Document Type : Original article
Authors
1 Department of Sport Biomechanics, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Department of Sport Biomechanics, Faculty of Sport Sciences, University of Birjand, Birjand, Iran.
3 Department of Motor Behavior, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
Abstract
Keywords
Main Subjects
Introduction
Anterior cruciate ligament injury is one of the most common sports injuries requiring long treatment and recovery. The non-contact type of this injury is so prevalent in the sport of basketball that this injury causes more than 70% of injuries in this sport. Single-leg landing is very common in basketball, and the effect of biomechanical factors of this type of landing is effective on the risk of injury. Various preventive programs have been proposed to reduce the incidence of non-contact anterior cruciate ligament injury with the approach to biomechanics of single-leg landing, including neuromuscular, core stability, strength, and combination training. The strength training program is one of the most popular programs studied in this field. Strength training plays an important role in balancing by strengthening ligaments and joint stability, as well as stimulating proprioception. The strength of the muscles of the lower limbs is a key element in performing safe movements of jumping, landing, and transferring body mass. Having enough power leads to keeping the ground reaction force within the applied level. One of the important functions of the lower limb muscles is to absorb reaction forces, and strong muscles are effective in absorbing shocks.
On the other hand, the greater the strength of the muscles, the more internal torque they can apply to the joint, thereby absorbing the forces exerted on the body. Muscle weakness and imbalance between torque function and muscle strength related to the knee joint, including hamstrings and quadriceps, is one of the most important factors in increasing force and torque on the lower limb and causing injury. Another possible cause of the excessive movement of the frontal plane of the knee is the weakness of the pelvic muscles, which is due to excessive pelvic adduction during movements such as jumping, which affects the amount of ground force applied. In this study, we investigated the effect of 8 weeks of strength training on the ground reaction force in single-leg landing in semi-professional male basketball players.
Materials and Methods
The present research method is quasi-experimental. It has a pretest-posttest design, a causal-comparative impact research model, and an applied study. The study’s statistical population comprised all semi-professional basketball players of 16 to 26 years old playing in Alborz Province, Iran. Of whom, 20 players were chosen and randomly formed into two groups of test and control. The independent variable of this research is the type of exercise, and the dependent variable is the ground reaction forces. First, we reviewed their history of injuries, and examined the demographic characteristics of the samples. They signed the consent forms, and we obtained the research’s approval and code of ethics. Then, the samples from both control and test groups were asked to make three single-leg landing moves from a 40-cm platform on a force plate. Next, the training group was asked to perform 8 weeks of strength training. After the end of the training, the test was repeated on the control and training groups. The research training program was organized in 3 training sessions per week for 8 weeks for the test group. The training program consisted of strength exercises, including squats with a step-up barbell, seated leg press, straight leg deadlift, lunges, and lying on the back of the leg with the device. This training program has been approved by the National Association of Resistance and Conditioning, authorized strength and conditioning training specialists, and the National Association of American Sports Coaches Certification Board. It has also been approved by 3 experts in internal corrective movements. A proportional overload plan has been considered in implementing the exercise program. Pretest and posttest results were prepared for statistical analysis. Descriptive statistics were used to examine the mean and standard deviation of both groups’ age, heights, and weights. The paired t test was used for intragroup comparison, and the 1-way ANCOVA method was used for intergroup comparisons. Statistical analysis of the study was performed using SPSS software version 20, at a significance level of 0.05 for all tests.
Results
The paired t test analyses showed no significant change in ground reaction force in all components and directions in the control group. In the test group, the training program did not significantly affect the ground reaction force in the internal (P=0.099) and external direction of X (P=0.171). Also, the training program did not significantly affect the ground reaction force in the anterior (P=0.07) and posterior direction of Y (P=0.586). But in the vertical direction, the ground reaction force showed significant and increasing changes in direction (P=0.005). On the other hand, the results of the 1-way ANCOVA test to compare the two groups showed that this training program did not significantly affect the ground reaction force in the internal X direction between the test and control groups (P=0.277). Also, this program did not show a significant difference in the direction of X external direction (P=0.155) or for anterior (P=0.705) and posterior Y directions (P=0.072). Only a significant but increasing effect was observed for ground reaction force in the Z direction (P=0.002).
