نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
گروه بیومکانیک و آسیبشناسی ورزشی، دانشکده تربیتبدنی و علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Background and Aims Anterior cruciate ligament (ACL) injury prevention programs are implemented to correct or eliminate risk factors and reduce the incidence of injury. Neuromuscular training focus on various activities and play an important role in improving neuromuscular control. This research aims to investigate the effects of neuromuscular training on static and dynamic balance and jump-landing mechanics in male football players at high risk of ACL injury.
Methods In this semi-experimental study, 24 male football players at high risk of ACL injury (a score >6 in the tuck jump test) were purposefully selected and randomly divided into two groups of training (n=12) and control (n=12). before and after neuromuscular training, static balance was evaluated using the Stork test and the dynamic balance was evaluated using the Y balance test. Also, the jump-landing mechanics was evaluated with the tuck jump test. The training group participated in the neuromuscular training program for six weeks (3 sessions per week) while the control group did not receive any intervention. Data were analyzed using the Shapiro-Wilk test, analysis of covariance, and paired t-test in SPSS software, version 22. P<0.05 was considered statistically significant.
Results The results showed that, after neuromuscular training, the stork test time (static balance; P=0.001) and the reach distance in the Y balance test (dynamic balance; P=0.001) significantly increased and the error rate in the tuck jump test (jump-landing mechanics; P=0.002) significantly decreased in the training group compared to the control group (P<0.05).
Conclusion Neuromuscular training is recommended to improve the static and dynamic balance and jump-landing mechanics and consequently prevent ACL injury in male football players.
کلیدواژهها [English]
Introduction
Anterior cruciate ligament (ACL) injury is a major concern in the field of sports medicine. Athletes with ACL injury experience various functional impairments, including a decrease in the quality of jumping and turning movements, the inability to decelerate, and impairment in performing other dynamic movements that are necessary for sports. These injuries may be due to impaired balance. Balance is a key factor for sports performance. Balance is the ability to maintain postural stability while performing functional activities, and this ability is responsible for the correct and regular execution of techniques and injury prevention.
Neuromuscular training is safe and cost-effective method for improving neuromuscular control in different lower limbs, and can be used to correct musculoskeletal impairments and, subsequently, prevent the complications of these impairments. Since biomechanical changes play an important role in the occurrence of ACL injury, objective and performance-based assessments are needed to identify potential biomechanical problems in the lower limbs. The present study aims to investigate the effect of a neuromuscular training program on static and dynamic balance and jump-landing mechanics in male football players with high risk of ACL injury.
Materials and Methods
This is a quasi-experimental study with a pre-test/post-test design. The study population consists of male football players with high risk of ACL injury in Tehran, Iran. Using a purposive sampling method, 24 players who with a score >6 in the tuck jump test (indicating high risk of ACL injury) were selected. Inclusion criteria were a score >6 in the tuck jump test, age 20-30 years, BMI 20-25 kg/m2, at least 3 years of playing football, no history of injury or surgery in knee, ankle and lumbar joints), a written consent to participate in the study. They were randomly divided into two groups of training (n=12) and control (n=12). Before and after training, static balance was evaluated using the Stork test and the dynamic balance was evaluated using the Y balance test. Also, the jump-landing mechanics was evaluated with the tuck jump test. The training group participated in the neuromuscular training program for six weeks (3 sessions per week), while the control group did not receive any intervention. Data were analyzed with Shapiro-Wilk test, analysis of covariance, and paired t test in SPSS software, version 22. P<0.05 was considered statistically significant.
Results
The paired t-test results showed that, after neuromuscular training, the stork test time (static balance; P=0.001) and the reach distance in the Y balance test (dynamic balance; P=0.001) significantly increased and the error rate in the tuck jump test (jump-landing mechanics; P=0.002) significantly decreased in the training group compared to the control group (P<0.05). In the control group, no significant difference was observed in any variables between the pre-test and post-test phases (P>0.05).
Conclusion
Neuromuscular training has a positive effect on some risk factors of ACL injury (static and dynamic balances and jump-landing mechanics) in male football players. Therefore, it can be effective in preventing ACL injuries by improving balance and jumping and landing techniques, leading to improved sports performance. Therefore, coaches are encouraged to use neuromuscular training to ACL injury in their players.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
Ethical approval was obtained from the Research Ethics Committee of Kharazmi University (Code: IR-KHU.KRC.1000.167). All ethical principles, such as obtaining informed consent from the participants, the confidentiality of their information and their right to leave the study, were observed.
Funding
This study was extracted from the master thesis of the Reza Mohammadi Dehcheshmeh, approved by Faculty of Physical education and Sport Science, Kharazmi University, Tehran, Iran. This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, or not-for-profit sectors.
