Philadelphia: Williams & Wilkins; 1993. [Link]
25. Nodehi Moghadam A, Vahabi S P, Norasteh A A, Abolhasani H. [Comparing isometric strengths of shoulder girdle muscles in females with and without scapular dyskinesis (Persian)].Archives of Rehabilitation. 2018; 19(2):92-101. [DOI:10.32598/rj.19.2.92]
26. Audenaert D, Baele J, Christiaens. J A normative database of fungshunal (shoulder) tests within healthy male overhead athletes. [MA thesis]. Ghent: Ghent University; 2017. [Link]
27. Turgut E, Duzgun I, Baltaci G. Effects of scapular stabilization exercise training on scapular kinematics, disability, and pain in subacromial impingement: A randomized controlled trial. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2017; 98(10):1915-23.e3. [DOI:10.1016/j.apmr.2017.05.023] [PMID]
28. Yildiz TI, Turgut E, Duzgun I. Neck and scapula-focused exercise training on patients with nonspecific neck pain: A randomized controlled trial. Journal of Sport Rehabilitation. 2018; 27(5):403-12. [DOI:10.1123/jsr.2017-0024] [PMID]