تأثیر 6 هفته تمرینات با تراباند بر تعادل پویای فوتبالیست‌های 15 تا 17 ساله مبتلابه ناهنجاری زانوی پرانتزی

Introduction
Soccer is the most popular sport among competitions and it is full of technical, emotional, and physical sophistication with important effects on performance. Explosive activities, special maneuvers, and the nature of soccer make lower extremities under overpressure and extra loading leading to deformity or injury. Thus, some conservative treatment programs, such as neuromuscular training and exercises with traband seem very effective and are traced by soccer players.  
Stretching and strengthening exercises, which can be done by some elastic bands in sports rehabilitation are proper and affordable to improve muscle strength or correct some deformities. Lower extremity alignment seems to be important in speed alternation and changing direction of running to control the ball or pass the others on the soccer field. The closed kinematic chain of lower limb joints as a shock absorber and weight toleration mechanism in sports performance are effective on static and dynamic balance and have good adaptation with different sport loading. Biomechanical and neural factors of a suitable posture can influence whole body muscle balance and if not, unnecessary compensatory movement will be appeared due to malalignment to keep posture and cover muscle activity disturbance. Genu varum deformity is one of the most common lower extremity malalignments among young soccer players that makes them more vulnerable and prone to sports injury with poor performance.
Considering the importance of balance and the prevalence of genu varum in soccer, this study evaluated the role of lower extremity corrective exercises on dynamic balance improvement and knee deformity in teenage soccer players (youth footballers). 
Materials and Methods
This semi-experimental study was performed on 24 male soccer players aged 15-17 years with genu varum deformity (more than 5 cm knee distance), who were divided into two groups randomly. Collis for measuring the knee distances and the star balance test for dynamic balance were used in both groups. More than 5 cm distance between two knee medial epicondyles in a standing position and at least three years of experience in regular soccer playing were the inclusion criteria. All the participants were injury free at recent six mounts and they did not have central nervous system or vestibular disturbing for one year. 
In the beginning, 10 minutes of warm-up and stretching exercises were done and dynamic balance was measured with star excursion balance test (SEBT) in all subjects as a pretest. After six weeks of corrective exercise with traband (three times a week) in the training group and sport-specific activities in the control group, all measurements mentioned above were repeated in both groups. Both pre- and post-test tests were done three times and their mean values were recorded for each subject.

Dynamic balance measurement
In 8-dimensional SEBT, each participant stood at the center of the star with a single dominant leg and moved a marker in eight directions (anterior, anteromedial, medial, posteromedial, posterior, posterolateral, lateral, and anterolateral) with the other leg for three times, without missing balance or falling. Then, the mean value of reaching distance in each direction was subtracted to leg length and normalized to 100 (Equation 1). 
1. 
Corrective exercise program with Traband
Strengthening exercises were started at the beginning with eight repetitions twice a week and ended with 15 repetitions five times a week. The training program was according to Park et al. [8] and included squat, hip abduction, hip external rotation, launch, and hip extension. With strength progression during the program, traband hardness was promoted. Hamstring and hip adductor muscles stretching in 1 minute with two repetitions were completed each session. Sport-specific activities were done by the control group and both were matched in training times. Warm-ups at the beginning and cool-down at the end of each session were done by both groups (Table 1).

For statistical analysis, the Shapiro-Wilk test for normal distribution and Leven’s test for homoscedasticity evaluation were done, and based on their results, analysis of covariance for balance and Mann-Whitney U test for knee position were used by SPSS 23 software with the level of significance less than 0.05.
Results
The results showed the significant positive effects of the exercise program on the knee position and decreased genu varum deformity (P=0.002). In addition, dynamic balance variables changed significantly (ant: P=0.002, med: P=0.004, post: P=0.005, posterolateral: P=0.006, and other directions: P˂0.001) and balance improvement and knee distance decreasing were found in the training group. 
It seems that knee joint malalignment in the frontal plane may alter the dynamic balance and change postural disturbance in all movement directions. Thus, muscle and the joint imbalance would make disorder in the proprioceptive system and its postural reports to the central nervous system. Also, muscle shortness and weakness around the knee encourage compensatory movement in the other parts and expose them to overloading and injury. Traband with its elastic potential to resistance is different from dumbbell or free weight, no matter the force of gravity. Thus, there is a diversity of resistive exercises with traband for weak muscles, which would be helpful to correct deformities and improve balance. 
Discussion
It seems that six weeks of traband training exercises can improve dynamic balance in soccer players by reducing the knee genu varum deformity.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
The ethical principles were observed in the article, such as the informed consent of the participants, the confidentiality of information, and the permission to the participants to cancel their participation in the research. Ethical approval was obtained from the Research Ethics Committee of the University of Mazandaran (IR.UMZ.REC.1398.072).
Funding
This article is taken from the thesis of Hossein Jafarzadeh under the guidance of Rose Fuladi and the advice of Mohammad Fallah Mohammadi in the Department of Sports Pathology, Faculty of Human Sciences, Shafaq Tankabon Institute of Higher Education.
Authors' contributions
The authors contributed equally to preparing this article.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
Acknowledgments
The authors sincerely thank the coach and athletes of the Amol youth football team who cooperated in this research project.

مقدمه
امروزه فوتبال پرطرفدارترین و پربیننده‌ترین ورزش در عرصه رقابت‌های ورزشی به‌‌شمار می‌رود و بسیاری از کشورهای جهان آن را محبوب‌ترین ورزش خود به‌حساب می‌آورند [1]‌. ویژگی‌های مختلف جسمی، فنی و تاکتیکی و همچنین عوامل روانی در عملکرد ورزشکاران نقش دارد، هرچند که به‌علت پیچیدگی‌های ورزش فوتبال مشخص کردن نقش هر‌یک از این متغیرها مشکل است [2]. 