Authors' contributions
All authors contributed equally to the conception and design of the study, data collection and analysis, interpretation of the results, and drafting of the manuscript. Each author approved the final version of the manuscript for submission.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
مقدمه و اهداف
آسیب رباط صلیبی قدامی یک نگرانی اصلی درزمینه پزشکی ورزشی است. افرادی که دچار اختلال رباط صلیبی قدامی هستند، اختلالات عملکردی مختلفی، ازجمله کاهش کیفیت حرکات پرشی و چرخشی، ناتوانی در کاهش سرعت و اختلال در انجام سایر حرکات پویای لازم برای ورزش را تجربه میکنند [1]. آسیب رباط صلیبی قدامی در ورزش فوتبال تهدیدکننده حرفه بازیکن است. طول درمان پس از پارگی کامل رباط صلیبی قدامی بسیار متغیر است، اما اغلب بین 9 تا 12 ماه توانبخشی نیاز دارد. علاوهبراین، اخیراً در مطالعهای بر روی فوتبالیستهای حرفهای عنوان شده است 3 سال پس از چنین آسیبی، تنها 65 درصد از بازیکنان به رقابت در سطح بالا بازگشتهاند. همچنین نگرانی دیگر در آسیب رباط صلیبی قدامی افزایش احتمال شروع زودهنگام استئوآرتریت زانو است [2]. سالانه حدود 200000 آسیب رباط صلیبی قدامی در ایالات متحده رخ میدهد که نشاندهنده میزان بالای شیوع این آسیب است [3]. سیستم نظارت بر آسیب انجمن ملی ورزشکاران دانشگاهی آمریکا گزارش داد میزان آسیب رباط صلیبی قدامی برای ورزشکاران زن 1/45 و برای ورزشکاران مرد 0/6 در هر 10000 مواجهه ورزشی است [4].
آسیبهای زانو، بهویژه آسیبهای غیرتماسی رباط صلیبی قدامی که در حرکات برشی و پرشی رخ میدهند، ممکن است به دلیل عدم تعادل باشد. تعادل یک عامل کلیدی برای عملکرد ورزشکاران است. تعادل توانایی حفظ ثبات وضعیتی در حین انجام فعالیتهای عملکردی است و این توانایی مسئول اجرای صحیح و منظم مهارتهای ورزشی و پیشگیری از آسیب است [5]. رابطه بین تعادل و آسیب رباط صلیبی قدامی یک رابطه معکوس است. این عامل یکی از مهارتهای بسیار مهم در فوتبال است که توانایی کنترل پایداری پویای بدن، یعنی بازگشت به حالت ایستا و پایدار از حالت پویا و ناپایدار را در طول مسابقات ورزشی فراهم میکند [6]. به نظر میرسد تعادل خوب در عملکردِ کنترلِ عصبیعضلانی مؤثر است و درعینحال یک ویژگی متمایز برای بازیکنان سطح بالا در نظر گرفته میشود [7].
آسیب رباط صلیبی قدامی در حین والگوس پویای اندام تحتانی رخ میدهد که معمولاً شامل ترکیبی از اداکشن و چرخش داخلی ران، ابداکشن زانو، چرخش بیرونی و جابهجایی قدامی تیبیا، و اورژن مچ پا میشود. مکانیسمهای حاکم بر آسیبهای رباط صلیبی قدامی در ورزشکاران با کنترل ضعیف عصبیعضلانی که منجر به تغییر بیومکانیک اندام تحتانی میشود، مرتبط است [8]. ازآنجاییکه تغییرات بیومکانیکی نقش مهمی در خطر آسیب رباط صلیبی قدامی ایفا میکنند، ارزیابیهای عینی و مبتنی بر عملکرد برای شناسایی نقصهای بالقوه بیومکانیکی در اندام تحتانی نیاز است [9]. آزمون پرش تاک یک ابزار غربالگری مبتنی بر معیار است که برای شناسایی نقصهای تکنیک پرشفرود در طول یک فعالیت پلایومتریک دوطرفه طراحی شده است. در این آزمون از یک معیار امتیازدهی 10 امتیازی برای شناسایی اختلالات عصبیعضلانی استفاده میشود. اعتقاد بر این است که ماهیت پیوسته و تکراری پرشهای تاک با حداکثر ارتفاع به مدت 10 ثانیه منعکسکننده نیروهایی است که بهطور منظم در طول فعالیتهای ورزشی تجربه میشوند. همچنین تجزیهوتحلیل حرکات در پرش تاک میتواند معیار حساستری از خطر آسیب رباط صلیبی قدامی را در مقایسه با معیار امتیازدهی ذهنی ارائه دهد [10]. هرینگتون و همکاران گزارش کردهاند افرادی که نمره 6 یا بالاتر در این آزمون کسب کنند، در معرض خطر بروز آسیب قرار دارند و باید در برنامههای پیشگیری از آسیب شرکت کنند [11].
