Document Type : Original article
Authors
1 Department of Audiology, Student Research Committee, School of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
2 Department of Audiology, School of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran Iran.
Abstract
Keywords
Main Subjects
Introduction
Areview of studies on sensory laterality and gender differences suggests a small but significant population-level difference favoring males, indicating that males tend to exhibit greater and more pronounced laterality in auditory, visual, and tactile performance [6, 7]. Recent evidence indicates that interhemispheric connectivity in females is more active than in males, and magnetic resonance imaging (MRI) findings have confirmed this, after controlling for brain size, by showing that the corpus callosum in females is significantly thicker than in males [9]. The integrity and maturation of the corpus callosum play a crucial role in dichotic listening; therefore, a thicker corpus callosum and more efficient interhemispheric interaction may contribute to females’ advantage in dichotic listening. Additionally, females possess stronger verbal memory than males [10], which serves as another facilitatory factor for dichotic listening performance. This study aimed to investigate the relationship between gender and the difficulty level of response tasks in dichotic listening to digits.
Methods
This cross-sectional descriptive-analytical study initially conducted a pilot study involving five males and five females due to the lack of similar research and required parameters. The final sample size was determined using a standard formula, considering a non-random convenience sampling method. The inclusion criteria included physical and mental health, absence of auditory, ear, or neurological disorders, not being in the menstrual period, and no use of psychoactive drugs or narcotics, all verified verbally.
To maximize homogeneity in educational level, participants were recruited from the faculty. A total of 25 male and 25 female right-handed students aged 18–35 years, identified via the Edinburgh handedness questionnaire, met the inclusion criteria and participated in the study.
The response task was defined at three levels: free recall, cued recall with a pre-cue, and post-cue conditions. The randomized dichotic digits test [13, 14] originally consisted of two lists; a third list was created specifically for this study. The equivalence of the three dichotic digit lists was verified in a pilot group of eight males and eight females, aged 18–25 years, who met the inclusion criteria.
The participants were familiarized with the procedure and response requirements using practice items. List 1 was used for the free recall condition, list 2 for the pre-cued recall, and list 3 for the post-cued recall. A short 1000 Hz tone was presented in the pre- and post-cue lists to guide participants regarding the response task. To avoid order effect, the assignment of response tasks was randomized across participants.
Results
The mean performance of male and female participants did not differ significantly in the free and directed pre-cued recall conditions. The effect of the response task on the ear advantage differed between men and women. In male participants, mean ear advantage did not differ significantly across the three conditions (F(2, 48)=0.25, P=0.776, pη²=0.01). In contrast, in female participants, this effect was significant (F(2, 48)=4.5, P<0.05, pη²=0.17), with ear advantage increasing by 3.6% from the free recall to the post-cue condition (P<0.05) (Figure 1).
Conclusion
Although male and female participants showed similar performance in free recall of dichotic digits, as the response task became more difficult, females reported more digits heard in the dominant ear and exhibited more weakness in the non-dominant ear, leading to a greater ear advantage than males. These findings may be partly explained by higher general anxiety in females compared to males and by the increase in anxiety levels during dichotic listening tasks. Elevated anxiety reduces working memory capacity, which may impair recall of digits in the post-cue condition, a task that heavily relies on working memory.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
All ethical principles were considered in this study, including informed consent from participants, confidentiality of information, and the right of participants to withdraw from the research at any time. Ethical approval was obtained from the Research Ethics Committee of Shahid Beheshti University of Medical Sciences (Ethical Code: IR.SBMU.RETECH.REC.1397.450).
Funding
This study was extracted from the master’s thesis of Mahshid Nekooei at the Department of Audiology of Shahid Beheshti University of Medical Science. This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, or not-for-profit sectors.
Authors' contributions
Conceptualization: Mohammad Ebrahim Mahdavi; Data collection and preparing the initial draft: Mahshid Nekooei; Editing and final approval: All authors.
Conflict of interest
The authors declared no conflicts of interest.
Acknowledgments
The authors would like to thank all the students who participated in this study for their cooperation.
مقدمه و اهداف
گوشدادن دایکوتیک یک روش رفتاری غیرتهاجمی است که برای ارزیابی فرایندهای شناختی و سوگیری زبانی به کار میرود. طی گوشدادن دایکوتیک از افراد خواسته میشود به دو محرک شنوایی مختلف که بهطور هم زمان به گوش راست و چپ ارائه میشود، گوش کنند. بهطور معمول افراد راستدست امتیازات بیشتری در گوش راست نسبت به گوش چپ نشان میدهند که این یافته را گوشبرتری راست مینامند [1-3]. شنوایی دایکوتیک بهعنوان یک توانایی پردازش شنوایی، از هر دو عوامل بالانورد و پاییننورد تأثیر میپذیرد [4، 5].