به‌علت فعالیت‌های انفجاری، دویدن‌های مکرر و ماهیت ورزش فوتبال، فشارها و نیروهای زیادی به ران‌ها، ساق پا، مفاصل پا و شکم وارد می‌شود [3] و وارد آمدن این فشارها در اثر تمرینات بیش از حد، حرکات تکراری و تأثیرپذیری بدن از آن‌ها باعث به‌وجود آمدن اختلالاتی در ورزشکاران می‌شود [4] که این ناهنجاری‌ها را می‌توان با روش‌های غیرجراحی یا جراحی درمان کرد. امروزه درمان‌های غیرجراحی که عبارت‌اند از کشش، تمرینات با تراباند، کایروپراکتیک و تمرینات عصبی‌عضلانی طرفداران بیشتری دارند [5، 6]. 
تمرینات کششی و تمرینات قدرتی با تراباند در میان درمان‌های غیرجراحی، به‌عنوان آزمایشی که به‌راحتی قابل اجراست و نوارهای الاستیک که به‌عنوان ابزار توان‌بخشی ورزشی و با هدف تقویت عضلانی استفاده می‌شوند، مناسب و مقرون‌به‌صرفه هستند [7]. پارک و همکاران طی پژوهشی که در آن به بررسی تأثیر تمرینات کششی و تمرینات قدرتی با تراباند بر فاصله زانوها و توزیع فشار کف پا پرداختند، نشان داده‌اند که هر دوی این تمرینات موجب کاهش فاصله زانوها و میزان پرانتزی زانوها در آزمودنی‌ها شده‌اند [8]. 
از‌طرف‌دیگر، در ورزشی مانند فوتبال که با افزایش و کاهش ناگهانی سرعت و تغییر جهت‌های سریع برای دریافت توپ و عبور از حریف انجام می‌شود، به‌نظر می‌رسد پاسچر مناسب اندام تحتانی از اهمیت زیادی برخوردار است. اندام تحتانی به‌صورت یک زنجیره حرکتی بسته اتصالاتی دارد که متحمل وزن بدن بوده و جذب ضربات و راه رفتن فرد را ممکن می‌سازد. این زنجیره شامل ران، زانو، مچ پا، انگشتان و مفاصل مربوطه است که با مکانیک صحیح می‌توانند فرد را با شرایط استاتیکی و دینامیکی هنگام عملکردهای ورزشی سازگار سازند و سلامت فرد را تأمین کنند [9]. 
وقتی فرد وضعیت بدنی مطلوبی دارد، راستای بدنش طوری در تعادل است که فشارهای وارده به بخش‌های بدن او به حداقل می‌رسد [10] و اگر قسمتی از بدن برای مدتی طولانی از راستای خود خارج شود، عضلات آن کوتاه یا طویل و در‌نهایت ضعیف می‌شوند. این تغییرات در طول عضلات تحت عنوان عدم تعادل عضلانی، بر راستای طبیعی بدن تأثیر می‌گذارد. سیکوئریا و همکاران گزارش کردند فاکتورهای بیومکانیکی و عصبی بر پاسخ‌های وضعیت بدنی نیز اثر‌گذار است و ناراستایی در اندام‌ها ممکن است حرکات غیر‌ضروری و جبرانی در دیگر اعضای بدن برای حفظ پاسچر ایجاد کند و اختلالاتی در فعالیت عضلات به ‌وجود ‌آورد. برای مثال، تثبیت‌کننده‌های زانو به ساختارهای غیر‌فعال وابسته می‌شوند و فعالیت عضله چهارسر بیش از حالت مورد‌نیاز است [11].
باید در‌نظر داشت که یکی از ناهنجاری‌های شایع اندام تحتانی ناهنجاری زانوی پرانتزی است و در ورزشکاران رشته‌های مختلف مانند دوندگان و فوتبالیست‌ها زیاد مشاهده می‌شود. این ناهنجاری علاوه بر تأثیری که بر عملکرد ورزشی  افراد می‌گذارد، در زندگی روزمره آن‌ها هم تأثیر منفی دارد. برخی عقیده دارند که وضعیت بدنی بر عملکرد و قدرت اندام تحتانی در فوتبالیست‌های نوجوان تأثیرگذار است و ناهنجاری زانوی پرانتزی می‌تواند باعث تضعیف اجرا شود [12، 13].
باتوجه‌به اهمیت حفظ تعادل در فوتبال و نقش آن در جلوگیری از زمین خوردن‌ و با در‌نظر گرفتن ضعف این حس در مبتلایان به زانوی پرانتزی در مطالعات پیشین، همچنین باتوجه‌به عملکردی بودن تمرینات تراباند در تقویت قدرت و اصلاح پاسچر ورزشکاران، این مطالعه قصد دارد تا به بررسی تأثیر 6 هفته تمرین با تراباند بر تعادل پویا و اصلاح ناهنجاری زانوی فوتبالیست‌های مبتلابه زانوی پرانتزی بپردازد. 
مواد و روش‌ها
جامعه آماری این مطالعه نیمه‌تجربی، فوتبالیست‌های باشگاهی 15 تا 17 ساله شهر آمل بودند که با ارزیابی اولیه، تشخیص داده شد ناهنجاری زانوی پرانتزی دارند. حجم نمونه آن‌ با استفاده از نرم‌افزار جی‌پاور در سطح معناداری 0/05 و اندازه اثر متوسط 0/62 و توان آماری 0/8 و باتوجه‌به مطالعه مشابه، 24 نفر محاسبه شده ‌است [14]. 