برنامههای پیشگیری از آسیبهای ورزشی با موفقیت، عوامل خطر عصبیعضلانی را اصلاح کرده و آسیبها را در طیف گستردهای از ورزشها کاهش داده است [12]. تمرینات عصبیعضلانی برای بهبود کنترل عصبیعضلانی در سگمانهای مختلف اندام تحتانی اثرگذاری دارند و به سبب ایمن و کمهزینه بودن میتوان از آنها برای اصلاح اختلالهای اسکلتیعضلانی و متعاقب آن، پیشگیری از عوارض این اختلالها بهره جست [13]. همچنین برنامههای تمرینی عصبیعضلانی بیومکانیک اندام تحتانی را بهبود میبخشد و خطر آسیبهای اولیه رباط صلیبی قدامی را کاهش میدهد [14]. برخی از محققان تمرینات عصبیعضلانی را به عنوان برنامههای چندمداخلهای با ترکیبی از تعادل، اغتشاش، پلایومتریک، چابکی و تمرینات ورزشی خاص توصیف میکنند [15]. نعمتی و همکاران در تحقیق خود گزارش دادند اجرای تمرینات پیشگیری از آسیبهای زانو میتواند باعث بهبود تعادل ایستا و پویا شود و در پیشگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی مؤثر باشد [16]. همچنین در تحقیق کلانتریان و همکاران عنوان شد تمرینات اصلاح الگوی حرکتی میتواند با بهبود تعادل و کنترل حرکتی مفصل زانو، بهعنوان رویکردی اثرگذار در پیشگیری از آسیبهای زانو در نظر گرفته شود [17]. بااینحال، اثربخشی کلی تمرینات پیشگیرانه باتوجهبه افزایش کنترل عصبیعضلانی و جلوگیری از آسیبهای رباط صلیبی قدامی در ورزشکاران باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرد [18]. علاوهبراین مشخص نشده است که کدام برنامه مؤثرتر است و چگونه یک برنامه باید برنامهریزی شود و مشخص نیست کدام جزء بیومکانیکی پروتکل نقش مهمیتری را ایفا میکند [19]. همچنین باتوجهبه میزان شیوع آسیبهای رباط صلیبی قدامی و اختلالات و مشکلاتی که در پی آن بروز میکند، انجام چنین تحقیقی علاوه بر گسترده کردن دامنه تحقیقات پیشین میتواند برای ایجاد رویکرد مناسب در برنامههای پیشگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی ایفای نقش کند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر یک دوره تمرینات عصبیعضلانی بر تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود در مردان فوتبالیست با ریسک بالای آسیب رباط صلیبی قدامی است.
مواد و روشها
پژوهش حاضر باتوجهبه ماهیت و شکل اجرای آن از نوع نیمهتجربی و کاربردی با طرح پیشآزمون و پسآزمون است. جامعه آماری تحقیق حاضر را مردان فوتبالیست با ریسک بالای آسیب رباط صلیبی قدامی در لیگ دسته اول فوتبال استان تهران تشکیل داده است. 24 نفر بهعنوان نمونه آماری از بین جامعه آماری ذکرشده انتخاب شدند. از روش نمونهگیری هدفمند برای انتخاب نمونه استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از نرمافزار جی پاور با سطح معناداری 5 صدم (0/05=α)، توان آماری 80 درصد (0/2= β) و اندازه اثر 0/6=d برابر 24 نفر تعیین شد. در این تحقیق مداخلهای، افرادی که بهصورت داوطلبانه در مطالعه شرکت کردند، توسط آزمون پرش تاک مورد غربالگری قرار گرفتند. افرادی که در آزمون پرش تاک نمره بیشتر از 6 را کسب کردند بهعنوان افراد دارای ریسک بالای آسیب رباط صلیبی قدامی در نظرگرفته شدند (تصویر شماره 1) [20].
تحقیقات انجامشده نشان دادهاند هنگامیکه آزمون پرش تاک از روی ویدئو تجزیهوتحلیل میشود، پایایی درونآزمونگر و بینآزمونگر بسیار خوبی را نشان میدهد (پایایی بینآزمونگر 0/93 و پایایی درونآزمونگر 0/87). این آزمون به مربیان در تشخیص نقصهای موجود در تکنیک پرشفرود ورزشکاران و ارزیابی تأثیر تمرینات کمک میکند. در تحقیق حاضر، افراد با استفاده از روش مشاهدهای و همچنین ضبط فیلم پرش و فرم ارزیابی پرش تاک ارزیابی شدند. پس از انجام آزمون، از نرمافزار کینوویا (نسخه 0/9/5) برای بررسی جزئیات پرش استفاده شد (تصویر شماره 2) [11].
