Document Type : Original article
Authors
1 Department of Health and Sport Medicine, School of Physical Education and Sport Sciences, Tehran University, Tehran, Iran.
2 Department of Health and Sport Medicine, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
Abstract
Keywords
Main Subjects
Introduction
Today, measuring the quality of movement patterns is becoming increasingly important. Lumbar lordosis is one of the most common abnormalities in the spinal area in adolescents that affects their mobility system. This negative impact can eventually lead to a variety of musculoskeletal disorders. This study aimed to investigate and compare the nine test screening battery (9TSB) scores between boys aged 13-15 years with and without lumbar lordosis.
Methods
This is a causal comparative study with a cross-sectional design conducted on 60 male beginner athletes in aged 13-15 years with a moderate level of activity. They entered the study after evaluation and initial screening by a checkerboard and having the necessary conditions such as no serious injury and surgery in the past six months, and were divided into two groups with hyperlordosis (n=31) and normal lordosis (n=29). The angle of lumbar curvature was measured using a flexible ruler according to the Yudas formula. The movement patterns were evaluated using Frohm et al.’s [23] 9TSB by employing tools such as a 1-meter cylindrical stick, a wooden board with dimensions of 60 cm in length, 5 cm in width and 4 cm in thickness, and another wooden board with dimensions of 200 cm in length, 10 cm in width, and 2 cm in thickness. The 9TSB includes: Deep squat, single leg squat, in-line lunge, active hip flexion, straight leg raises, push up, diagonal lift, seated trunk rotation, and functional shoulder mobility. Data were analyzed in SPSS software, version 24 using the independent t-test, considering a significant level of P<0.05.
Results
The mean age and body mass index of the subjects were 13.71±0.86 years and 21.88±2.52 kg/m2, respectively. Also, the lumbar lordosis angle in the healthy group was 38.51±5.62, and in the patient group was 57.08±8.57. The overall 9TSB score was 20.3±2.4 in the patient group and 21.6±2.2 in the healthy group. The results of the independent t-test showed a significant difference in the total 9TSB score between the two groups (P=0.032). Regarding the 9TSB tests, the deep squat score was 2±0.68 in the patient group and 2.48±0.68 in the healthy group, and there was a significant difference between the two groups (P=0.008). Also, the test score for straight leg raises was 1.87±0.67 in the patient group and 2.27±0.57 in the healthy group, and there was a significant difference between the two groups (P=0.012). No significant difference was found between the two groups in other 9TSB tests.
Conclusion
According to the results, the presence of lumbar hyperlordosis in adolescents can lead to poor functional movement performance, which can lead to musculoskeletal disorders. Therefore, trainers in sports clubs and experts in corrective exercises are recommended to use the tests such the 9TSB for the evaluation of movement patterns and the quality of functional movements in adolescents, especially in the lumbar region, in order to prevent musculoskeletal disorders and correct postural abnormalities.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study was approved by the Ethics Committee of the Faculty of Sport Sciences and Health, University of Tehran, Iran (Code: IR.UT.SPORT.REC.1398.026). All ethical principles were observed in the study, including obtaining informed consent from participants, maintaining the confidentiality of their information, and respecting their right to leave the study.
Funding
This article was extracted from the thesis of Mohammad Shahabi at the Department of Sports Pathology and Corrective Exercises, Faculty of Sports Sciences, University of Tehran. This research did not receive any grant from funding agencies in the public, commercial, or non-profit sectors.
Authors' contributions
All authors contributed equally to the conception and design of the study, data collection and analysis, interpretation of the results, and drafting of the manuscript. Each author approved the final version of the manuscript for submission.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
Acknowledgments
The authors would like to thank all participants for their cooperation in this research.
مقدمه و اهداف
امروزه سنجش کیفیت الگوهای حرکتی بیشازپیش مورد توجه واقع میشود. تمام اقشار و گروههای جامعه نیاز دارند در طول فعالیتهای روزمره، حرکات عملکردی را بدون محدودیت و احساس درد انجام دهند. فرض بر این است که یک الگوی حرکتی غیرعملکردی میتواند زمینه آسیبهای مختلف را فراهم آورد [1، 2]. محدودیتهای عملکردی اغلب به دنبال بروز آسیبها و همینطور افزایش سن بیشتر میشوند [3].