بر‌اساس معیارهای ورود و خروج مطالعه و پس از ارزیابی‌های به‌عمل‌آمده از راستای اندام تحتانی و اندازه‌گیری فاصله زانوها، آزمودنی‌ها به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند برای ورود به مطالعه انتخاب شدند و به‌روش قانون تخصیص تصادفی که در دسته تصادفی‌سازی محدود است، در 2 گروه 12 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بدین صورت که پس از تعیین کل حجم نمونه، آزمودنی‌ها با انتخاب تصادفی و به تعداد مساوی در هریک از 2 گروه جای داده شدند. 
شرط ورود به این مطالعه شامل وجود همه آزمودنی‌ها در رده سنی 15 تا 17‌ سال، فاصله زانوها بیش از 5 سانتی‌متر در حالت ایستاده و حداقل 3 سال فعالیت منظم فوتبال حرفه‌ای در رده باشگاهی ‌بود [13]. در صورت وجود سابقه هرگونه آسیب اسکلتی‌عضلانی در 6 ماه گذشته، سابقه جراحی در اندام تحتانی، اختلال در سیستم دهلیزی یا سیستم اعصاب مرکزی در یک‌سال گذشته، عدم تکمیل یا بیش از 3 جلسه غیبت در دوره تمرینی (یا 2 جلسه متوالی) و به هر دلیلی شرکت نکردن در هریک از آزمون‌ها از مطالعه حذف می‌شدند [15، 16]
 پس از انتخاب اولیه آزمودنی‌ها بر‌اساس ارزیابی بصری و به‌منظور اندازه‌گیری فاصله زانوها، حدفاصل 2 کندیل داخلی ران افراد در حالت ایستاده توسط آزمونگر و به‌وسیله کولیس (شرکت Ltd) ساخت کشور ژاپن اندازه‌گیری شد و براساس نتایج به‌دست‌آمده، افرادی با فاصله زانوهای بیشتر از 5 سانتی‌متر وارد مطالعه شدند [13، 17]. 
به همه آزمودنی‌ها و والدین‌شان مراحل انجام آزمون توضیح داده شد و از آن‌ها خواسته شد که رضایت‌نامه ورود به مطالعه را تکمیل کنند. تمام آزمودنی‌ها می‌توانستند آزادانه و در صورت عدم تمایل به ادامه همکاری از مطالعه خارج شوند. به‌منظور رعایت موازین اخلاق پژوهش، اطلاعات آن‌ها به‌صورت محرمانه و بدون ذکر نام ثبت شد و کد اخلاق از دانشگاه دریافت شد. سپس از آن‌ها خواسته شد بعد از پوشیدن لباس راحت ورزشی 10 دقیقه به انجام تمرینات ورزشی سبک با هدف گرم کردن و کشش مناسب به‌خصوص در اندام تحتانی بپردازند. 
تعادل پویای همه آزمودنی‌ها با آزمون تعادلی 8 وجهی ستاره ارزیابی شد و پس از پایان ارزیابی‌های اولیه یا همان پیش‌آزمون، آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی به 2 گروه کنترل و آزمایش (هر گروه 12 نفر) تقسیم شدند. افراد گروه آزمایش 6 هفته تمرینات اصلاحی منتخب با تراباند را همراه با تعداد معدودی تمرین کششی انجام دادند و گروه کنترل فقط به فعالیت‌های رشته ورزشی خود پرداختند. پس از پایان مدت تمرین، همان آزمون‌های قبل از شروع تمرین برای ارزیابی مجدد فاصله زانوها و تعادل پویا در هر 2 گروه انجام شد. همه آزمون‌ها هم قبل از تمرین و هم بعد از تمرین، برای هر فرد 3 بار تکرار شد و میانگین اعداد به‌دست‌آمده به‌عنوان رکورد هر آزمودنی ثبت شد.
 ابزار و روش جمع‌آوری اطلاعات
ارزیابی تعادل پویا
 برای ارزیابی تعادل پویا از آزمون تعادلی ستاره استفاده شد. روش اجرای آزمون به این صورت بود که آزمودنی نسبت به اجرای آزمون با توضیحات آزمونگر آگاه شده و دفعاتی را به‌عنوان آشنایی با آزمون قبل از اجرای اصلی انجام می‌داد. سپس در اجرای اصلی، آزمودنی‌ها روی یک پای خود در مرکز تقاطع خط‌ها ایستاده، هم‌زمان با ایستادن روی یک‌پا از آزمودنی خواسته شد تا با پای آزاد خود در مسیرهای قدامی، قدامی داخلی، داخلی، خلفی داخلی، خلفی، ‌خلفی خارجی، خارجی و قدامی خارجی دستیابی‌هایی را داشته باشد. 
روش اجرای آزمون به این صورت بود که فرد روی پای برتر خود ایستاده و 3 بار عمل دستیابی را در مسیر قدامی و نیز به‌ترتیب در سایر مسیرها، بدون از دست دادن تعادل یا گذاشتن پا روی زمین انجام می‌داد (تصویر شماره 1). طول پای افراد بر فاصله دست‌یابی آن‌ها اثرگذار است. بنابراین جهت نرمال‌سازی این آزمون میانگین فاصله دست‌یابی به طول پای هر آزمودنی تقسیم و در عدد 100 ضرب شد تا متغیر وابسته، محاسبه شود و فاصله دستیابی به‌عنوان درصدی از اندازه طول پا به ‌دست ‌آید [18، 19]. 