پس از غربالگری، برای شناسایی نمونهها از فرم جمعآوری اطلاعات استفاده شد. این فرم شامل اطلاعاتی درباره ویژگیهای شخصی (قد، وزن، سن و شاخص توده بدنی) سابقه آسیب و سابقه ورزشی آزمودنیها بود. معیارهای ورودی آزمودنیها شامل کسب نمره بیشتر از 6 در آزمون پرش تاک، دامنه سنی 20 تا 30 سال، شاخص توده بدنی بین 20 تا 25، حداقل 3 سال سابقه ورزشی در رشته فوتبال و همچنین نداشتن آسیب یا سابقه جراحی در مفاصل زانو، مچ پا و کمر بود. معیارهای خروج از تحقیق شامل شرکت نکردن بیش از 3 جلسه در برنامه تمرینی، استفاده از داروهای اعصاب یا سایر داروها در طول انجام پژوهش و تمایل نداشتن به ادامه شرکت در تحقیق بود. 24 نفر از افراد واجد شرایط بهصورت تصادفی در 2 گروه آزمایش و کنترل (هر گروه شامل 12 نفر) تقسیم شدند و فرم رضایتنامه کتبی از آنان اخذ شد. سپس پیشآزمون ارزیابی تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود در هر دو گروه انجام شد. 2 روز پس از انجام ارزیابیها، اعضای گروه آزمایش به مدت 6 هفته و هفتهای 3 جلسه به اجرای برنامه تمرینات عصبیعضلانی پرداختند. برنامه تمرینات عصبیعضلانی به تأیید پزشک متخصص رسیده بود. در این مطالعه ملاحظات اخلاقی رعایت شد و کد اخلاق IR-KHU.KRC.1000.167)) از دانشگاه خوارزمی تهران دریافت شد.
6 هفته تمرینات عصبیعضلانی مطابق با برنامه تمرینی کویتو و همکاران بود (جدول شماره 1) [21].
این تمرینات ترکیبی از تمرینات تعادلی، اغتشاشی، حس عمقی، پلایومتریک و مخصوص رشته ورزشی فوتبال بود (تصویر شماره 3).
در برنامه تمرینی برای افزایش ناپایداری از سطوح فوم پایدار و دیسک تعادلی استفاده شد. شدت و سختی تمرینات در 3 درجه تنظیم شد؛ هر تمرین در طی 3 مرحله پیشرونده از 1 بهعنوان سادهترین تا 3 بهعنوان مشکلترین مرحله انجام شد. شدت هر تمرین براساس میزان ناپایداری سطوح و باز یا بسته بودن چشمها تغییر میکرد و برای اثربخشی بیشتر، اصل اضافهبار با افزایش تکرار، زمان و تغییر نوع تمرین رعایت شد. مدتزمان هر جلسه تمرین شامل 5 تا 10 دقیقه گرم کردن 20 تا 25 دقیقه اجرای تمرینات و 5 تا 10 دقیقه سرد کردن بود [15]. 2 روز پس از پایان 6 هفته تمرینات عصبیعضلانی، تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود مجدداً مورد ارزیابی قرار گرفت.
از آزمون لکلک جهت ارزیابی تعادل ایستا استفاده شد (تصویر شماره 4).
تست تعادل لکلک یک تست معتبر برای ارزیابی تعادل ایستا است. برای این تست، آزمودنیها روی پای برتر میایستادند. سپس از آنها خواسته میشد که پای دیگر را در قسمت داخلی زانوی اندام ایستاده قرار دهند. درحالیکه دستها روی ران قرار میگیرند. از آزمودنیها خواسته میشد درحالیکه پاشنه پای خود را از زمین بلند میکنند و روی سینه پای خود میایستند، این وضعیت را حفظ کنند. این وضعیت تا زمانی ادامه پیدا میکرد که پاشنه پای درگیر به زمین برسد یا دستها از لگن خارج شوند یا پای دیگر از روی پای ایستاده بلند شود. زمان تست (برحسب ثانیه) با استفاده از کرونومتر انجام شد. هر آزمودنی باید 3 کوشش را با فاصله زمانی 15 ثانیه استراحت انجام میداد. بهترین زمان با استفاده از کرونومتر برحسب ثانیه بهعنوان امتیاز ثبت شد. افزایش زمان ثبتشده نشاندهنده بهبود تعادل ایستا بود [22]. مقدار پایایی آزمون لکلک توسط نلسون و جانسون (0/87) ثبت شده است [23].
آزمون تعادلی Y جهت ارزیابی تعادل پویا با پایایی (0/91) استفاده شد (تصویر شماره 5).