Conclusion
According to the results, the strength training program may not benefit semi-professional basketball players in reducing the ground reaction force in single-leg landing movements. It is suggested that the training program of these athletes should not be limited to the strength training program. If using this training program, attention should be paid to the homogeneous increase of muscle strength in order not to create muscle dominance. In future studies, it is also recommended to study the effect of the combined training program, especially the combined strength training and core stability training to find the desired result in controlling the ground reaction force.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
The study was conducted following the instructions of the Islamic Azad University Ethics Committee, Karaj Branch (Ethical Code: IR.IAU.K.REC. 1398.072).
Funding
This article was conducted based on the MS thesis of Sahar Farokhi in Biomechanics under the guidance of Mohammad Yousefi and consultation of Mohiyedin Bahari, Faculty of Physical Education and Sports Sciences, Islamic Azad University, Karaj Branch. This research has not received any grant from public, private, commercial, not-for-profit, university, or research sectors.
Authors' contributions
All authors contributed equally in preparing all parts of the research.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
Acknowledgments
We appreciate all study participants who helped us in this research, especially Mohammad Ali Sleyman Fallah, for his unwavering support.
مقدمه
فرود تکپا، وظیفهای سخت برای اندام تحتانی است، بهنحویکه تأثیر نیروی اعمالی ناشی از این حرکت 2/5 تا 5 برابر وزن بدن است [1]. این حرکت در رشته بسکتبال بسیار مرسوم است [2]. فرود تکپا در مکانیسمهای ایجاد بسیاری از آسیبهای اندام تحتانی مؤثر است که ازجمله میتوان به آسیب لیگامانها، التهاب تاندون آشیل و بروز درد در اندامهای تحتانی اشاره کرد [3 ,4 ,5, 6]. آسیب لیگامان متقاطع قدامی یکی از شایعترین آسیبهای ورزشی میباشد که شامل دوره درمان و نقاهت طولانی است [7]. این آسیب با 2 مکانیسم برخوردی و غیر برخوردی رخ میدهد که حدود 80 درصد از آسیبهای لیگامان متقاطع قدامی ناشی از مکانیسم غیربرخوردی است [8]. نوع غیربرخوردی این آسیب در رشته ورزشی بسکتبال از شیوع بالایی برخوردار است، بهطوریکه در این رشته بیش از 70 درصد از آسیبها ناشی از این آسیب است [9]. در فرود تکپا حداکثر نیروهای عکسالعمل زمین در اثر برخورد بهترتیب بر متغیرهای بیومکانیکی پنجه و پاشنه در حین فرود ظاهر میشود و سپس این نیرو به اعمال گشتاور به سایر اندامهای تحتانی ازجمله مفصل زانو منجر میشود [10]. به نظر میرسد هرچه میزان نیروی عکسالعمل زمین اعمالی بیشتر شود، میزان گشتاور اعمالی به زانو و ریسک ابتلا به آسیب لیگامان متقاطع قدامی غیرتماسی افزایش مییابد [11, 12].
به منظور کاهش موارد ابتلا به نوع غیرتماسی آسیب لیگامان متقاطع قدامی با رویکرد توجه به بیومکانیک فرود تکپا، برنامه پیشگیرانه مختلفی ازجمله تمرینات عصبی عضلانی، ثبات هسته مرکزی، قدرتی و ترکیبی در ادبیات پژوهشی مربوطه پیشنهاد شده است [13-32]. برنامه تمرین قدرتی یکی از پر تکرارترین برنامههای بررسیشده در این حیطه است [32 ]. استفاده از تمرینات قدرتی سابقه هزاران ساله دارد. این تمرینات با تقویت لیگامانها و پایداری مفاصل و همچنین تحریک حس عمقی در برقراری تعادل نقش بسزایی را ایفا میکنند [34]. قدرت عضلات اندام تحتانی عنصری کلیدی در انجام ایمن حرکات پرش، فرود و همچنین انتقال توده بدن است [35]. قدرت کافی منجر به نگهداشتن نیروی عکسالعمل زمین در محدودهی سطح اتکا میشود [36]. از وظایف مهم عضلات اندام تحتانی میتوان به جذب نیروهای عکسالعمل اشاره کرد و عضلات قوی بهطور مؤثری در جذب شوکها نقش دارند [37].