فاصله دستیابی بیشتر در این مطالعه و مطالعات مشابه، نشانه تعادل بهتر پای تکیه‌گاه و توانایی بیشتر فرد در حفظ تعادل پویا روی پای واقع در مرکز ستاره است. بنابراین در صورت افزایش فاصله دستیابی در هر‌یک از جهات حرکتی در پس‌آزمون، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که تعادل پویای آزمودنی‌ها ارتقا یافته و تمرینات انجام‌شده در جهت افزایش تعادل آن‌ها مؤثر واقع شده ‌است.
برنامه تمرین اصلاحی با تراباند
 برنامه تمرینی قدرتی این پژوهش 6 هفته انجام شد که در هفته اول با 2 نوبت و 8 تکرار آغاز و در هفته ششم با 5 نوبت و 15 تکرار به پایان رسید. جهت افزایش تدریجی فشار تمرین بر‌اساس پیشرفت فردی، تراباند‌ها تعویض می‌شدند. طبق دستورالعمل تمرین با کش، اگر فرد قادر به انجام 12 تکرار با یک رنگ باشد، آن رنگ تغییر و با رنگ بعدی حرکت ادامه می‌‌یابد. در این مطالعه از رنگ‌های قرمز، سبز، آبی و بنفش استفاده شد. تمرینات بر‌اساس مطالعه پارک و همکاران، شامل 5 حرکت اسکات، ابداکشن ران، چرخش خارجی ران، لانج و حرکت اکستنشن ران است و روش اجرای آن‌ها در جدول شماره 1 و تصویر شماره 2 آمده ‌است.

در تمام جلسات کشش آرام بدون درد عضلات نزدیک‌کننده ران و همسترینگ هم با زمان نگه داشتن 1 دقیقه با 2 تکرار انجام شد [8]. 

در زمان انجام تمرینات با تراباند توسط گروه آزمایش، ورزشکاران گروه کنترل به تمرینات قدرتی و بدنسازی تخصصی رشته ورزشی خود می‌پرداختند و از‌نظر ساعات تمرین، با گروه آزمایش همسان بودند.
به‌منظور تحلیل آماری، در ابتدا برای بررسی توزیع داده‌ها از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد. به‌دلیل نرمال بودن توزیع داده‌های مربوط به تعادل پویا در آزمون شاپیرو ویلک و پس از بررسی همگنی واریانس‌ها، تأثیر متغیر مستقل و پیش‌بین بر پس‌آزمون تعادل پویا با آزمون کوواریانس بررسی شد. بدین صورت که وضعیت تعادل پویا بین 2 گروه آزمایش و کنترل در پس‌آزمون با هم مقایسه شدند. همچنین به‌دلیل نرمال نبودن توزیع داده‌های مربوط به فاصله زانوها، برای مقایسه این متغیر بین 2 گروه در هر‌یک از 2 زمان قبل و بعد از تمرینات از آزمون یو من‌ویتنی استفاده شد.
یافته‌ها
در جدول شماره 2، اطلاعات مربوط به شاخص‌های پیکرشناختی آزمودنی‌ها قابل مشاهده است که تفاوت معنا‌داری در این شاخص‌ها بین گروه‌های مورد مطالعه مشاهده نشد (0/05<P)

نتایج آزمون آنالیز کوواریانس نشان داد پس از کنترل اثر پیش‌آزمون (کوریت)، به‌طورکلی در نتایج آزمون تعادلی ستاره در تمام جهات حرکتی، در پس‌آزمون بین 2 گروه‌ کنترل و آزمایش اختلاف معنا‌داری وجود دارد (0/001˂P). بدین صورت که میزان آن در جهت‌های مختلف آزمون تعادلی ستاره و نمره کل آن در گروه آزمایش افزایش معنا‌داری نسبت به گروه کنترل داشته است. مجذور اتای سهمی در جدول شماره 3 نشان‌دهنده اندازه اثر متوسط تفاوت نتایج در جهت‌های مختلف آزمون تعادلی ستاره و نمره کل آن بین 2 گروه است. 

مقایسه میانگین فاصله زانوهای 2 گروه نشان داد پس از انجام تمرینات اصلاحی با تراباند، ناهنجاری زانوی پرانتزی در گروه آزمایش کاهش معنا‌داری یافته ‌است. باتوجه‌به نرمال نبودن توزیع داده‌های این متغیر در آزمون شاپیرو ویلک، بر‌اساس نتایج آزمون یو من‌ویتنی اختلاف میانگین فاصله زانوهای 2 گروه در پیش‌آزمون معنا‌دار نبوده، اما در پس‌آزمون معنا‌دار شده ‌است (جدول شماره 4).

بحث
نتایج مطالعه حاضر نشان داد برنامه تمرینات اصلاحی با تراباند بر تعادل پویا در فوتبالیست‌های مبتلا به ناهنجاری زانوی پرانتزی اثر معنا‌داری دارد. علاوه‌بر اینکه باعث ایجاد تفاوت معنا‌دار راستای زانو در صفحه پیشانی یا فرونتال در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل می‌شود. بنابراین به‌نظر می‌رسد استفاده از برنامه تمرینی تراباند بتواند با کاهش وضعیت پرانتزی زانو موجب بهبود تعادل پویا در ورزشکاران رشته فوتبال شود (0/05˂P).