مروری بر مطالعات سوبرتری مرتبط با تفاوتهای جنسی نشان میدهد که احتمالاً یک تفاوت جنسی کوچک در سطح جمعیت به نفع مردان وجود دارد؛ بدین معنی که مردان در مقایسه با زنان در عملکرد شنوایی، بینایی و لامسه ناقرینگی بزرگتر و معنیداری دارند [6، 7]. بااین وجود هیرستین و همکاران در سال 2009 به تفاوتی بین دو جنس در گوشبرتری(Ear advantage) دست نیافتند [8]. بنابراین بعد از حدود 40 سال مطالعه در این موضوع، هنوز یک توافق کلی درباره تفاوتهای جنسی در گوشبرتری وجود ندارد و بحثبرانگیز باقی مانده است.
امروزه شواهدی به دست آمده که نشان میدهد ارتباط بین دو نیمکرهای در زنان فعالتر از مردان است و نتایج عینی با MRI ثابت کرده است که پس از حذف عامل مداخلهگر وزن مغز، جسم پینهای در زنان بهطور معنیداری ضخیمتر از جسم پینهای مردان است [9]. سلامت و رسش عصبی جسم پینهای در شنوایی دایکوتیک مؤثر است. بنابراین ضخیمتر بودن جسم پینهای و تعامل موثر عصبی بین دو نیمکره بهعنوان عوامل بالانورد به نفع شنوایی دایکوتیک زنان محسوب میشود. ازطرفدیگر، زنان از حافظه کلامی قویتری در مقایسه با مردان برخوردارند [10] که این عامل پاییننورد نیز به نفع شنوایی دایکوتیک زنان است. با این اعتیار، این فرضیه را مطرح میکنیم که با دشوار کردن تکلیف پاسخ در شنوایی دایکوتیک که بار توجهی و حافظهای بیشتر به شنونده تحمیل میکند، زنان عملکرد بالاتری در مقایسه با مردان نشان میدهند. سطح دشوای اعداد دایکوتیک را میتوان با پاسخهای هدایتشده افزایش داد [11، 12]. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط سطح دشواری تکلیف پاسخ با جنس در افراد جوان با شنوایی بهنجار انجام شد.
مواد و روش ها
مطالعه حاضر از نوع توصیفیتحلیلی مقطعی بود که باتوجهبه عدم وجود تحقیق مشابه و نبود پارامترهای موردنیاز، پیشمطالعه روی 5 مرد و 5 زن انجام شد و تعداد نمونه موردبررسی براساس فرمول تعیین نمونه و با در نظر گرفتن روش نمونهگیری به شیوه غیراحتمالی و آسان تعیین شد.
معیار ورود شامل سلامت جسم و روان، عدم وجود اختلالات گوش و شنوایی و اعصاب، عدم قرار داشتن در دوره عادت ماهیانه، عدم استفاده از داروهای روانگردان و مواد مخدر بود که بهصورت شفاهی کنترل شد. بهمنظور به حداکثر رساندن همگنی گروههای موردمطالعه از نظر سطح تحصیلات، نمونهگیری از بین دانشجویان کارشناسی رشتههای مختلف انجام گرفت. سعی شد که در هر دو گروه مرد و زن، به تعداد مساوی از افراد با گوشبرتری چپ وجود داشته باشد. در نهایت 25 مرد و 25 زن دانشجو راستدست مشخصشده بهوسیله پرسشنامه ادینبورگ در محدوده سنی 18-35 سال واجد معیارهای ورورد شرکت کردند.
تکلیف پاسخ در سه سطح یادآوری آزاد، یادآوری هدایتشده پیشنشان و یادآوری هدایتشده پسنشان تعریف شد. آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی [13، 14] دارای دو فهرست بود و برای انجام این مطالعه فهرست سومی ساخته شد. سپس همترازی سه فهرست اعداد دایکوتیک تصادفی روی 8 مرد و 8 زن از دانشجویان 18-25 ساله، دارای معیارهای ورود، کنترل شد.