از طرفی به نظر میرسد هرچه میزان قدرت عضلات بیشتر باشد، میتوانند گشتاور درونی بیشتری بر مفصل وارد کنند و از این طریق نیروهای واردشده بر بدن را جذب کنند و حین انجام اعمالی مانند فرود، باید بین نیروی وارد بر مفصل و قدرت عضلانی تعادل برقرار باشد تا مفصل بتواند ثبات خود را حفظ کند [38]. ضعف عضلانی و عدم تعادل بین عملکرد گشتاوری و توان عضلات مرتبط با مفصل زانو ازجمله همسترینگ و چهارسررانی یکی از مهمترین عوامل افزایش نیرو و گشتاور وارد بر اندام تحتانی و بروز آسیب است [39]. همچنین یکی دیگر از دلایل احتمالی حرکت بیش از حد صفحه فرونتال زانو، ضعف عضلات لگن میباشد که دلیل بروز آن اداکشن بیش از حد لگن در حین حرکاتی مانند پرش است که این موضوع بر میزان نیروی عکسالعمل زمین اعمالشده مؤثر است [40، 41].
باتوجهبه حمایت نظری از احتمال مؤثر بودن تمرینات قدرتی بر بیومکانیک فرود، در این پژوهش تلاش شده است تأثیر 8 هفته تمرینات قدرتی بر نیروی عکسالعمل زمین در اجرای فرود تکپا در مردان بسکتبالیست نیمه حرفهای بررسی شود.
مواد و روشها
روش پژوهش نیمه آزمایشی، طرح تحقیق پیشآزمون پسآزمون مدل تحقیق، تأثیرسنجی علیّمقایسهای و نوع پژوهش، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق، 60 بسکتبالیست مرد نیمهحرفهای استان البرز هستند که از این جامعه، بهصورت دردسترس و داوطلب شرکت در تحقیق، 20 نفر بهصورت تصادفی در این پژوهش شرکت کردند. نمونه مورد سنجش بهصورت مساوی در 2 گروه تمرین (10 نفر) و کنترل (10 نفر) تقسیمبندی شدند. مراحل اولیه پژوهش ازجمله بررسی سوابق آسیبدیدگی شرکتکنندگان از طریق خود اظهاری، بررسی ویژگیهای جمعیتشناختی نمونهها و همچنین پر کردن فرمهای رضایتنامه و انجام مراحل دریافت مجوز و کد اخلاق برای پژوهش صورت گرفت.
اختلالات عضلانیاسکلتی، سابقه آسیبدیدگی منجر به درمان و جراحی در اندام تحتانی در 2 سال منتهی به پژوهش و بد راستایی قابل مشاهده اندام تحتانی معیار خروج از پژوهش در نظر گرفته شد. از نمونههای هر 2 گروه کنترل و تمرین خواسته شد 3 حرکت سقوط فرود تکپا را از روی سکوی 40 سانتیمتری روی صفحه نیرو اجرا کنند. میانگین دادههای مربوط به 3 حرکت برای پیشآزمون شرکتکنندگان گروه تمرین و گروه کنترل در نظر گرفته شد. سپس گروه تمرین در معرض برنامه تمرینی پژوهش قرار گرفت. برنامه تمرینی پژوهش حاضر در 8 هفته و هر هفته 3 جلسه تنظیم و بر روی گروه تمرین اجرا شد. برنامه تمرینی از برنامه تمرینی مک گین اقتباس شد [14].