در نتایج به‌دست‌آمده از مطالعه حاضر، تأثیر مثبت تمرینات با تراباند بر تعادل پویا در تمام جهت‌های حرکتی را نشان داد که می‌تواند ناشی از افزایش قدرت عضلات اطراف ران و زانو و احتمالاً افزایش هماهنگی فعالیت عضلانی در اندام تحتانی فوتبالیست‌های نوجوان باشد. این امر باتوجه‌به مطالعه لطافتکار و همکاران و نقش و اهمیت تقویت عضلات دورکننده و چرخاننده خارجی ران به‌ویژه سرینی میانی بر فعالیت‌های متحمل وزن تک‌پا در افراد مبتلا به ناهنجاری زانو پرانتزی قابل توجه است [20]. 
دستاورد مطالعه حاضر با نتایج مطالعات قاسمی و همکاران که به بررسی تأثیر 12 هفته تمرینات با تراباند بر تعادل دانش‌آموزان با زانوی پرانتزی پرداختند [21]‌، اسماعیلی و همکاران که به تأثیر 8 هفته تمرین اصلاحی بر الگوی توزیع فشار کف پایی نوجوانان دچار زانوی پرانتزی هنگام راه رفتن اشاره کردند [22] و همچنین مظفری‌پور و همکاران که به تأثیر 8 هفته تمرینات اصلاحی بر حس عمقی و کیفیت اجرای حرکات اسکات پا در افراد مبتلا به ناهنجاری زانوی ضربدری پرداختند [23]، هم‌راستاست.
چنین به‌نظر می‌رسد که تغییرات راستای مفصل زانو در صفحه فرونتال به خودی‌خود قادر است موجب برهم‌خوردن تعادل پویا در افراد دچار ناهنجاری زانوی پرانتزی شود و نوسانات پاسچر در تمام جهت‌های حرکتی تغییر کند و پایداری و ثبات فرد دستخوش اختلال شود. ازآنجاکه انحراف مکانیکی زانو می‌تواند راهبرد کنترل پاسچر را هنگام ایستادن به چالش بکشد [24]، نورسته و همکاران نشان دادند اگر تقارن عضلات و موقعیت مفاصل نسبت به حالت اولیه تغییر کند، سیستم حس عمقی دچار اختلال می‌شود و احتمالاً این سیستم نیز اطلاعات درستی در مورد موقعیت عضلات و مفاصل به سیستم اعصاب مرکزی مخابره نمی‌کند [25]. 
اگر مرکز ثقل بدن از حالت تعادل خارج شود، برای برگرداندن بدن به حالت عادی و طبیعی خود، فعالیت عضلانی زیادی لازم است و زمانی که تعادل پویای بدن در اثر حرکات انتقالی یا رسشی بررسی شود، فرد برای بازیابی تعادل بدن از راهبرد ران استفاده می‌کند [26]. در همین راستا، نیلاند و همکاران اعلام کردند افـراد دچار زانوی پرانتزی به‌علت اتکای بیشتر به مفصل ساب تالار و مید تارسال، کنتـرل وضعیتـی و تعادل ضعیف‌تری دارند [27]. 
استیف و همکاران در تحقیقی بر روی تجزیه‌و‌تحلیل راه‌ رفتن نوجوانان و جوانان دچار زانوی پرانتزی نشان دادند که با وجود اینکه ناهنجاری زانوی پرانتزی در صفحه فرونتال است، اما علاوه بر صفحه فرونتال، این ناهنجاری باعث ایجاد تغییرات متعددی در متغیرهای کینماتیکی و کینتیکی در صفحه سهمی یا ساجیتال و افقی نیز می‌شود. در صفحه ساجیتال باعث کاهش معنا‌دار حداکثر گشتاور اکستنشن زانو و حداکثر دامنه اکستنشن زانو در مرحله نهایی فاز توقف راه رفتن می‌شود [28]. 
با‌توجه‌به تغییر راستای تاندون عضله چهارسر در افراد دچار زانوی پرانتزی، امکان دارد این عضله دچار کاهش عملکرد شود [29] و با انتقال نیروی وزن به سمت بخش داخلی زانو، نیروهای فشاری را در این قسمت افزایش ‌دهد [30]. تغییر در وضعیـت پـا، بـاعـث افزایش نوسان و پایداری ضعیف‌تر می‌شود و زانوی پرانتزی، موجـب افزایش نوسانات قامت و موجب افزایش خطر افتادن می‌شود. انحراف مکانیکی زانو هنگام ناهنجاری زانوی پرانتزی، می‌تواند بـه انحراف نیروی عکس‌العمل زمین منجر شود و راهبرد کنترل قامت را هنـگام ایستادن به چالش بکشد [31]. 
ناهنجاری زانوی پرانتزی، نوسان قامتی را تحت تأثیر قرار داده و زمـان رسیـدن بـه پایداری را افزایش می‌دهد، به‌طوری‌که می‌تواند توزیع طبیعی و متقارن وزن را در این مفصل تغییر دهد که این توزیع غیرمتقارن وزن در صفحه فرونتال می‌تواند عامل افزایش نوسانات پاسچر در مفصل زانو و مچ پا شود [32].‌ این در حالی ‌است که در مطالعه اردوغان اوغلو و همکاران نشان داده شد تعادل پویای افراد، تحت تأثیر تغییرات کینماتیک کل اندام تحتانی است و در افراد مبتلا به ناهنجاری زانو، سازوکارهای جبرانی در ساختارهای آناتومیکی می‌توانند نقصان تعادل پویای وضعیتی را جبران کنند. در این مطالعه اختلال تعادل پویا در افراد مبتلا به زانوی ضربدری تنها در جهت خلفی خارجی تست ستاره مشاهده شد [16]. در‌نهایت، به‌نظر می‌رسد چنین انحرافاتی در اندام تحتانی می‌تواند به تغییرات در شاخص تعادل فرد بیانجامد و پیش‌بینی می‌شود که انجام تمرینات اصلاحی با تراباند بتواند در کاهش این نقصان در تمام جهات حرکتی مؤثر باشد.