قبل از شروع آزمون افراد موردمطالعه با استفاده از آیتمهای تمرینی با نحوه پاسخدهی و نحوه توجه آشنا شدند. از فهرست اول در شرایط یادآوری آزاد، از فهرست دوم در شرایط یادآوری هدایتشده پیشنشان و از فهرست سوم در شرایط یادآوری هدایتشده پسنشان استفاده شد. تکلیف پاسخ هدایتشده پسنشان و پیشنشان بهصورت یکگوشی انجام شد. در فهرستهای پیش و پسنشان تون 1000 هرتز کوتاه قرار داده شد تا فرد موردمطالعه در مورد تکلیف پاسخ راهنمایی شود. بهمنظور اجتناب از اثر ترتیب، تکلیف پاسخ بهصورت تصادفی بین افراد تغییر داده شد، به این صورت که مثلاً ارزیابی نفر اول با یادآوری آزاد شروع میشد و نفر دوم با یادآوری هدایتشده پیشنشان و الی آخر. دادههای جمعآوریشده از طریق برنامه اکسل به نرمافزار SPSS نسخه 21 وارد و تجزیهوتحلیل شد.
یافتهها
تصویر شماره 1 میانگین و خطای معیار امتیاز 8 نفرد مرد و 8 نفر زن 18-35 ساله که همگی دانشجو کارشناسی و ارشد رشتههای مختلف توانبخشی بودند، در فهرستهای سه گانه آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی فارسی در شرایط یادآوری آزاد را نشان میدهد.
آزمون آنالیز واریانس تکرار اندازهگیریها تفاوت معنیداری را از نظر میانیگن امتیاز گوش راست (0/964=(2,30)F) و 0/508=P) و همچنین امتیاز گوش چپ (1/204=(2,30)F) و 0/314=P) بین فهرستهای سهگانه نشان نداد. بنابراین میتوان فهرست سه گانه این آزمون را همتراز فرض نمود.
میانگین و انحرافمعیار امتیاز گوش غالب و مغلوب مردان و زنان مورد مطالعه در جدول شماره 1 آمده است.
مقایسه امتیاز گوشها در هر جنس بین سه حالت تکلیف پاسخ نشان داد در مردان اثر اصلی تکلیف پاسخ بر امتیاز گوش غالب (1/19=(2,48)F) و 0/001>P و 0/44=Pη2) و گوش مغلوب (9/5=(2,48)F) و 0/001>P و 0/28=Pη2) بهطور معنی داری وجود دارد. هچنین در زنان موردمطالعه این اثر بر امتیاز گوش غالب (4/4=(2,48)F)، 0/05>P و 0/16=Pη2) و گوش مغلوب (9/15=(2,48)F) و 0/001>P و 0/40=Pη2) اثر معنیداری را نشان داد. تجزیهوتحلیل پسین نشان داد در مردان امتیاز گوش غالب از حالت توجه آزاد به یادآوری پیشنشان بهطور متوسط 0/0 (0/05>P) و از حالت یادآوری آزاد به حالت یادآوری پیشنشان و یادآوری پسنشان این امتیاز بهطور متوسط بهترتیب 0/5 (0/05>P) و 6/4 (0/001>P) کاهش مییابد. تجزیهوتحلیل پسین در زنان این روند را نشان نداد و کاهش معنیدار امتیاز گوش غالب فقط بین حالت یادآوری آزاد و پیشنشان مشاهده شد که بهطور میانگین 2/7 (0/05>P) به دست آمد. میانگین امتیاز گوش مغلوب در مردان از حالت یادآوری آزاد به حالت یادآوری پیشنشان بهطور معنیداری 0/8 (0/05>P) و از حالت یادآوری آزاد به حالت یادآوری پسنشان بهطور معنیداری 6/6 (0/01>P) کاهش یافت. بااینحال در مردان میانگین امتیاز گوش مغلوب از حالت یادآوری پیشنشان به حالت یادآوری پسنشان کاهش معنیدار نداشت. میانگین امتیاز گوش مغلوب در زنان موردمطالعه از حالت یادآوری آزاد به حالت یادآوری پیشنشان 4/1 درصد (0/05>P) و از حالت یادآوری آزاد به حالت یادآوری پسنشان 6/3 درصد (0/001>P) کاهش معنیداری نشان داد. مشابه با مردان در گروه زنان نیز میانگین امتیاز گوش مغلوب از حالت پیشنشان به حالت پسنشان کاهش معنیداری نداشت (جدول شماره 2 و تصویر شماره 2).