این آزمون با طول پا رابطه معنیداری دارد. بهمنظور اجرای این آزمون و نرمال کردن اطلاعات طول واقعی پا از خار خاصره قدامی فوقانی تا قوزک داخلی در حالت خوابیده به حالت طاقباز روی زمین اندازهگیری میشود. در این آزمون 3 جهت (قدامی، خلفیداخلی و خلفیخارجی) در یک صفحه مرکزی قرار گرفتهاند که توسط نوارهای درجهبندیشده مشخص شدهاند. زاویه بین 2 جهت خلفیداخلی و خلفیخارجی برابر با 90 درجه و زاویه بین جهت قدامی با هریک از 2 جهت دیگر 135 درجه تنظیم شد. قبل از شروع آزمون، آزمودنی با پای برتر (بهصورت تک پا) در صفحه تلاقی 3 جهت میایستاد و تا آنجا که مرتکب خطاهای اجرا، مانند حرکت کردن پا از صفحه تلاقی 3 جهت، تکیه کردن بر روی پایی که عمل دستیابی را انجام میدهد و افتادن آزمودنی نمیشد، عمل دستیابی را انجام میداد و به حالت طبیعی روی دو پا بازمیگشت. فاصلهای که آزمودنی نشانگر را جابهجا کرده بود، بهعنوان دستیابی او ثبت میشد. آزمون برای هر آزمودنی 3 بار تکرار شد و بهترین رکورد تقسیم بر طول پا و در عدد 100 ضرب میشد تا فاصله دستیابی برحسب درصد طول پا به دست آید. افزایش میزان دستیابی در تست تعادلی Y نشاندهنده بهبود در تعادل پویا است [24].
از آزمون پرش تاک برای ارزیابی مکانیک پرشفرود استفاده شد (تصویر شماره 2). آزمون پرش تاک یک روش معتبر و قابلاعتماد با ضریب پایایی (0/94 تا 0/96) جهت ارزیابی و تشخیص نقصهای عصبیعضلانی وابسته به آسیب رباط صلیبی قدامی است. این آزمون شامل انجام پرشهای مداوم با حداکثر ارتفاع برای 10 ثانیه است و دارای 10 آیتم و تفسیر سیستم امتیازدهی (صفر و 1) است که اطلاعات جامعی درمورد افراد با خطر آسیب رباط صلیبی قدامی فراهم میکند. در این تست هرچه امتیاز کسبشده پایینتر باشد، مکانیک پرشفرود به شرایط ایدهآل نزدیکتر و احتمال بروز آسیب رباط صلیبی قدامی کمتر است [25]. هر فرد 3 بار آزمون را با فاصله 1 دقیقه اجرا میکرد و بهترین اجرای فرد بهعنوان نمره فرد در آزمون محاسبه میشد. در این آزمون به حرکات خطا نمره 1 و حرکات صحیح نمره صفر تعلق میگرفت. خطاها: 1. والگوس اندام تحتانی در هنگام فرود؛ 2. عدم برابری رانها در نقطه اوج پرش (نمای قدامی)؛ 3. عدم برابری پاها در نقطه فرود (فاصله طولی)؛ 4. پاها در هنگام فرود کمتر یا بیشتر از عرض شانه باز هستند؛ 5. صدای بیشازحد پاها در لحظه فرود؛ 6. عدم برابری رانها از نمای جانبی؛ 7. همزمان نبودن برخورد پاها با زمین؛ 8. مکث بین پرشها؛ 9. افت تکنیک پرشفرود در طول 10 ثانیه؛ 10. عدم فرود در منطقه تعیینشده. بهمنظور ثبت و بررسی دقیق حرکات، 2 دوربین با فاصله 3 متر و ارتفاع 1 متر در نمای ساجیتال و فرونتال آزمودنی قرار گرفته بود [26]. پس از انجام آزمون، از نرمافزار کینوویا (نسخه 0/9/5) برای بررسی جزئیات پرش استفاده شد.
برای محاسبات و تجزیهوتحلیل اطلاعات آماری خام از نرمافزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. برای بررسی نرمال بودن دادهها از آزمون شاپیروویلک استفاده شد. با تأیید نرمال بودن توزیع دادهها، از روشهای آمار استنباطی تحلیل کوواریانس و تی زوجی بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها استفاده شد. درضمن سطح اطمینان آزمون 95 درصد و میزان معناداری برای همه روشهای آماری (P≤0/05) دوسویه در نظر گرفته شده است.
یافتهها
مشخصات فردی آزمودنیها شامل سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی در هر گروه، در جدول شماره 2 ارائه شده است.
میان 2 گروه در هیچیک از ویژگیهای فردی، اختلاف آماری معنیداری وجود نداشت.
با استفاده از آزمون تی مستقل، برابری پیشآزمون متغیرهای تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود در 2 گروه کنترل و آزمایش بررسی شد. نتایج جدول شماره 3 نشان میدهد گروهها در پیشآزمون تفاوت معنیداری نداشتند که نشاندهنده همگن بودن گروهها است (P>0/05).