این برنامه تمرینی مورد تأیید انجمن ملی مقاومت و بدنساز و متخصصین مجاز تمرینات قدرتی و بدنسازی قرار گرفت [14] و توسط 3 نفر از اساتید نخبه حرکات اصلاحی داخلی تأیید شد. هر جلسه تمرین شامل 10 دقیقه گرم کردن استاندارد،30 تا 45 دقیقه پروتکل تمرینی اصلی و 5 دقیقه سرد کردن طرحریزی شد. میزان بار براساس 75 تا 85 درصد 1 تکرار بیشینه طبق تکرار ست در نظر گرفته شد. تکرار حرکات در هر ست بین 6 تا 10 حرکت و استراحت بین ستها بین 60 تا 90 ثانیه براساس پروتکل تمرین در نظر گرفته شد. تمرینات هر جلسه شامل اسکوآت باهالتر استپ آپ، پرس پا نشسته، ددلیفت پا صاف، لانجز، پشت پا خوابیده با دستگاه طرحریزی و اجرا شد. همچنین از گروه کنترل خواسته شد در بازه پژوهش، برنامه تمرینی نداشته باشند. پس از پایان تمرینات، مجدداً آزمون برای گروه کنترل و تمرین تکرار شد. در این پژوهش از صفحه نیروی Kistler ساخت کشور سوئیس، با سنسور پیزوالکتریک با فرکانس 2400 هرتز و ابعاد 50Í60 سانتیمتر استفاده شده است. به منظور به حداقل رساندن تفاوت در اجرای فرود از محرک صوتی برای انجام حرکت استفاده شد. به این صورت که از آزمودنیها خواسته شد که پس از شنیدن صدای صوت بدون هیچگونه انقباض در عضلات پا، خود را از روی سکو به پایین رها کنند و روی پای غالب خود فرود آیند. پس از آمادگی از اعضای نمونه خواسته شد تا اجرای 3 حرکت فرود تکپا با پای غالب از سکوی 40 سانتیمتری روی صفحه نیروسنج صورت گیرد. فیلتر پایین گذر باتروث، با فرکانس برشی 20 هرتز برای هموار کردن دادهها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پیشآزمون و پسآزمون با نسخه 2015 نرمافزارمطلب برای تحلیل آماری آمادهسازی شد.
دادههای راستاهای داخلی، خارجی جهت X و خلفی، قدامی جهت Y براساس مثبت یا منفی بودن نیروی ثبتشده جداسازی شدند. همچنین راستای عمودی این نیرو در تک راستای اعمال مدنظر قرار گرفت. ویژگیهای جمعیتشناختی شرکتکنندگان 2 گروه تمرین و کنترل شامل سن، سابقه ورزشی، فعالیتهای هفتگی و شاخص توده بدنی با آزمون تی مستقل مقایسه شدند. دادههای آزمایشگاهی آمادهسازیشده با کمک نسخه 20 نرمافزار SPSS ابتدا با کمک روش کولموگراف-اسمیرنف ازنظر نرمال بودن مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس نتایج درونگروهی پیشآزمون و پسآزمون با تحلیل تی زوجی و نتایج بین گروهی پس از تأیید همگنی بین گروهی با آزمون لون، خطی بودن توزیع دادهها، همسان بودن شیب رگرسیون و اعتبار ابزر اندازهگیری با کمک تحلیل کواریانس یکراهه مورد سنجش قرار گرفت. در تمام آزمونها سطح معناداری 0/05 در نظر گرفته شد.
یافتهها
نتایج آزمون تی مستقل ویژگیهای عمومی شرکتکنندگان در پژوهش در جدول شماره 1 ارائه شده است.
نتایج دلالت بر عدم وجود تفاوت معنادار این ویژگیها در گروههای تمرین و کنترل دارد.
نیروی عکسالعمل زمین در 2 راستای X در 2 سویه داخلی و خارجی، Y در 2 سویه قدامی و خلفی و هچنین راستای عمودی مورد مطالعه قرار گرفت. در ابتدا با کمک آزمون کولموگراف-اسمیرنف نرمال بودن دادههای پیشآزمون و پسآزمون تأیید شدند. سپس بهدلیل مقایسه اختلاف درونگروهی دادهها طبق آزمون آماری تی زوجی برای گروههای تمرین و کنترل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحلیل در جدول شماره 2 ارائه شده است.
