تأثیر خواب، نوع تداخل پس‌گستر و تمرین (جسمانی و ترکیب آن با مشاهده عمل) بر پردازش تحکیم حافظه حرکتی کودکان مبتدی در والیبال

Introduction
Memory consolidation is a set of processes that converts memory from an unstable state to a stable one. Various factors affect memory consolidation, including sleep, which is necessary to consolidate learning and memory. Consolidation of newly acquired information is supported by sleep. Improvement in performance following sleep can be stronger compared to the same performance during wakefulness. Learning does not happen only during the day and practice. Rather, after consciously decoding the information during training, this information is unconsciously reviewed again in sleep, and consolidation occurs based on stability and better learning. It is generally believed that sleep is necessary to consolidate learning and memory. In some skilled areas, sleep has shown a 20% improvement in performance. This fact suggests that sleep enhances learning.
 Also, the type of exercise affects consolidation. Physical training has long been considered the most important factor in motor skill acquisition. Although the importance of physical training for motor skill learning is undeniable, physical exercise is not the only option that consolidates information in memory; observing the action can also facilitate the process of learning and memory consolidation. Observing others prevents people from performing behaviors that have punishment or lack reinforcement. The main mechanism in observational learning is information processing. As cognitive mediation theory states, during learning, the person acquires a cognitive representation of the skill, adjusts the movement using it, and employs it as a reference to correct the action and understand the mistakes. The pattern of a skill is learned by focusing on the spatial and temporal characteristics of that skill. In fact, watching people's movements and observational learning increases the ability to correct errors, strengthen memory, transfer relevant information, and increase self-confidence and motivation.
According to what was discussed, having information about the influence of sleep and observational and physical exercises on learning and consolidation of motor memory is essential for a committed coach. It is important to consider that most research on memory consolidation has been done in laboratories and for laboratory or cognitive tasks; few studies have used motor tasks. In addition, limited studies have chosen the age group of children as the statistical population to investigate the phenomenon of memory consolidation. These factors make the present research necessary. Therefore, this research examines the effect of sleep and the type of exercise (combined observational and physical), and the type of retroactive interference in the movement task of a simple volleyball serve in children 10 to 12 years old.
Materials and Methods
This research was a quasi-experimental study with a pretest-posttest design. The statistical population included girls aged 10 to 12 years registered in volleyball clubs in east Tehran, Iran, in 2018. The study sample included 62 female beginner volleyball players selected by the available sampling method according to the inclusion and exclusion criteria. The samples were divided into combined observational and physical exercise groups. The physical exercise group performed a total of 80 attempts (performing 80 simple volleyball services), and the combined observational group performed 80 attempts (40 attempts to observe and 40 attempts to do a simple volleyball service). Exercises were performed in 8 sets of 10 with 2 minutes of rest between each set. 
The participants, with the help of their parents, completed the consent form, which included information about the general purpose and method of conducting the research in terms of the type of experimental task, its duration, and the researcher's requests. The exclusion criteria included non-cooperation of children and their families in completing the questionnaires and lack of physical and mental health and sufficient sleep. To observe the ethical considerations, the child's parents completed the informed consent form to participate in the research. The research procedure was explained in the form, and the parents were assured that the test would cause no harm to the child. Also, they can refuse to continue cooperation at any research stage, and all child information will remain confidential.
The tools used in this study were Landgraf and Abetz child health questionnaire (1996), the Owens children's sleep habits questionnaire (2000), and Aahperd Serve Test (1969). Data were analyzed using combined factor analysis of variance with repeated measures and the Bonferroni post hoc test.
Results
The results of the analysis of mixed variance-covariance with repeated measures showed that a night's sleep has a positive effect on consolidation processing based on stability and promotion of motor memory in children (P=0.001), but the type of exercise (P=0.67), (physically or observational) and kind of retroactive interference (performing or observing the action) (P=0.489) have no significant effect on consolidation processing. A comparison of averages showed that physical practice stabilizes and promotes motor memory better than observation.
Conclusion
The results of this research showed that, in children who are beginners in volleyball, sleep positively affects learning the simple volleyball serve skill practiced in a physical or combined observational way. Sleep improves skill performance and increases learning. According to the theory of two-stage memory formation, if people have a period of night sleep after practicing the skill, the memory becomes more permanent. In fact, sleep causes information stored in working memory to be processed, encoded, and transferred to long-term memory. This research showed that the amount of learning in the volleyball service skill practiced physically was more than that in a combined observational way. Of course, observing the movement pattern has a positive effect on learning.