همچنین در مطالعه حاضر دیده شد با انجام 6 هفته تمرینات اصلاحی با تراباند، فاصله زانوها در نوجوانان مبتلا به زانوی پرانتزی کمتر شده و چنین به‌نظر می‌رسد که تأثیر مثبت معنادار این تمرینات و برقراری توازن قدرت و انعطاف عضلات ران و زانو، بر راستای اندام تحتانی فوتبالیست‌های نوجوان تأثیرگذار بوده است. ‌در‌واقع، دیده شده تمرینات تراباند با تغییر فاصله بین زانوها و تغییر مسیر خط جاذبه، به افزایش تعادل ایستای افراد دچار زانوی پرانتزی کمک می‌کند [33].
در مطالعه حاضر، اثر این تمرینات بر تعادل پویا هم مشاهده شده‌است. تصور می‌شود قدرت عضلات و اثر ضعف و کوتاهی آن‌ها بر امتداد و عملکـرد بدن، تأثیر زیادی دارد و نبود توازن قدرت عضلات، امتداد بدن را بر هم می‌زند و زمینه ورود فشارهای غیر‌متعارف به مفاصل و سایـر بافت‌ها را ایجاد می‌کند [34]. تراباندها بـا مـقـاومـت الاستیکی خود، ویژگی‌های متفاوتی نسبت به وزنـه‌هـای آزاد دارند، از‌جمله اینکه در مقاومت ایجاد‌شده به‌وسیله تراباندهـا، به نیروی جاذبه تکیه نمی‌شود؛ بنابراین الگوهـای مـتـنـوعـی از سرعت و حرکت را می‌توان با این وسیله تمرین کرد. 
از طرفی، از این نظر که تمرینات مقاومتی با کش، ماهیت قدرتی دارند و این مقاومت از‌طریق نیروی کشسانی ایجاد می‌شود، مـی‌توانـد بـر عضلات ضعیف‌شده اثر قدرتی داشته باشد. از‌این‌رو، تمرینات بـه‌کار‌رفته در مطالعه حاضر با تقویت عضلات ضعیف، باعث کاهش فاصله بین زانوها و تا حدودی بهبود عارضه زانوی پرانتزی شده ‌است. در افراد دچار زانوی پرانتزی، درنتیجه کوتاهی عضلات رانی مانند همسترینگ داخلی، راست داخلی و نزدیک‌کننده‌ها و همچنین کوتاهی رباط‌ها و کپسول جانب داخلی زانو (لیگامان درشت‌نئی ‌رانی) و مچ پا (دلتوئید) و ضعف عضلات دو‌سر رانی، کشنده پهـن نیام، گروه عضلات نازک‌نئی و کشیدگی رباط‌هـا و کـپـسـول خارجی زانو  (لیگامان نازک‌نئی ‌رانی و مچ پا (لیگـامـان نـازک‌نئی‌ قاپی) تغییر در راستای زانو دیده می‌شود. با تقویت عضلات ضعیف‌شده و کشش عضلات کوتاه‌شده توسط تراباند زاویه Q به زاویه طبیعی نزدیک می‌شود [21]. 
نتیجه مطالعه حاضر درزمینه اثر تمرین بر وضعیت زانوها، با نتایج مطالعات بسیاری که به بررسی تأثیر تمرینات اصلاحی با تراباند بر کاهش ناهنجاری پرداخته‌اند، هم‌راستاست [8، 21، 35-38]. در مطالعه شمس و همکاران اجرای تمرینات مقاومتی با تراباند که براساس مطالعات آکادمی ملی طب ورزش آمریکا طراحی شده بود در کاهش ناهنجاری زانوی پرانتزی در نوجوانان فوتبالیست تأثیر معنا‌دار داشته ‌است [39]. 
یلفانی و همکاران نیز انجام همین گروه تمرینات را که ترکیبی از تمرینات کششی و مقاومتی بود در مقایسه با تمرینات اصلاحی رایج در گذشته در اصلاح ناهنجاری زانوی پرانتزی مؤثرتر دانستند [40]. به‌صورت کلی به‌نظر می‌رسد اعمال برنامه تمرینی با تراباند به‌عنوان یک برنامه اصلاحی می‌تواند در کاهش میزان ناهنجاری زانوی پرانتزی اثرگذار باشد که مطالعه حاضر نیز تأیید‌کننده این موضوع است و بر این اساس، استفاده از تراباند جهت اصلاح این ناهنجاری پیشنهاد می‌شود.
این مطالعه همچون سایر مطالعات محدودیت‌هایی داشته‌ که شامل جلب همکاری فوتبالیست‌های نوجوان و کنترل کامل فعالیت‌های فیزیکی و برنامه استراحت، پرهیز از خستگی و عوامل تأثیرگذار بر تعادل آنان بودند. پیشنهاد می‌شود مطالعه‌ای در مورد اثر انجام تمرینات با تراباند بر سایر ناهنجاری‌ها و در سایر رشته‌های ورزشی انجام شود. 