نتایج این تحلیل نشاندهنده عدم تغییرات معنادار نیروی عکسالعمل زمین در تمام سویه و جهتها در گروه کنترل میباشد. همچنین در گروه تمرین در هر 2 سویه 2 راستای X و Y تغییرات کاهشی معنادار در نیروی عکسالعمل زمین مشاهده نشد. در جهت عمودی نیز 8 هفته برنامه تمرینی تجویزی تأثیری معنادار (0/005=P) اما در جهت افزایشی را نشان داد.
به منظور مقایسه نتایج حاصل از برنامه تمرینی در 2 گروه تمرین و خطا از آزمون تحلیل کواریانس یکراهه استفاده شد. بدین منظور ابتدا همگنی دادهها با کمک آزمون لون ارزیابی شد و پس از اطمینان از همگنی دادهها، آزمون آماری اجرا شد. نتایج این تحلیل در جدول شماره 3 ارائه شده است.
برآورد تحلیل آماری نتایج پژوهش نشان داد، برنامه تمرینی پژوهش به تأثیری معنادار بر روی نیروی عکسالعمل زمین در راستای X داخلی بین گروههای تمرین و کنترل منجر نشده است (0/277=P). همچنین این برنامه اختلاف معناداری را در راستای X سویه خارجی نیز نشان نداد (0/155=P). از سویی در راستای Y سویه قدامی (0/705=P) و Y خلفی (0/072=P) نیز نتایج معناداری حاصل نشد. تنها در بررسی نیروی عکسالعمل زمین در راستای Z، تأثیر معناداری اما افزایشی در پژوهش مشاهده شد (0/002=P).
بحث
نتایج بررسی انجامشده در پژوهش حاضر از تأثیر معنادار 8 هفته تمرینات قدرتی بر کاهش نیروی عکسالعمل زمین اعمالشده به بسکتبالیستهای جوان در حرکت فرود تکپا حمایت نکرد.
باوجوداین که انتظار میرود تمرینات قدرتی با افزایش ظرفیت ایجاد گشتاور درونی در عضلات، پایداری و کنترل نیروهای اعمالی در سطح اعمال نیرو به کاهش نیروی عکسالعمل زمین اعمالی به اندام تحتانی بیانجامد [35-41]، اما عدم همسانی تأثیر تمرینات در عضلات اندام تحتانی و عدم افزایش قدرت عضلات در اثر تمرینات بهصورت همگون و تسلط عضلات، ممکن است منجر به تغییر ویژگیهای کینتیکی اندام تحتانی و نیروی عکسالعمل زمین اعمالی شود [42]. پژوهشهای پیشین صورتگرفته نیز نتایج متعارضی را گزارش کردند. تروبریج تأثیر 6 هفته تمرینات قدرتی در مقایسه با تمرینات قدرتی را بر روی دانشجوی سالم بررسی کرد که نتایج همراستا با پژوهش حاضر، نشاندهنده عدم تأثیر معنادار برنامه تمرینی قدرتی در فاکتور نیروی عکسالعمل زمین بود [13].
همچنین همراستا با نتایچ پژوهش مکگین نیز تأثیر 6 هفته تمرین قدرتی علیرغم افزایش قدرت عضلات چهارسر ران و همسترینگ، تأثیری معنادار بر روی عکسالعمل زمین اعمالشده گزارش نکردند [14 ]. وسکووی و همکاران نیز به بررسی 6 هفته تمرینات قدرتی بر روی 20 ورزشکار جوان پرداختند، نتایج کلی از تغییرات معنادار تأثیر تمرینات قدرتی بر روی نیروی عکسالعمل حمایت نکرد [15]. همچنین بلک بورن و نورکروس تأثیر 6 هفته تمرینات قدرتی با تمرکز بر عضله همسترینگ را در ورزشکاران سالم در متغیر موردمطالعه پژوهش معنادار گزارش نکردند [16].