 Although the results of this study showed that the effect of combined observation and training on performance is less than physical training alone, considering that observational exercises use less time and energy, coaches and educators are recommended to use observational exercise in addition to physical activity to process memory consolidation in children.

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
In the implementation of the research, ethical considerations have been considered in accordance with the instructions of the ethics committee of Al-Zahra University, and the code of ethics has been received under the number IR.SSRI.REC.1399.693.

Funding
This article is taken from the thesis of Mrs. Soheila Rajaee, with the guidance of Dr. Parvaneh Shamsipour Dehkordi and the advice of Dr. Maryam Abdul Shahi, Department of Motor Behavior, Faculty of Sports Sciences, Al-Zahra University.

Authors' contributions
All authors contributed equally in preparing all parts of the research.

Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments
We are grateful to all the trainers and officials of the clubs and all the loved ones who helped us in conducting this research.

مقدمه و اهداف
حافظه مجموعه‌ای از فرآیندها در مغز است که فرد تجارب و ادراک‌های مختلف را با استفاده از آن‌ها ذخیره و یادآوری می‌کند. پژوهشگران حافظه را به 2 بخش حافظه بلندمدت و حافظه کوتاه‌مدت تقسیم کرده‌اند. ذخیره‌سازی اطلاعات در حافظه کوتاه‌مدت از2 نظر ظرفیت و مدت زمان محدود است. با تکرار و مرور ذهنی، اطلاعات از حافظه کوتاه‌مدت به حافظه بلندمدت انتقال می‌یابد. درواقع حافظه بلندمدت زمانی شکل می‌گیرد که اتصالات نورونی ویژه‌ای به‌طور دائمی و پایا تقویت شده باشند [1 ,2]. یکی از موارد قابل مطالعه در حافظه نظریه تحکیم حافظه‌ای است. تاکنون پژوهش‌های گوناگونی بر روی تحکیم انجام شده است. تحکیم حافظه مجموعه فرایندهایی است که در مرحله تمرین‌آسایی (زمان استراحت و بی‌تمرینی که بین جلسه یادگیری و آزمون وجود دارد) بعد از شکل‌گیری اولیه حافظه، آن را از یک وضعیت ناپایدار به پایدار تبدیل می‌کند [3]. تحکیم ازطریق پردازش‌های مبتنی بر ثبات و ارتقا سنجیده می‌شود. گفته می‌شود وقتی تحکیم در ساعات پس از تمرین و در دوره بی‌تمرینی و استراحت شکل می‌گیرد، تحکیم مبتنی بر ارتقا حافظه ایجاد می‌شود که در اصل تمرین‌آسایی اتفاق افتاده است [2]. ثبات به حفظ اجرای مهارت حرکتی در طول زمان و بدون تمرین اضافی بعد از اجرای یک تکلیف مداخله‌گر مربوط می‌شود که طی آن، حافظه بر اثر تداخل ناشی از اجرای تکلیف دوم یا تکلیف مداخله‌گر پایدار می‌شود. در این حالت اگر حافظه در طول زمان تمرین‌آسایی، تثبیت یابد و در برابر هرگونه تداخل پس‌گستر مقاوم شود، گفته می‌شود که فرآیند تحکیم مبتنی بر ثبات برای حافظه مهارت حرکتی اتفاق افتاده است [4 ,5]. 
برخی پژوهشگران معتقدند تحکیم اطلاعاتی که تازه کسب‌شده، توسط خواب حمایت می‌شود. بهبود اجرا به‌دنبال خواب در مقایسه با همان اجرا در دوره بیداری می‌تواند قوی‌تر باشد [6]. عموماً این باور وجود دارد که خواب برای تحکیم یادگیری و حافظه ضرورت دارد. در بعضی زمینه‌های مهارتی، خواب 20 درصد بهبود در اجرا را نشان داده است. این امر نشان می‌دهد که خواب یادگیری را افزایش می‌دهد [7]. اگرچه پژوهشگران دیگری دریافتند که شرکت‌کنندگانی که برای 10 دقیقه در آرامش استراحت کردند (بیداری خاموش داشتند)، بعد از دیدن عکس‌ها در تشخیص دادن تفاوت بین این موارد با موارد فریب‌دهنده، از گروهی که برای 10 دقیقه یک تکلیف ادراکی غیر مرتبط را انجام می‌دادند، بهتر بودند [8]؛ پژوهشگران زیادی به این نتیجه رسیدند که یادگیری تنها در طول روز و در طی تمرین اتفاق نمی‌افتد، بلکه بعد از رمزگردانی هوشیارانه اطلاعات که در طول تمرین رخ می‌دهد، در خواب نیز این اطلاعات به‌‌طور ناهوشیارانه ازطریق فرآیند بازفعال‌سازی که ارتباط و تعامل را بین هیپوکامپ و قشر جدید برقرار می‌کند، مجدداً مرور می‌شود و تحکیم مبتنی بر ثبات و یادگیری بهتر مهارت‌های آموخته‌شده را به‌دنبال دارد [9].