از آزمون تحلیل کوواریانس برای مقایسه 2 گروه در مرحله پسآزمون با کنترل اثر پیشآزمون استفاده شد. نتایج جدول شماره 4 نشان میدهد، در ارزیابی تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود تفاوت معناداری میان دو گروه آزمایش و کنترل وجود دارد (P≤0/05).
برای بررسی تفاوت 2 گروه در پیشآزمون و پسآزمون، بهصورت مجزا از آزمون تی زوجی استفاده شد. نتایج این آزمون در جدول شماره 5 ارائهشده است.
نتایج این آزمون نشان میدهد 6 هفته تمرینات عصبیعضلانی بر تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود در گروه آزمایش تأثیر معنیداری داشته است (P≤0/05). تمرینات عصبیعضلانی در گروه آزمایش بهطور معنیداری باعث افزایش زمان آزمون لکلک در متغیر تعادل ایستا (P=0/001)، افزایش میزان دسترسی آزمون Y در متغیر تعادل پویا (P=0/001) و همچنین کاهش خطای آزمون پرش تاک در متغیر مکانیک پرشفرود (P=0/002) شده است. همچنین در گروه کنترل، میان تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود در پیشآزمون و پسآزمون تفاوت معنیداری مشاهده نشده است (P>0/05).
بحث
نتایج مطالعه حاضر نشان داد 6 هفته تمرینات عصبیعضلانی بر تعادل ایستا، پویا و مکانیک پرشفرود در مردان فوتبالیست با ریسک بالای آسیب رباط صلیبی قدامی تأثیر مثبت داشته است. روشهای تمرینی که بر عملکرد تمرینی ورزشکاران تأثیر میگذارند و خطر آسیبهای ورزشی را کاهش میدهند، مدتها مورد توجه علم ورزش در جهان بوده است. بیشتر برنامههای تمرینی عصبیعضلانی برای ورزشکاران جوان بر پیشگیری از آسیب تمرکز دارد [27]. تعدادی از محققان تمرینات عصبیعضلانی را تمریناتی برای بهبود تعادل و ثبات توصیف میکنند، درحالیکه تعدادی دیگر این تمرینات را بهعنوان یک برنامه چند مداخلهای تعریف میکنند [28, 29]. بااینحال تحقیقات نشان میدهد مؤثرترین تمرینات، تمریناتی هستند که اجزای مختلفی را دربر گیرند [30]. به همین دلیل است که محققان تمرینات عصبیعضلانی را با تمرکز بر ثبات، چابکی، هماهنگی و پلایومتریک معرفی کردهاند و این تمرینات با اعمال فعالیتهای متنوع، دائماً بازیکنان را به چالش میکشند [31] و بهطور مؤثر با ترکیب مؤلفههای متعددی مانند تعادل، قدرت، پلایومتریک، سرعت و تمرین مقاومتی در بهبود عملکرد ورزشکاران و درعینحال جلوگیری از آسیب مؤثر هستند [27].
در تحقیق حاضر نتایج نشان داد تمرینات عصبیعضلانی باعث بهبود تعادل ایستا در مردان فوتبالیست شده است. تمریناتی نظیر تمرینات عصبیعضلانی نیازمند پاسخهای کنترل حرکتی در سطح ساقه مغز هستند. با استفاده از این تمرینات میتوان کنترل حرکت را در همه سطوح آن بهبود داد که این امر از اصول مهم توانبخشی تعادل و حس عمقی است؛ زیرا کنترل حرکتی مناسب، نیازمند پاسخهای رفلکسی در سطح نخاع، عکسالعملهای وضعیتی و تعادلی خودکار در سطح ساقه مغز و پاسخهای آگاهانه در سطح کورتکس است [13]. به علاوه، تمرینات تعادلی میتوانند باعث افزایش سازگاریهای عصبیعضلانی و بهبود الگوی همانقباضی در عضلات آگونیست و آنتاگونیست شوند که درنهایت به افزایش تعادل منجر میشود [32].