مقایسه اثر تکلیف پاسخ بر گوشبرتری در هر جنس یکسان نبود. در مردان مورد مطالعه، میانگین گوشبرتری بین سه حالت توجهی تفاوت معنی داری نشان نداد (0/25=(2,48)F) و 0/776=P و 0/01=Pη2) ولی در زنان مورد مطالعه این اثر معنیدار بود (4/5=(2,48)F) و 0/05>P و 0/17=Pη2)، بهطوریکه در زنان از حالت آزاد به حالت پسنشان، گوشبرتری 6 درصد افزایش یافت (0/05>P) ولی همانند مردان موردمطالعه، در گروه زنان نیز میانگین گوشبرتری بین حالت آزاد و حالت هدایتشده پیشنشان و همین طور بین حالت هدایتشده پیشنشان و پسنشان تفاوت معنیداری نشان نداد.
مقایسه اثر جنس بر گوشبرتری نشان داد میانگین گوشبرتری در حالت پسنشان بین مردان و زنان مورد مطالعه تفاوت معنیداری دارد (2/1=(48)t و 0/05>P و 0/6=d). باوجوداین، سایر تکالیف پاسخ اثر جنس را بر میانگین گوشبرتری نشان نداد (تصویر شماره 2).
بحث
باتوجهبه عدم وجود مدارک قطعی در مورد تأثیر جنس بر شنوایی دایکوتیک، این مطالعه با هدف بررسی بیشتر ارتباط دشواری تکلیف پاسخ در گوش دادن دایکوتیک با جنسیت، انجام شد. نتایج این مطالعه میتواند در هنگام جمعآوری دادههای هنجاری برای اعداد دایکوتیک و تفکیک مقادیر بهنجار از نظر جنسیت اهمیت داشته باشد. نمونه از میان دانشجویان کارشناسی و ارشد صورت گرفت تا اثر تواناییهای شناختی مثل ظرفیت حافظه فعال و سرعت پردازش مغزی بر نتایج شنوایی دایکوتیک به حداقل برسد.
نتایج این مطالعه نشان داد در حالت یادآوری آزاد، پیشنشان و پسنشان تفاوتی بین زنان و مردان از نظر امتیاز گوشهای غالب و مغلوب وجود ندارد. باوجوداین اندازه مطلق گوشبرتری در حالت پسنشان در زنان بیش از مردان است. بهعبارتدیگر در تکالیف پاسخ دشوارتر زنان ناقرینگی گوشی بزرگتری در مقایسه با مردان نشان میدهند که عمدتاَ بهصورت کاهش امتیاز گوش مغلوب خود را نشان داده است. باتوجهبه اندازه اثر متوسط این تفاوت، به نظر میرسد تکلیف پاسخ از جنس تأثیر میپذیرد و میتواند اهمیت بالینی داشته باشد.
نتایج مطالعه حاضر در راستای نتایج استراس و ویلسون است که نشان داد با دشوار شدن تکلیف پاسخ گوش چپ افت عملکرد نشان میدهد. در مطالعه ذکرشده اعداد دایکوتیک یک، دو و سه جفتی بهصورت غیرتصادفی در دو شرایط یادآوری آزاد و هدایتشده ارائه شدند. در مطالعه فوق مشخص شد با افزایش تعداد جفتهای ارائهشده در هر دو تکلیف پاسخ، امتیاز گوشها کاهش پیدا میکند که این کاهش برای گوش چپ بیشتر از گوش راست بود. البته در مطالعه فوق تفاوت عملکرد بین زنان و مردان مورد بررسی قرار نگرفت [3] اما صرفنظر از اثر جنسیت، مطالعه فوق حاوی این یافته است که با دشوار شدن تکلیف پاسخ گوشبرتری افزایش مییابد و بهصورت کاهش امتیاز گوش مغلوب خودنمایی میکند. در مطالعه حاضر این افت امتیاز گوش مغلوب ناشی از دشوارتر شدن تکلیف پاسخ فقط در زنان رخ داده است و با بهبود غیر معنیدار امتیاز گوش غالب همراه شده و سبب تشدید گوشبرتری در زنان شده است.
ازنقاط قوت مطالعه حاضر کنترل نوسات هورمونهای جنسی در زنان است که در مطالعات قبل کمتر انجام شده است. در مطالعه حاضر، هیچکدام از افراد نمونه در وضعیت عادت ماهیانه قرار نداشتند.