 برخی پژوهش‌ها نیز نشان دادند فرآیند تحکیم برای پایداری اجرا نیاز به یک دوره یادداری بزرگتر از 24 ساعت دارد [10]. پژوهش‌های دیگر نشان دادند یادگیری تکلیف حرکتی زمان واکنش سریالی، در کودکانی که از خواب محروم بودند، دچار اختلال می‌شود [11]. در پژوهشی دیگر نشان داده شد داوطلبانی که پس از یادگیری 3 تکلیف حرکتی: تمایز دیداری، توالی حرکتی و تطابق حرکتی؛ از خواب مناسب برخوردار بودند در مقایسه با گروه محروم از خواب امتیازات بهتری را در پس‌آزمون به‌دست آوردند [12]. در پژوهش دیگری نشان داده شد کودکان و بزرگسالان می‌توانند از خواب در یک موقعیت مشابه از تحکیم حافظه آشکار بهره ببرند. بزرگسالان فقط از یک دوره خواب شبانه بهره می‌برند، درحالی‌که اجرای کودکان از یک دوره مشابه بیداری تأثیر مثبتی می‌گرفت. این مشاهدات ارتباط خواب با تحکیم و اجرای یک توالی را نشان داد که می‌تواند برای کودکان و بزرگسالان وابسته به نوع حافظه متفاوت باشد [6، 13]. نتایج برخی پژوهشگران نشان داد، گروه با فاصله آزمون یادداری 24 ساعت، عملکرد بهتری در زمان عکس‌العمل نسبت به گروه دیگر داشت. بنابراین خواب شبانه با اجرای آزمون یادداری 24 ساعت بعد از جلسه اکتساب مهارت، فرآیند تحکیم مبتنی بر ارتقا حافظه پنهان حرکتی را تسهیل می‌کند [14]. 
نتایج پژوهشی دیگر نشان داد تنها 6 ساعت بی‌خوابی موجب کاهش یادگیری مهارت ظریف می‌شود و 4 و 6 ساعت محرومیت از خواب بر یادگیری مهارت درشت اثر ندارد. بنابراین یادگیری مهارت‌های حرکتی ظریف با ساعات بیشتر محرومیت ازخواب آسیب بیشتری می‌بیند و فراگیران این مهارت‌ها باید از خواب منظمی برخوردار باشند [15]. برخی پژوهشگران در پژوهش خود دریافتند که خواب در مقایسه با بیداری برای تحکیم مبتنی بر ارتقا حافظه مؤثرتر است. آن‌ها بیان کردند شرکت‌کنندگانی که بین جلسه تمرین و جلسه آزمون یادداری می‌خوابند عملکرد بهتری نسبت به شرکت‌کنندگانی که بین جلسه تمرین و جلسه آزمون یادداری بیدار هستند، دارند [16]. 
تمرین جسمانی به‌مدت طولانی به‌عنوان تنها عامل مهم در اکتساب مهارت حرکتی در نظر گرفته شده است. اهمیت تمرین فیزیکی برای یادگیری مهارت حرکتی غیرقابل انکار است، اما شواهد اخیر نشان می‌دهد که فرایندهای مهمی در بین جلسات تمرین اتفاق می‌افتد. به‌طور خاص تمرین بدنی باعث تحریک یک سری از تغییرات فیزیولوژیکی در مغز از سنتز پروتئین تا تشکیل سیناپس جدید می‌شود که باعث حفظ طولانی‌مدت مهارت‌های جدید می‌شود. این تغییرات که تحت اصطلاح «تحکیم» گروه‌بندی می‌شوند، برای رخ دادن نیاز به زمان دارد و پایه و اساس یادگیری مهارت حرکتی می‌باشد [17]. ازطرفی در پژوهشی دیگر بیان می‌شود صرفاً تمرین جسمانی باعث تحکیم اطلاعات در حافظه نمی‌شود، بلکه مشاهده عمل نیز می‌تواند باعث به‌دست آوردن توالی خاص عملکردی شود و احتمالاً فرآیند یادگیری و تحکیم حافظه‌ای را تسهیل می‌کند [18, 19].