نتایج تحقیق حاضر را میتوان با نتایج برخی از پژوهشهای پیشین همسو دانست که بیانگر تأثیر شیوههای گوناگون تمرین بدنی بر بهبود تعادل در ورزشکاران است. در تحقیقی که کریمی و همکاران (2014) انجام دادند عنوان کردند یک دوره برنامه تمرینی فشرده عصبیعضلانی 3 هفتهای باعث بهبود تعادل ایستا میشود و ازآنجاکه فاکتور آمادگی جسمانی تعادل، در افزایش پایداری بدن حین ورزش نفش مؤثری دارد و همچنین در کاهش خطر آسیب از اهمیت بالایی برخوردار است، تمرینات عصبیعضلانی میتواند بهعنوان عاملی مؤثر در افزایش تعادل در نظر گرفته شود [33]. یافتههای مطالعه دانشجو و همکاران (2012) نشان داد یک دوره برنامه پیشگیری از آسیب در فوتبال که شامل تعادل، ثبات مرکزی و اجزای کنترل عصبیعضلانی میشد منجر به بهبود عملکرد رفلکس کششی درنتیجه کاهش حرکات ناپایدار و بهبود تعادل ایستا میشود [34]. همچنین در تحقیق الویی و همکاران (2021) تمرینات ترکیبی و پلایومتریک باعث بهبود عملکرد و تعادل در بازیکنان فوتبالیست مرد زیر 19 سال شد. آنان دلایل بهبود تعادل ایستا را ارتقای هماهنگی حرکتی عضلات اندام تحتانی و بهبود در حس عمقی و کنترل عصبیعضلانی عنوان کردند [35].
از علل همخوانی پژوهش حاضر با مطالعات ذکرشده میتوان به مشابه بودن تمرینات اشاره کرد؛ زیرا برنامه تمرینی به کار گرفتهشده در پژوهش حاضر شامل انواع گوناگونی از تمرینهای تعادلی، اغتشاشی، تمرینات قدرتی، حس عمقی و پلایومتریک بوده است. مطالعات دیگری نیز وجود دارد که نتایج آنها با یافتههای مطالعه حاضر همسو نیست. همامی و همکاران (2019) به دنبال تمرینات پلایومتریک و ترکیبی در هندبالیستهای مرد زیر 15 سال، تأثیر معنیداری در تعادل گزارش نکردند [36]. همچنین یی و همکاران (2023) در تحقیقی عنوان کردند 8 هفته تمرینات حس عمقی با استفاده از بوسو میتواند بهطور قابلتوجهی قدرت مرکزی ژیمناستهای ریتمیک نخبه 8 تا 12 ساله را بهبود بخشد ولی تفاوت معنیداری در تعادل ایستا مشاهده نشده است [37]. علت احتمالی تفاوت نتایج مطالعات مختلف میتواند به نداشتن توافقنظر درباره دستورالعملهای تمرینی مشخص با مدت، شدت و جنس آزمودنیها و تعداد جلسات متنوع مربوط شود. علل دیگر میتواند شرکتکنندگان، سطح آمادگی جسمانی آنان و یا حتی زمان و مکان تمرینات متفاوت در مطالعات باشد.
نتایج تحقیق حاضر نشان داد تمرینات عصبیعضلانی باعث افزایش معنیدار فاصله دستیابی گروه آزمایش در تست تعادلی Y شده است، درحالیکه بدون تمرینات عصبیعضلانی، تغییر معنیداری در فاصله دستیابی گروه کنترل در تست تعادلی Y دیده نشد. در ارتباط با تعادل پویا و چگونگی اثربخشی تمرینات عصبیعضلانی میتوان بیان کرد حفظ تعادل پویا در ورزشهای مختلف، ازجمله فوتبال و حتی فعالیتهای روزمره زندگی ضروری است. حفظ تعادل در زنجیره حرکتی بسته، متکی به راهبردهای حرکتی و بازخوردی هماهنگ در بین ران، زانو و مچ پا است و کاهش بازخوردهای آوران یا کاهش قدرت و ثبات مکانیکی هر مفصل میتواند تعادل را بر هم زند [38]. تمرینات عصبیعضلانی به عمل پلانتار فلکشن مچ پا کمک کرده و منجر به فعالیت کارآمدتر و ارسال تکانشهای تسهیلکننده بهتر و قویتری به دستگاه حرکتی جهت افزایش فاصله دستیابی در گروه عضلات خلفی ساق پا و گیرندههای عمقی میشود و کنترل عصبیعضلانی را بهمنظور حفظ تعادل در حین دستیابی، بیشتر میکند [39]. همسو با تحقیق حاضر در تحقیقات متعددی به نقش تمرینات ورزشی بر بهبود تعادل پویا اشاره شده است. چنانچه در تحقیق جوشی و همکاران (2023) تمرینات عصبیعضلانی در عملکرد و تعادل و کاهش درد در افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو مؤثر بوده است [40]. نتایج تحقیق ساکی و همکاران (2021) نیز نشان داد تمرینات عصبیعضلانی میتواند امتیاز خطای فرود را کاهش داده و تعادل پویا را بهبود بخشد و همچنین باعث بهبود تعادل در ورزشکار شود [5]. همچنین در تحقیقی که لی و همکاران (2020) با عنوان تأثیر یک دوره تمرینات عصبیعضلانی بر تعادل فوتسالیستها انجام دادند، تفاوت معنیداری بین گروه کنترل و آزمایش در متغیر تعادل پویا مشاهده شده است و تعادل پویا در گروه آزمایش بهبود پیدا کرده است [41]. تحقیقات دیگری نیز وجود دارد که نتایجی مغایر با نتایج تحقیق حاضر دارد. در تحقیق مک که اون و همکاران (2008) از تست تعادلی Y جهت ارزیابی تعادل پویا استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد تغییری در امتیاز جهت قدامی بین اندازههای پیشآزمون و پسآزمون در دو گروه آزمایش و کنترل مشاهده نشده است. این تفاوت احتمالاً به دلیل نوع تمرینات اعمالشده است [42]. همچنین ساتو و همکاران (2009) در بررسی 6 هفته تمرینات ثبات مرکزی افزایش معنیداری در تعادل پویا گزارش نکردند. از علل مغایرت موجود میتوان به نبود بازخورد کلامی در تمرینات تحقیق حاضر و نیز به تفاوت در بین نوع تمرینات، شدت، مدت تمرینات و ویژگیهای فردی آزمودنیها اشاره کرد [43].