برخلاف پژوهش حاضر، پژوهشهای متعددی تأثیر تمرینات قدرتی را در کاهش نیروی عکسالعمل زمین اعمالی، معنادار گزارش کردند. هرمان و همکاران، تأثیر 9 هفته تمرینات قدرتی با استفاده از سیستم اصلاح حرکت و بدون استفاده از آن را بر روی ویژگیهای بیومکانیکی اندام تحتانی مطالعه کردند. نتایج نشاندهنده تأثیر معنادار قوی برنامه تمرینی بر روی نیروی عکسالعمل زمین است [17]. ورم و همکاران، در پژوهشی تأثیر 6 هفته تمرین قدرتی شامل حرکات اسکوآت پشت، ددلیفت، استپ آپ و لانچ را بر روی نیروی عکسالعمل زمین، معنادار گزارش کردند [18].
مک کندو و سومیا به بررسی تأثیر برنامه تمرینی قدرتی ران بر روی نیروی عکسالعمل زمین پرداختند. نتایج نشان داد پس از اجرای برنامه تمرینی، نمونه ضمن افزایش قدرت عضلانی، درصد حداکثر انقباض ارادی در عضله گلوتئوس مدیوس، منجر به کاهش معنادار نیروی واکنش زمین شد [19]. ذالبیک و همکاران نیز تأثیر تمرینات قدرتی را مغایر با یافتههای پژوهش گزارش کردند [20]. به نظر میرسد بهجز امکان بروز تسلط عضلات که از اثر ناهمگون تمرینات قدرتی حاصل میشود، برنامه تمرینی کوتاهمدت برای بهبود ویژگیهای بیومکانیک فرود ازجمله نیروی عکسالعمل زمین ناکافی باشد [43]. همچنین نتایج پژوهش به متغیرهای مزاحمی ازقبیل تفاوت در ویژگیهای بیومکانیکی شرکتکنندگان در پژوهش گرفته تا متغیرهای تکنیکال مانند آشنایی با تکنیک فرود و حتی جنس کفی کفش و خستگی وابسته است [44, 45, 46, 47, 48, 49]. عدم مطالعه و خنثیسازی یکسان تمام این متغیرها خود میتواند دلیلی بر نتایج ناهمسو در پژوهشهای صورتگرفته باشد.
تحقیق در گروه سنی مطالعهشده در پژوهش حاضر قابل تعمیم و برای جامعه مردان قابل تسری است. همچنین محدودیت در حجم نمونه، عدم کنترل کامل بر روی فعالیتهای گروه کنترل، دسترسی محدود به امکانات آزمایشگاهی و عدم امکان تکرار چندین باره تمرینات، عدم امکان نظارت مستقیم پژوهشگر بر انجام صحیح حرکات بهدلیل محدودیتهای قانونی، بروز اتفاقات پیشبینی نشده ازجمله تعطیلات و بروز آسیبدیدگی جزئی در بازه زمانی اجرای برنامه تمرینی را میتوان از محدودیتهای پژوهش دانست.
نتیجهگیری
به نظر میرسد برنامه آمادهسازی منحصر به تمرینات قدرتی، ممکن است تأثیرگذاری سودمندی بر روی کاهش نیروی عکسالعمل زمین حاصل از حرکت فرود تکپا در بسکتبالیستهای نیمه حرفهای نداشته باشد. پیشنهاد میشود برنامه آمادهسازی این ورزشکاران محدود به برنامه تمرینات قدرتی نباشد و در صورت استفاده از این برنامه تمرینی، به افزایش همگون قدرت عضلانی به منظور عدم ایجاد تسلط عضلات توجه شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در نظر گرفته شده و کد اخلاق به شماره IR.IAU.K.REC. 1398.072 دریافت شده است
حامی مالی
این مقاله براساس پایاننامه مقطع کارشناسی ارشد رشته بیومکانیک خانم سحر فرخی به راهنمایی دکتر محمد یوسفی و مشاوره دکتر محیالدین بهاری، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج میباشد. این مقاله هیچگونه کمک مالی از سازمانهای دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آمادهسازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از تمام شرکتکنندگان در این پژوهش که در انجام این تحقیق ما را یاری کردند و همچنین از دکتر محمد علی سلیمان فلاح برای حمایتهای بیدریغشان تشکر و قدردانی میشود.
References