سیستم حرکتی انسان یک سیستم منسجم است و نقص در آن به وضعیتهای جبرانی و ایجاد مطابقتهایی در سیستمهای دیگر منجر میشود؛ آنچنانکه نقص در عملکرد، به تغییر در آرتروکینماتیک مفاصل، روابط جفت ـ نیرو و طول ـ تنش عضلات، همچنین تغییر در کارایی عصبیعضلانی منجر میشود [4]. این در حالی است که روابط هماهنگ مفاصل، عضلات و اعصاب لازمه حفظ پاسچر طبیعی هستند. بنابراین نقص در عملکرد، اختلال پاسچر را در پی خواهد داشت. اختلال در پاسچر نیز میتواند با تغییر ورودیهای حسی نقص در عملکرد را ایجاد کند. تکرار الگوی غلط خود میتواند منجر به تشدید این چرخه معیوب شود تا اینکه فرد سازگار و پاسچر غلط ماندگار شود [4]. یکی از عواملی که الگوی حرکتی را تحت تأثیر قرار میدهد، ناهنجاریهای ستون فقرات است [5، 6]. ستون فقرات و قوسهای آن برای داشتن وضعیت بدنی مطلوب بسیار مهم به نظر میرسد. انحناهای طبیعی در ستون فقرات سبب کاهش فشار و ناهنجاری بدن میشود [7].
در میان قوسهای ستون فقرات، لوردوز کمری پایینترین انحنای ستون فقرات است [8]. لوردوز کمری، انحنای داخلی و رو به شکم ستون فقرات در ناحیه کمری است که توسط خاصیت گوهایشکل بودن جسم مهرهها کمری و دیسکهای بینمهرهای ایجاد میشود [9، 10]. لوردوز طبیعی در ناحیه کمر از فشارهای بیشازحد در این ناحیه محافظت میکند و بهعنوان یک جذبکننده شوک عمل میکند [4]. این ناحیه به دلیل تحمل بیشترین وزن بالاتنه، در معرض خطرات و ناهنجاریهای متعددی است؛ بهطوریکه میزان لوردوز افراد با افزایش سن بهطور خطی افزایش مییابد و موجب تغییرات مرکز ثقل به جلو و افزایش حرکت لگن میشود [8].
هایپرلوردوز کمری اصطلاحی است که برای تعریف افزایش لوردوز ناحیه کمری به کار رفته است [11] که در آن عضلات بازکننده ستون فقرات و خمکنندههای ران، کوتاه یا سفت شده و عضلات شکمی و بازکنندههای ران، ضعیف یا کشیده میشوند [12]. این امر میتواند منجر به مشکلات زیادی برای بیماران، ازجمله تمرکز استرس بر روی ساختارهای خاص مهرهای، درد ناحیه کمری و اختلالاتی در ثبات پاسچرال و عملکرد شود [11]. در دوره پیش و پس از بلوغ پاسچر بدن دستخوش تغییرات مهمی میشود تا به تعادل جدیدی دست یابد. درنهایت این تغییرات در مرحله رشد، به انحرافاتی در پاسچر کودکان و نوجوانان منجر میشود [13]. بهطوریکه اطلاعات جدید در باب رشد فزاینده انواع ناهنجاریهای ستون فقرات، ازجمله لوردوز در بین کودکان و نوجوانان نشان میدهد تقریباً از هر سه کودک یکی دارای ضعف در بافتهای نرم بهخصوص تاندونها و عضلات است [14] و 42 درصد نوجوانان در ایران دارای عارضه لوردوز کمری افزایشیافته هستند [15].