نتایج تحقیق حاضر نشان داد تمرینات عصبیعضلانی باعث کاهش خطا در آزمون عملکردی پرش تاک شده است. همسو با نتایج تحقیق حاضر، در تحقیق هامونگرد و همکاران (2022) 8 هفته تمرینات عصبیعضلانی باعث بهبود مکانیک فرود در طی آزمون پرش تاک در فوتسالیستهای دارای نقص برتری رباط زانو شده است [44]. همچنین در مطالعه رید و همکاران (2021) عنوان شده است 4 هفته تمرینات عصبیعضلانی باعث کاهش خطا در آزمون پرش تاک شده است که نشاندهنده بهبود مکانیک فرود و کاهش خطر آسیب در ورزشکاران جوان مرد است [45]. نتایج مطالعه صابر و همکاران (2021) نیز نشان داد 12 هفته تمرین ثبات مرکزی در بازیکنان جوان فوتبال با نقص عضلات مرکزی ممکن است سینماتیک پرش تاک را بهبود بخشد [46]. باتوجهبه نتایج مطالعات ذکرشده میتوان نتیجه گرفت تمرینات عصبیعضلانی ازطریق افزایش سازگاریهای عصبیعضلانی باعث بهبود حس عمقی، تعادل و کنترل عصبیعضلانی میشود و با افزایش زاویه فلکشن زانو و کاهش زاویه والگوس زانو به بهبود مکانیک پرشفرود کمک میکند [26]. نتایج مطالعه حاضر با نتایج پژوهش رایت و همکاران (2015) دررابطهبا اثر 4 هفته برنامه تمرینات عملکردی با وزن بدن بر نمرات آزمون غربالگری حرکات عملکردی در نوجوانان ورزشکار در تضاد است. از دلایل این تفاوت میتوان به سن آزمودنیها و زمان کمتر برنامه استفادهشده در این مطالعه نسبت به مطالعه حاضر اشاره کرد [47].
از محدودیتهای مهم مطالعه حاضر میتوان به بررسی نکردن تأثیر عوامل روحیروانی، انگیزشی و همچنین نداشتن امکان کنترل خصوصیات محیطی، مانند الگوی تغذیه، استراحت و سطح فعالیت شغلی شرکتکنندگان در تحقیق اشاره کرد. همچنین در تحقیق حاضر تنها بر ارزیابی تعادل و مکانیک پرشفرود که ازجمله عوامل مؤثر در پیشگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی هستند، تمرکز شده است؛ بنابراین محققان علاقهمند میتوانند تأثیر تمرینات را بر روی دیگر عوامل تأثیرگذار بر پیشگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی مطالعه کنند.
نتیجهگیری
بهطورکلی نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد تمرینات عصبیعضلانی بر برخی ریسکفاکتورهای خطرآفرین آسیب رباط صلیبی قدامی در ارتباط با تعادل و مکانیک پرشفرود تأثیر مثبت داشته و احتمالاً باتوجهبه این نتایج میتوان بیان کرد تمرینات عصبیعضلانی میتواند با ارتقای تعادل و تکنیکهای پرش و فرود در پیشگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی مؤثر باشد و همچنین عملکرد ورزشکاران را بهبود بخشد. ازاینرو میتوان مربیان را به استفاده از تمرینات عصبیعضلانی برای پیشگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی، ترغیب کرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه خوارزمی تهران در نظر گرفته شده است، و کد اخلاق به شماره IR-KHU.KRC.1000.167 دریافت شده است.
حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایاننامه آقای رضا محمدی دهچشمه در دانشگاه خوارزمی تهران است. این تحقیق هیچ کمک مالی خاصی از سازمان های تأمین مالی در بخش های عمومی، تجاری یا غیر انتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آمادهسازی بخشهای این مقاله مشارکت یکسان داشتهاند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
References