مطالعهای وجود دارد که تفاوتهای جنسی در گوش دادن دایکوتیک را تأیید میکند و نشان میدهد زنان عملکرد بهتری در مقایسه مردان دارند [6]. محققین عواملی همچون پردازش برتر کلامی، ارتباط بیننیمکرهای بهتر، استراتژیهای توجه و شناختی قویتر و پردازش بهتر محرکهای عاطفی را علت این برتری دانستهاند. بااینحال مطالعه هیسکاک تفاوت جنسی در شنوایی دایکوتیک را نشان نداد، بهطوریکه مردان ناقرینگی گوشی بزرگتری نسبت به زنان داشتند. نتایج همچنین نشان داد مقدار این تفاوت کم ولی معنادار است. این تفاوت به نایکسان بودن ساختار و مسیرهای سیستم عصبی زنان و مردان نسبت داده شد [15]. همچنین مشخص شده است که در کنار عوامل ساختاری، عوامل بیولوژیکی مانند تغیییرات در هورمونهای جنسی هم ممکن است در این تفاوت ناقرینگی بین دو جنس تأثیرگذار باشد، چنانکه مطالعاتی وجود دارد مبنیبر اینکه با نوسانات در هورمونهای جنسی بهعنوان یک عامل بالانورد، تغییراتی در میزان ناقرینگی بین دو جنس ایجاد میشود [6].
مطالعهای با مواد و روش مشابه با مطالعه حاضر جهت مقایسه وجود ندارد. باوجوداین یافتههای MRI نشان میدهد که در شرایط چالشبرانگیز شنیداری نظیر شنوایی دایکوتیک، مغز مردان و زنان مسیرهای پردازشی متفاوتی را بهکار میگیرد. این تفاوتها کوچک، وابسته به شرایط و قابلتغییر هستند، اما برای درک بهتر سازوکارهای عصبی پردازش شنوایی و طراحی آزمونها یا توانبخشیهای اختصاصی اهمیت دارند [16].
شاید یافته مطالعه حاضر را باتوجهبه تفاوت جنسی در میزان اضطراب عمومی که در زنان بیشتر از مردان است [17] و افزایش سطح اضطراب حین گوش دادن دایکوتیک [18] توجیه کرد. با افزایش اضطراب، ظرفیت حافظه فعال کاهش مییابد [19] و یادآوری اعداد شنیدهشده در حالت هدایتشده پسنشان را که بیشتر به حافظه فعال وابسته است، تضعیف میکند.
درنهایت، مطالعه حاضر پیشنهاد میکند که درصورت استفاده از آزمون اعداد دایکوتیک در شرایط یادآوری آزاد نیازی به در نظر گرفتن اثر جنس نیست اما ممکن است در تکلیف پاسخ هدایتشده و بهویژه هدایتشده پسنشان اثر جنس ظاهر شود و زنان گوشبرتری بزرگتری در مقایسه با مردان نشان دهند. بنابراین نهتنها فرضیه مطالعه اثبات نشد بلکه به نظر میرسد عکس فرضیه مطالعه درست باشد. بااینحال، تکرار مطالعه حاضر با تعداد نمونه بیشتر و کنترل دقیقتر عواملی همچون سطح اضطراب عمومی، ظرفیت حافظه کاری و توجه و سرعت پردازش مغزی در اثبات یا رد یافته مطالعه حاضر کمککننده خواهد بود.
نتیجهگیری
یافتههای این پژوهش نشان داد اگرچه عملکرد مردان و زنان در یادآوری آزاد اعداد دایکوتیک مشابه است، اما با افزایش دشواری تکلیف، زنان تعداد بیشتری از اعداد شنیدهشده در گوش غالب را گزارش کردند و ضعف بیشتری در گوش غیرغالب بروز میدهند؛ درنتیجه، گوشبرتری بزرگتری در مقایسه با مردان نشان میدهند. این تفاوت میتواند تا حدی ناشی از سطح بالاتر اضطراب عمومی در زنان نسبت به مردان و نیز افزایش اضطراب هنگام انجام تکالیف گوش دادن دایکوتیک باشد. افزایش اضطراب ظرفیت حافظه کاری را کاهش میدهد و همین امر میتواند به تضعیف یادآوری در شرایط پسنشان که بهطور ویژه بر کارکرد حافظه کاری متکی است، منجر شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نظر گرفته شده و کد اخلاق به شماره (IR.SBMU.RETECH.REC.1397.450) دریافت شده است.
حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایاننامه مهشید نکویی از گروه شنوایی شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است و هیچگونه کمک مالی از سازمانیهای دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
ایده پژوهش: محمدابراهیم مهدوی؛ گردآوری دادهها و نگارش پیشنویس: مهشید نکویی، ویرایش و تأیید نهایی: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از تمامی دانشجویانی که در این پژوهش شرکت کردند، صمیمانه قدردانی میکنند.
References
References