امروزه درمانگران علاوه بر پاسچر ایستا، مجموعهای متفاوت از حرکات را همراه هر ناهنجاریای ارزیابی میکنند [4، 16]. پژوهشهای مختلف، مجموعه متفاوتی از حرکات را برای ارزیابی الگوهای حرکتی انتخاب کردهاند که براساس مسافت طیشده، زمان انجام حرکت و یا مقدار وزنه جابهجاشده، کمیسازی و به کارگیری میشود [17]. در بحث ارزیابی حرکات عملکردی، باتوجهبه وجود پیچیدگی و تعامل مؤلفههای شناختی، ادراکی و سیستم حرکتی، میبایست موارد مهمی همچون الگوهای حرکتی روان و بدون نقص، عدم تقارن اندامها، محدودیتهای دامنه حرکتی، کاستیهای حسیعمقی، کنترل وضعیت بدن و درد، بهصورت ویژه مورد توجه قرار گیرد [18]. به این منظور به ابزار دقیق و با تکنولوژی مناسب جهت ارزیابی ضعفهای موجود در بدن افراد، ازجمله کاهش دامنه حرکتی و قدرت ناکافی، بیثباتی و ضعف در کنترل عصبیعضلانی و همینطور محدودیتهای عملکردی واضح در بدن، نیاز است [19]. اکثر آزمونهای موجود جهت ارزیابی پاسچر، وضعیت ایستا را ارزیابی کرده و بهطور بالینی تناسب زیادی برای ارزیابی پاسچر پویا ندارند که این به دلیل قابلیت کنترل ذاتی است که در آنها وجود دارد [20].
در این راستا کوک و همکاران، 7 آزمون را بهمنظور شناسایی، آنالیز و درمان نقصهای عملکردی و در جهت ارتقای عملکرد و جلوگیری از آسیب توسعه دادند [21]. آزمون غربالگری حرکات عملکردی را کوک و همکاران بهعنوان آزمونی استاندارد جهت ارزیابی کیفیت حرکات عملکردی معرفی کردند [22] که از 7 حرکت بنیادی متنوع و پرکاربرد در زندگی روزمره تشکیل شده است [22]. این آزمون با هدف شناسایی الگوهای حرکتی غیرنرمال، عدم تقارن در اندامها، درد، محدودیت در دامنه حرکتی، نقص در حس عمقی، قدرت، توان، کنترل پاسچر و ثبات مرکزی طراحی شده است و با روشی سریع، غیرتهاجمی، ارزان و آسان قابلاجرا است [3]. از طرفی انجمن تنیس ایالات متحده یک آزمون غربالگری به نام نمایه عملکردی سطوح بالا (HPP) را توسعه داد که یک سیستم توسعهیافته غربالگری جهت ارزیابی الگوی حرکتی است و در اجرا و عملکرد تنیسبازان مهم است. هدف HPP نمایان کردن ضعفها و کمبودهای مربوط به قدرت و انعطافپذیری است و همچنین شناسایی بخش هایی از بدن که ورزشکاران نیاز است بر روی تمرین دادن آنها تمرکز بیشتری داشته باشند [23]. در ادامه فروهم و همکاران (2012) پس از پایش و بررسی آزمونهای ذکرشده تلاش کردند با افزودن آزمونهای جدید و حذف موارد تکراری و غیرضروری، اقدام به اصلاح و معرفی مجموعهای بهینهتر از آزمونها جهت ارزیابی عملکرد افراد خصوصاً با اعمال چالش بیشتر بر ناحیه کمریلگنی کنند. بهطورکلی در 10 سال اخیر از مجموعهای از بخشهای مختلف تست کوک و HPP توسط متخصصان در قالب مجموع 9 آزمون غربالگری حرکات عملکردی Frohm استفاده شده است [23]. در آزمون غربالگری سری 9 مجموعاً 7 آزمون از 2 منبع مختلف استخراج شد و 2 آزمون دیگر بهمنظور به چالش کشیدن و آزمودن عملکرد پویای عضلات خمکننده تنه و چرخشدهندههای ستون فقرات به مجموع تستها اضافه شده است [23].
در راستای ارتباط بین آزمونهای غربالگری حرکات عملکردی و ناهنجاریهای وضعیتی ستون فقرات ناحیه کمری تحقیقات کمی دردسترس است. نورسته و همکاران در پژوهشی به بررسی میزان تعادل در دانشآموزان دارای لوردوز و کایفوز افزایش و کاهش یافته پرداختند. بدین منظور 350 دانشآموز 11 تا 14 سال انتخاب شدند و میزان انحنای ستون فقرات و تعادل پویای آنها به ترتیب توسط اسپاینال ماوس و آزمون ستاره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش آنها نشان داد تفاوت معنیداری در امتیازات کسبشده در آزمون ستاره در 2 گروه لوردوز افزایشیافته و لوردوز کاهش یافته وجود ندارد [24].