همچنین با‌توجه‌به تفاوت‌های آناتومیکی و بیومکانیکی دو جنسیت زن و مرد و نقش رده‌های سنی مختلف در پاسخ به تمرینات اصلاحی، مطالعاتی به مقایسه نقش برنامه تمرینی تراباند در تعادل دو جنسیت و بررسی در رده‌های سنی مختلف بپردازند.
نتیجه‌گیری
از یافته‌های مطالعه حاضر می‌توان نتیجه‌گیری کرد که تمرینات اصلاحی با تراباند احتمالاً با تقویت عضلات اطراف زانو و ران، علاوه بر اصلاح ناهنجاری زانو می‌تواند در بهبود تعادل پویای فوتبالیست‌های نوجوان مبتلا به ناهنجاری زانوی پرانتزی تأثیرگذار باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه مازندران در‌نظر گرفته شده و کد اخلاق به شماره IR.UMZ.REC.1398.072 دریافت شده ‌است. 
حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه حسین جعفرزاده با راهنمایی رز فولادی و مشاوره محمد فلاح محمدی در گروه آسیب‌شناسی ورزشی دانشکده علوم انسانی مؤسسه آموزش عالی شفق تنکابن است. 
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 
تشکر و قدردانی
نویسندگان از مربی و ورزشکاران تیم فوتبال نوجوانان آمل که در انجام این طرح تحقیقاتی همکاری داشتند، صمیمانه تشکر می‌کنند.

References

1. Williams M, Ford P, Reilly T, Drust B. Science and soccer. London: Routledge; 2003. [DOI:10.4324/9780203417553]
2. Orishimo KF, Kremenic IJ. Effect of fatigue on single-leg hop landing biomechanics. Journal of Applied Biomechanics. 2006; 22(4):245-54. [DOI:10.1123/jab.22.4.245] [PMID]
3. Cozzier J. The benefits of physical conditioning for your soccer performance [Internet]. 2008. [Updated 2022 September]Available from: [Link]
4. Neto Júnior J, Pastre CM, Monteiro HL. Postural alterations in male Brazilian athletes who have participated in international muscular power competitions. Revista Brasileira de Medicina do Esporte. 2004; 10:195-8. [DOI:10.1590/S1517-86922004000300009]
5. Kang S. The effect of rehabilitation programs on bowlegged college student. Doctor′ s Degree. Keimyung University, 2008.[Link]
6. Kim KS, Lee JS. [The effect of chuna manual and taping treatment on genu varum (Korean)]. Journal of Korean Medicine Rehabilitation. 2010; 20(3):93-107. [Link]
7. Ham Y. Effects of theraband exercise on isotonic strength of flexor muscles in upper extremities. Journal of Health Science & Medical Technology. 2000; 26:49-56.[Link]
8. Park SR, Ro HL, Namkoong S. The effect of stretching and elastic band exercises knee space distance and plantar pressure distribution during walking in young individuals with genu varum. Journal of the Korean Society of Physical Medicine. 2017; 12:83-91. [DOI:10.13066/kspm.2017.12.1.83]
9. Levangie PK, Norkin CC. Joint structure and function: A comprehensive analysis. Philadelphia: F.A Davis Company; 2011. [Link]
10. Lohman TG, Roche AF, Martorell R. Anthropometric standardization reference manual. Champaign: Human Kinetics Books; 1988. [Link]
11. Siqueira CM, Lahoz Moya GB, Caffaro RR, Fu C, Kohn AF, Amorim CF, et al. Misalignment of the knees: Does it affect human stance stability. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2011; 15(2):235-41. [DOI:10.1016/j.jbmt.2009.08.005][PMID]
12. Neumann DA. Kinesiology of the musculoskeletal system: Foundations for rehabilitation. Maryland Heights: Mosby/Elsevier; 2013. [Link]
13. Hadadnezhad M, Letafatkar A. [The relationship between genu varum abnormality and lower extremity’s performance and strength in teenage footballers (Persian). Resreach in Rehabilitation Science Journal. 2011; 7(2):123-35. [DOI:10.22122/JRRS.V7I2.216]
14. Mozafaripour E, Seidi F, Minoonejad H, Shirzad E. [Effect of 8 weeks’ comprehensive corrective exercise program on knee proprioception and quality of one leg squat performance subjects with dynamic knee valgus (Persian)]. Studies in Sport Medicine. 2019; 11(25):17-34. [DOI:10.22089/SMJ.2019.6608.1343]
15. Jacobson GP, Shepard NT, Barin K, Janky K, McCaslin DL. Balance function assessment and management. San Diego: Plural Publishing; 2020. [Link]
16. Erdoganoglu Y, Pepe M, Kaya D, Tagrikulu B, Aksahin E, Aktekin CN. Lower extremity alignment due to patellofemoral syndrome and dynamic postural balance. Journal of Orthopaedic 2020; 28(1):1-6. [DOI:10.1177/2309499019900819][PMID]
17. Isın A, Melekoğlu T. Genu varum and football participation: Does football participation affect lower extremity alignment in adolescents? Knee. 2020; 27(6):1801-10. [DOI:10.1016/j.knee.2020.10.007][PMID]
18. Fouladi R. [The effect of kinesio taping on ankle joint dynamic stability (Persian)]. Journal of Applied Exercise Physiology. 2019; 14(28):253-64. [DOI:10.22080/JAEP.2019.14665.1793]
19. Gribble PA, Hertel J, Plisky P. Using the star excursion balance test to assess dynamic postural-control deficits and outcomes in lower extremity injury: A literature and systematic review. Journal of Athletic Training. 2012; 47(3):339-57. [DOI:10.4085/1062-6050-47.3.08][PMID][PMCID]
20. Letafatkar A, Hatefi M, Babakhani F, Abbaszadeh Ghanati H, Wallace B. The influence of hip rotations on muscle activity during unilateral weight-bearing exercises in individuals with and without genu varum: A cross-sectional study. Physical Therapy in Sport. 2020; 43:224-9. [DOI:10.1016/j.ptsp.2020.03.009][PMID]