علافان و همکاران به مقایسه نمرات کسبشده در حرکات عملکردی در دانشجویان دختر مبتلا به اسکولیوز خفیف و متوسط پرداختند. به این منظور 45 دختر مبتلا به اسکولیوز تکقوسی انتخاب شدند و به 2 گروه اسکولیوز خفیف و شدید تقسیمبندی شدند. نتایج تحقیق آنها نشان داد نمرات کسبشده در 2 گروه تفاوت معنیداری با هم نداشتند [25]. ساکی و همکاران به بررسی ارتباط بین نمرات ترکیبی غربالگری حرکت عملکردی و استقامت عضلات ثباتدهنده مرکزی در تکواندوکاران پرداختند. در این تحقیق 55 پسر 8 تا 18 سال حضور داشتند که حرکات عملکردی توسط آزمون FMS و استقامت فلکسورها و اکستنسورها و همینطور فالکسورهای جانبی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق آنها نشان داد از بین متغیرهای مذکور تنها بین فلکسورهای جانبی سمت راست و امتیازات حرکات عملکردی ارتباط معنیدار وجود داشت [26].
میشل و همکاران به بررسی ارتباط بین تست غربالگری حرکات عملکردی با قدرت عضلات ثباتدهنده ناحیه مرکزی بدن، پاسچر و شاخص توده بدن 77 کودک 8 تا 11 سال پرداختند. آنها قدرت عضلات ثباتدهنده مرکزی را با آزمون پلانک در 3 جهت پرون و طرفین چپ و راست سنجیدند. نتایج تحقیق آنها نشان داد قدرت عضلات ثباتدهنده ناحیه مرکزی بدن کودکان ارتباط معنیداری با نمره کسبشده در آزمون FMS داشت [27].
فلوداسترام و همکاران در تحقیقی به ایجاد دادههای هنجار برای آزمون غربالگری سری 9 بر روی یک گروه 80 نفره مرد و زن که در حال گذراندن دوره بازسازی پس از آسیب بودند پرداختند. همچنین در هدف بعدی به بررسی تفاوت رکوردها بین دو گروه پرداختند و درنهایت به بررسی تفاوت عملکرد بین گروه با و بدون آسیب قبلی پرداختند. در نتایج حاصل از تحقیق آنها تفاوت معنیداری در بین جنسیتها و همچنین بین دو گروه آسیبدیده و ندیده گزارش نشد [28].
باتوجهبه شیوع و تأثیر منفی مربوط به ناهنجاریهای ستون فقرات، خصوصاً لوردوز افزایشیافته کمری، بر کیفیت زندگی نوجوانان و همینطور از طرف دیگر ضرورت سنجش الگوهای حرکتی و ثبات پویای بدن توسط آزمونی دقیق و مناسب، استفاده از آزمون غربالگری حرکات عملکردی سری 9 اهمیت دارد. این آزمون باتوجهبه تغییرات اعمالشده در آن قابلیت بهتری در سنجش الگوهای حرکتی بدن، بهطور ویژه ستون فقرات ناحیه کمری، کمربند لگنی و مفصل ران را در مقایسه با سایر آزمونهای غربالگری حرکات عملکردی دارد. همچنین این پژوهش از آن جهت حائز اهمیت است که برای اولینبار از این آزمون جهت بررسی حرکات عملکردی در نوجوانان پسر مبتلا به لوردوز افزایشیافته کمری استفاده میشود و با بررسی امتیازهای آزمون غربالگری سری 9 در این گروه خاص، وضعیت ناهنجاری را در قالب الگوهای حرکتی مورد پایش قرار میدهد. در ادامه این سؤال پیش میآید که عملکرد نوجوانان مبتلا به لوردوز افزایشیافته در این آزمون چگونه است که دردسترس قرار گرفتن این اطلاعات، امکان مقایسه امتیاز آنها را نسبت به سایر گروهها میسر میکند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر در مرحله اول توصیف امتیاز کلی و جزئی آزمون در افراد با و بدون لوردوز افزایشیافته کمری و در مرحله دوم مقایسه امتیازات کلی و جزئی بین 2 گروه است.
مواد و روشها
پژوهش حاضر از نوع علیمقایسهای است که با طرح تحقیق مقطعی به توصیف و تحلیل دادهها میپردازد. این پژوهش در سال 1398-1399 انجام شد و به مدت 4 ماه به طول انجامید. جامعه آماری پژوهش حاضر را پسران 13 تا 15 ساله ورزشکار مبتدی تشکیل دادند. بدین منظور 60 نوجوان با سطح فعالیت متوسط و بهطور هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. تخمین حجم نمونه با استفاده از نرمافزار جیپاور محاسبه شد و با اندازه اثر 0/75، α=0/05 و توان آماری 80 درصد، حجم نمونه برای هر گروه 29 نفر در نظر گرفته شد. آزمودنیهایی که شرایط ورود به تحقیق را داشتند به 2 گروه با لوردوز افزایشیافته کمری (31 نفر) و با لوردوز طبیعی (29 نفر) تقسیمبندی شدند. تمامی آزمودنیها پس از اجرای غربالگری ناهنجاریها، بهوسیله صفحه شطرنجی توسط یک آزمونگر، براساس اهداف تقسیم بدنی در 2 گروه (داشتن لوردوز افزایش کمری بهعنوان تنها ناهنجاری در بدن و بدون هیچگونه ناهنجاری) انتخاب و وارد پژوهش شدند. در ادامه با پذیرش توضیحات درمورد روند اجرای کار و آگاهی کامل از مفاد آزمونها، پرسشنامه ساختهشده توسط آزمونگر و رضایتنامه مربوط به پژوهش را دریافت و تکمیل کردند. برایناساس کسانی که سابقه جراحی یا مشکلات ارتوپدیک در 6 ماه گذشته داشتند، از پژوهش خارج شدند. مطالعه حاضر دارای تأییدیه کمیته اخلاق دانشگاه تهران است.
کلیه اندازهگیریها در کلاسهای آمادگی جسمانی مراکز تندرستی و باشگاههای تناسب اندام شهر تهران و توسط یک آزمونگر انجام شد. در هر جلسه ابتدا قد و وزن آزمودنیها با استفاده از ترازو Personal Scale ساخت کشور ایران و با دقت 0/1 کیلوگرم و قدسنج دیواری شرکت Seca ساخت کشور آلمان و با دقت 1 میلیمتر بهمنظور محاسبه شاخص توده بدن اندازهگیری شد. ابزارهای موردنیاز جهت اجرای آزمون غربالگری سری 9 شامل یک عدد تخته چوبی به طول 60 سانتیمتر، عرض 5 سانتیمتر و ضخامت 4 سانتیمتر، یک عدد تخته چوبی به طول 200 سانتیمتر، عرض 10 سانتیمتر و ضخامت 2 سانتیمتر و در آخر یک عدد چوب استوانهای به طول 1 متر و ضخامت 2 سانتیمتر بودند. همچنین از خطکش منعطف ساخت ایران با دقت 1 میلیمتر جهت اندازهگیری زاویه قوس کمری استفاده شد. خطکش منعطف دارای ویژگیهایی چون اندازهگیری سریع، ارزان و غیرتهاجمی است که روایی اندازهگیریهای انجامشده با این خطکش در قیاس با اشعه ایکس 0/91=r و همچنین پایایی درون آزمونگر آن 0/82 گزارش شده است [29].
در این تحقیق طبق روش یوداس، زائده مهره دوازدهم پشتی بهمنزله نقطه شروع قوس و زائده خاری مهره دوم خاجی بهمنزله انتهای قوس در نظر گرفته شد [30]. برای رسیدن به زائده خاری مهره دوازدهم پشتی، کناره زیرین دنده دوازدهم در 2 طرف بهوسیله انگشت شست لمس شد و سپس 2 انگشت شست بهطور همزمان و در 2 طرف بدن به سمت بالا و داخل حرکت داده شدند تا جایی که دنده در زیر بافت نرم ناپدید شد. در این موقع، فاصله 2 انگشت شست به هم وصل شد و نقطه وسط آن بهمنزله زائده مهره دوازدهم پشتی با ماژیک ضدحساسیت علامت زده شد. پس از مشخص شدن نشانههای استخوانی لازم، از آزمودنی خواسته شد تا بهصورت کاملاً طبیعی بایستد، پاها را به اندازه عرض شانه باز کند، نگاهش را به طرف جلو نگاه دارد و وزنش را بهطور یکسان روی دو پا بیندازد. سپس، خطکش منعطف بر روی ستون فقرات کمری فرد قرار داده شد تا شکل قوس را به خود بگیرد. آنگاه پس از ثابت شدن خطکش منعطف بر روی ستون فقرات، نقاطی از آن که در تماس با قسمت میانی برچسبها بود، با ماژیک علامت زده شد و بدون آنکه تغییری در شکل خطکش منعطف صورت گیرد، از روی بدن بهآرامی و با دقت برداشته شد و بر روی کاغذ سفید گذاشته شد و انحنای قسمت محدب آن، روی کاغذ ترسیم و نقاط T12 و S2 روی آن علامت زده شد. برای محاسبه درجه لوردوز کمری نقاط T12 و S2 به هم وصل شدند. میزان قوس برحسب درجه با استفاده از فرمول شماره1 محاسبه شد.