21. Ghasemi GA, Sheibani N, Ghaderian M. [The effect of 12 weeks of theraband training on the knee position, Q angle and postural control in persons with genu varum?(Persian)]. Journal of Practical Studies of Biosciences in Sport. 2018; 5(10):19-33.[Link]
22. Esmaeli H, Anbarian M, Salari Esker F. [The effect of an eight-week corrective exercise program on plantar pressure distribution pattern in adolecents with genu varum deformity during stance phase of walking (Persian)]. Sport Medicine Journal (Harkat). 2014; 5(2):73-86. [Link]
23. Mozafaripour E, Rajabi R, Minoonejad H. [The study of the relationship between the lower extremity anatomical alignment and Q angle (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitaion Medicine. 2017; 5(4):171-83. [Link]
24. Desai SS, Shetty GM, Song HR, Lee SH, Kim TY, Hur CY. Effect of foot deformity on conventional mechanical axis deviation and ground mechanical axis deviation during single leg stance and two leg stance in genu varum. Knee. 2007; 14(6):452-7.[DOI:11016/j.knee.2007.07.009][PMID]
25. Norasteh A, Hosseini R, Daneshmandi H, Shah Heidari S. [Balance assessment in students with hyperkyphosis and hyperlordosis (Persian)]. Sport Sciences and Health Research. 2014; 6(1):57-71.[DOI:10.22059/JSMED.2014.50131]
26. Raykar R, Tajne K, PalekarT. Effect of forward head posture on static and dynamic balance. World Journal of Pharmaceutical Research. 2018; 7(9):797-808.[Link]
27. Nyland J, Smith S, Beickman K, Armsey T, Caborn Frontal plane knee angle affects dynamic postural control strategy during unilateral stance. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2002; 34(7):1150-7. [DOI:10.1097/00005768-200207000-00016][PMID]
28. Stief F, Böhm H, Schwirtz A, Dussa CU, Döderlein L. Dynamic loading of the knee and hip joint and compensatory strategies in children and adolescents with varus malalignment. Gait & Posture. 2011; 33(3):490-5. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2011.01.001][PMID]
29. Junge A, Dvorak J. Soccer injuries: A review on incidence and prevention. Sports Medicine. 2004; 34(13):929-38. [DOI:10.2165/00007256-200434130-00004][PMID]
30. Anker LC, Weerdesteyn V, van Nes IJ, Nienhuis B, Straatman H, Geurts AC. The relation between postural stability and weight distribution in healthy subjects. Gait & Posture. 2008; 27(3):471-7. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2007.06.002][PMID]
31. Cote KP, Brunet ME, Gansneder BM, Shultz SJ. Effects of pronated and supinated foot postures on static and dynamic postural stability. Journal of Athletic Traini 2005; 40(1):41-6. [PMID][PMCID]
32. Haim A, Rozen N, Dekel S, Halperin N, Wolf A. Control of knee coronal plane moment via modulation of center of pressure: A prospective gait analysis study. Journal of Biomechanics. 2008; 41(14):3010-6. [DOI:10.1016/j.j2008.07.029][PMID]
33. Mosavi SK, Eslamipour MR, Shojaeddin SS. [The effect of fatigue induced by exhaustive exercises on dynamic balance and balance recovery time in active men with genu varum and normal knee (Persian)]. Journal of Exercise Science and Medicine. 2015; 7(1):129-42.[DOI:10.22059/JSMED.2015.53807]
34. Kendall FP, McCreary EK, Provance PG, Rodgers M, Romani WA. Muscles, testing and function: With posture and pain. Philadelphia: Williams & Wilkins; 1993.[Link].
35. Abdollahpour Darvishani M, Barghamadi M, Kiani A. [The effect of comparison kinesio taping and corrective exercise on genu varum and knee kinematics in adolescent soccer players (Persian)]. Journal of Sport Biomechanics. 2018; 4(2):59-69. [Link]
36. Choi K, Kim J, Choi M, Kim M, Lee H, Jung Y. [The effects of exercise programs on genu varum persons (Korean)]. Journal of the Korean Society of Integrative Medicine. 2013; 1(1):87-96. [DOI:10.15268/ksim.2013.1.1.087]
37. Parnianfar E, Hemmatfar A. [The comparison effects of 10 weeks selected corrective training on varum deformities girl students per-and post-maturity (Persian)]. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness. 2014; 1(2):95-108.[Link]
38. Han K, Ricard MD, Fellingham GW. Effects of a 4-week exercise program on balance using elastic tubing as a perturbation force for individuals with a history of ankle sprains. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 2009; 39(4):246-55. [DOI:10.2519/jospt.2009.2958][PMID]
39. Shams Abrigh H, Moghaddami A. The corrective effect of an NASM based resistance exercise on genu varum deformity in teenage football players. DYSONA-Life Science. 2020; 14-19. [DOI:10.30493/DLS.2020.103721]
40. Yalfani A, Givaki M, Ashury H. [Comparison of the effect of two kinds of the common and the NASM corrective exercises on the changes of genu varum deformity and balance of adolescent soccer players: A mixed method study (Persian)]. Journal of Qualitative Research in Health Sciences. 2019; 8(2):4-30. [Link]