1. ɵ=4 Arc Tang (2h/l)
L در این معادله خط مستقیم رسمشده از T12 تا S2 و H نیز فاصله عمودی بین عمیقترین قسمت قوس با این خط است [31، 32]. این روند سه بار تکرار شد و میانگین آنها بهعنوان زاویه کل ثبت شد. آزمودنیها براساس درجه انحنا، به 2 گروه لوردوز کمری طبیعی و لوردوز کمری افزایشیافته تقسیمبندی شدند [33].
بعد از ثبت انحنا، الگوهای حرکتی موردنظر براساس دستورالعمل آزمون غربالگری سری 9 اجرا شد [23]. فروهم و همکاران (2012) و همینطور رافنسون و همکاران (2014) در پژوهشهایی به بررسی روایی و پایایی این آزمون پرداختند و آنها تایید کردند [23، 34]. بهمنظور اجرای آزمون، آزمودنیها با دریافت دستورالعمل شفاهی مشخص، هر حرکت را 3 مرتبه تکرار کردند. به هر حرکت براساس کیفیت اجرا، امتیازی از صفر تا 3 داده شد (جدول شماره 1) که به ترتیب بیانگر وجود درد، عدم توانایی در اجرای الگوی حرکتی، اجرای الگوی حرکتی به همراه حرکات جبرانی و اجرای کامل و بدون نقص الگوی حرکتی است.
در این رابطه مجموع امتیاز 9 حرکت، امتیاز کل را مشخص کرد. پس از اجرای 3 تکرار در هر حرکت، بهترین امتیاز در برگه ثبت امتیاز درج شد. برای تعیین توزیع طبیعی دادهها از آزمون کولموگروف اسمیرنف استفاده شد و همینطور جهت تجانس واریانسهای 2 گروه آزمون لون به کار گرفته شد. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها از آزمون توصیفی جهت اندازهگیری میانگین و انحراف استاندارد و از آزمون تی مستقل برای بررسی ارتباط بین امتیازات جزئی و کلی 2 گروه با و بدون لوردوز افزایشیافته کمری بهوسیله نرمافزار SPSS نسخه 24 و در سطح معنیداری p<0/05 استفاده شد.
یافتهها
در پژوهش حاضر 60 پسر 13 تا 15 سال در قالب 2 گروه با لوردوز افزایشیافته کمری (31 نفر) و با لوردوز طبیعی (29 نفر)شرکت کردند. هر دو گروه ازنظر مشخصات جمعیتشناختی همگن بودند (جدول شماره 2).
اطلاعات توصیفی نمونهها در جدول شماره 2 بیان شده است. نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف نشان داد توزیع دادهها طبیعی است و همچنین نتایج آزمون تی مستقل در متغییرهای جمعیتشناختی نشان داد 2 گروه ازلحاظ این فاکتورها تفاوتی ندارند (0/05<P).
امتیاز کل آزمون غربالگری سری 9 در گروه لوردوز افزایشیافته کمری 20/32±2/48 و در گروه لوردوز طبیعی 2/2±21/56 بود (جدول شماره 3).
براساس آزمون تی مستقل تفاوت معنیداری در امتیاز کل این آزمون بین 2 گروه لوردوز افزایشیافته کمری و گروه لوردوز طبیعی وجود داشت (032/P=0). همچنین از بین آزمونهای جزئی آزمونهای اسکات کامل (P=0/008) و بالا آوردن مستقیم پاها (P=0/012) در بین 2 گروه معنیدار بود. از طرفی آزمونهای اسکات تک پا: راست (P=0/668) چپ (P=0/668)، گام برداشتن به جلو: راست (P=0/665) چپ (P=0/697)، خم کردن فعال ران: راست (P=0/786) چپ (P=0/584)، شنای پایداری (P=0/247)، پایداری چرخشی: راست (P=0/102) چپ (P=0/841)، چرخش تنه: راست (P=0/646) چپ (P=0/981) و تحرکپذیری مفصل شانه (P=0/613) در بین 2 گروه معنیدار نبود.
برای مقایسه بخشهای مختلف آزمون غربالگری سری 9 در 2 گروه با و بدون لوردوز افزایشیافته از آزمون تی مستقل استفاده شد که نتایج در جدول شماره 3 نشان داده شده است.
نتایج آزمون تی مستقل نشان داد افراد در 2 گروه در تستهای بالا آوردن مستقیم پا و اسکات کامل و امتیاز کلی با یکدیگر تفاوت دارند و تفاوت معنادرای در سایر آزمونها دیده نشد.
بحث
پژوهش حاضر با هدف توصیف و مقایسه آزمون غربالگری حرکات عملکردی در 2 گروه نوجوانان با لوردوز طبیعی و لوردوز کمری افزایشیافته انجام شد. امتیاز کلی آزمون غربالگری حرکات عملکردی سری 9 در گروه لوردوز طبیعی 2/2±21/56 و در گروه با لوردوز افزایشیافته 20/32±2/48 بود. برتری در اجرای آزمونها در گروه با لوردوز طبیعی نسبت به گروه دارای لوردوز افزایشیافته ازلحاظ آماری معنادار بود (p<0/03).
نتایج پژوهش حاضر در بحث مقایسه امتیاز کلی با نتایج پژوهش علافان و همکاران ناهمسو بود [25]. آنها به مقایسه امتیاز کلی کسبشده در 2 گروه اسکولیوز خفیف و متوسط پرداختند و تفاوت معنیداری بین امتیاز کلی 2 گروه مشاهده نکردند. به نظر میرسد فاصله نسبتاً کم آزمودنیها به لحاظ شدت ابتلا و نبود گروه با وضعیت سالم یا شدید دلیل این امر باشد. باتوجهبه وجود نقص آناتومیکال در هر دو گروه و تأثیر آن بر حرکات پویا طبق تحقیق برینیل و همکاران [35]، امتیازات کسبشده نسبت به افراد سالم پایین تر و در مقایسه با یکدیگر تفاوت چندانی ندارد. همچنین بهینه شدن آزمون بهکاررفته در این پژوهش و ایجاد تغییرات در آزمونهای جزئی با منطق اعمال چالش مضاعف بر ناحیه ستون فقرات و ناحیه کمری لگنی در مقایسه با آزمون FMS است [23] که به نظر میرسد بهواسطه این تغییرات، در نمره کلی کسبشده در این آزمون بین 2 گروه با و بدون لوردوز کمری تفاوت معنیدار وجود داشته است. در ادامه میتوان به تأثیر در تفاوت در نوع ناهنجاری و جنسیت آزمودنیها نیز اشاره کرد.
همچنین نتایج این پژوهش با نتایج حاصل از پژوهش لیندرسون و همکاران ناهمسو بود [36]. آنها به مقایسه امتیاز کلی کسبشده توسط 2 گروه ورزشکار دونده صحرانوردی آسیبدیده و سالم در آزمون غربالگری سری 9 پرداختند و نشان دادند تفاوت معنیداری بین نمرات 2 گروه وجود نداشت. به نظر میرسد تمرکز آزمون غربالگری سری 9 بر ناحیه میانتنه و در مقابل آن ماهیت رشته دوی صحرانوردی و آسیبهای رایج آن در اندام تحتانی علت این امر (ناهمسو بودن با نتایج پژوهش لیندرسون و همکاران) باشد که در تحقیق وانروزن و همکاران مورد تأیید قرار گرفت [37].
بهطورکلی احتمالاً وجود راستای مناسب در ستون فقرات ناحیه کمری بهواسطه قدرت و استقامت مناسب در عضلات ثباتدهنده ناحیه مرکزی باعث عملکرد بهتر در اجرای حرکات عملکردی میشود. این مورد در پژوهش حاضر در آزمون بالا آوردن مستقیم پاها مشاهده شد و نتایج پژوهش میشل و همکاران دررابطهبا ارتباط قدرت عضلات ثباتدهنده ناحیه مرکزی و اجرای بهتر حرکات عملکردی آن را تأیید کرد [27]. در همین راستا نتایج تحقیق حاضر با نتایج پژوهش رافنسون و همکاران [34] که به مقایسه نمرات جزئی کسبشده در بین 2 گروه هندبالیست نخبه با سطح بازی بالا و سطح بازی پایین پرداخته بودند، در آزمون بالا آوردن مستقیم پاها همسو بود. احتمالاً دلیل این امر میزان آمادگی بدنی بیشتر گروه ورزشکاران نخبه در مقایسه با ورزشکاران سطح پایینتر باشد که در پژوهش گوروستیاگا و همکاران بدان اشاره شده است [38].
درنهایت میتوان گفت موقعیت یک مفصل تا حد زیادی بر عملکرد و وضعیت سایر عضلات و مفاصل تأثیر میگذارد؛ ازاینرو افراد سالم در مقایسه با افراد دارای لوردوز کمری افزایشیافته، به دلیل کارایی عضلات چندمفصله به ضعف فعال دچار نیستند و عضلات 2 یا چندمفصلی آنها در اعمال تنش و انقباض کافی و کاهش طول بهمنظور تکمیل کردن دامنه کامل حرکتی در تمامی مفاصل بهطور همزمان، بدون نقص عمل میکنند. از طرفی این عضلات در ارائه بازخورد حسیعمقی در وضعیتهای پویا نقشآفرینی صحیح دارند [39]. موارد مذکور در پژوهش ماتیجا و همکاران تأیید شد. آنها به بررسی ارتباط بین میزان تحرکپذیری چرخشی تنه و وضعیت پاسچر در نوجوانان 13 تا 15 ساله پرداختند و نشان دادند ارتباط معناداری بین کیفیت پاسچر افراد و میزان تحرکپذیری تنه آنها وجود دارند [40].
نتیجهگیری
باتوجهبه نتایج حاصل از پژوهش جاری که نشان داد وجود ناهنجاری لوردوز افزایشیافته کمری در نوجوانان میتواند باعث ضعف در اجرای حرکات عملکردی شود و همینطور ازآنجاکه نقص در الگوهای حرکتی میتواند عوارض جانبی متعددی ازجمله اختلالات اسکلتیعضلانی به همراه داشته باشد، به مربیان و متخصصین حرکات اصلاحی توصیه میشود در تمامی مراحل تمرینات ورزشی، ارزیابی ناهنجاریها و تمرینات اصلاحی، با اتکا به ابزار و آزمونهای مناسب ازجمله آزمون غربالگری سری 9 بر سنجش و ارزیابی دائم الگوهای حرکتی و کیفیت حرکات عملکردی نوجوانان تأکید داشته باشند تا در صورت وجود نواقص احتمالی، برای پیشگیری و بهبود آنها اقدام کنند.
ازجمله محدودیتهای پژوهش حاضر میتوان به عدم مقایسه امتیازات در افراد فعال و غیرفعال مبتلا به لوردوز افزایشیافته کمری، عدم مقایسه این آزمون در قالب گروه مردان و زنان و عدم بررسی و مقایسه این آزمون در بازههای سنی مختلف اشاره کرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه تهران در نظر گرفته شده و کد اخلاق به شماره(IR.UT.SPORT.REC.1398.026) دریافت شده است. تمام اصول اخلاقی در این مطالعه، ازجمله اخذ رضایت آگاهانه از شرکتکنندگان، حفظ محرمانگی اطلاعات آنها و احترام به حق آنها برای ترک مطالعه، رعایت شد.
حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایاننامه محمد شهابی گروه آسیبشناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه تهران است و هیچگونه کمک مالی از سازمان تأمینکننده مالی در بخشهای عمومی و دولتی، تجاری، غیرانتفاعی دانشگاه یا مرکز تحقیقات دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
همه نویسندگان بهطور یکسان در مفهوم و طراحی مطالعه، جمعآوری و تجزیهوتحلیل دادهها، تفسیر نتایج و تهیه پیشنویس مقاله مشارکت داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از همه شرکتکنندگان به خاطر همکاریشان در این پژوهش تشکر میکنند.
References