 براساس نظریه اجتماعی-شناختی بندورا، یادگیری می‌تواند با مشاهده رفتار حتی بدون اجرا کردن آن رفتار اتفاق بیفتد. طبق این نظریه، افراد رفتار دیگران را از طریق مشاهده کردن یاد می‌گیرند. در واقع یادگیری مشاهده‌ای از یادگیری از طریق اجرای آن رفتار کارآمدتر است. افراد با مشاهده دیگران، از اجرای رفتارهایی که تنبیه را به‌دنبال دارد یا تقویتی را به‌دنبال ندارد، صرف‌نظر می‌کنند. مکانیسم اصلی در یادگیری مشاهده‌ای، پردازش اطلاعات است. همان‌طور که نظریه وساطت شناختی بیان می‌کند فرد در طول یادگیری یک بازنمایی شناختی از مهارت به‌دست می‌آورد و با استفاده از آن حرکت را تنظیم می‌کند و آن را به‌عنوان معیاری برای درستی حرکت برای درک خطا به کار می‌برد، الگوی یک مهارت با تمرکز بر روی ویژگی‌های فضایی و زمانی آن مهارت آموخته می‌شود. 
درواقع دیدن حرکات افراد و یادگیری مشاهده‌ای باعث افزایش توانایی اصلاح خطا، تقویت یادآوری، انتقال اطلاعات مرتبط، افزایش اعتماد به نفس و انگیزه می‌شود [20]. برخی پژوهشگران در پژوهش خود نشان دادند، کودکان پیش‌دبستانی که حرکات معنا‌داری را مشاهده می‌کنند نسبت به کودکانی که این حرکات را نمی‌بینند، یادگیری بهتری دارند. همچنین این پژوهشگران معتقدند مشاهده حرکات صرف می‌تواند به یادگیری کمک کند [21]. باتوجه‌به این مطالب، داشتن اطلاعاتی درباره تأثیرگذاری خواب و تمرینات مشاهده‌ای و فیزیکی بر میزان یادگیری و تحکیم حافظه حرکتی برای یک مربی متعهد، نیازی ضروری است. 
در نظر گرفتن این موضوع حائز اهمیت است که بیشتر پژوهش‌هایی که در رابطه با تحکیم حافظه‌ای انجام شده است به‌صورت آزمایشگاهی و برای تکالیف آزمایشگاهی و یا شناختی بوده‌اند و پژوهش‌های کمی از تکالیف حرکتی استفاده کرده‌اند.به‌علاوه پژوهش‌های محدودی برای بررسی رخداد تحکیم حافظه‌ای، گروه سنی کودکان را به‌عنوان جامعه آماری انتخاب کرده‌اند که این عوامل باعث می‌شود انجام پژوهش حاضر ضرورت یابد. 
 در این پژوهش، محققان اثر خواب و نوع تمرین (مشاهده‌ای ترکیبی و جسمانی) و نوع تداخل پس‌گستر را در تکلیف حرکتی سرویس ساده والیبال در کودکان 10 تا 12 سال بررسی کردند.
مواد و روش‌ها
طرح پژوهش و شرکت‌کنندگان
پژوهش حاضر نیمه‌تجربی از نوع کاربردی است که با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون در 6 گروه آزمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل دختران سنین 10 تا 12 سال بود که در سال 1397 در باشگاه‌های شرق تهران در رشته والیبال ثبت نام کرده بودند. نمونه پژوهش شامل 62 کودک دختر مبتدی در والیبال بود که با روش نمونه‌گیری دردسترس، برحسب شرایط ورود و خروج از مطالعه انتخاب شدند. 
ملاک‌های ورود افراد به نمونه به این صورت بود که دختران سنین 10 تا 12 سال که در والیبال مبتدی بودند و هیچ‌گونه آشنایی قبلی با تکلیف پژوهش نداشتند، انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان به کمک والدینشان فرم رضایت‌نامه­‌ای را که شامل اطلاعاتی درخصوص هدف کلی و شیوه اجرای تحقیق ازنظر ‏نوع تکلیف آزمایشی، مدت زمان آن و موارد درخواستی محقق بود، تکمیل کردند. 
ملاک‌های خروج شامل عدم همکاری کودکان و خانواده‌های آن‌ها در تکمیل پرسش‌نامه‌ها و عدم برخورداری از سلامت جسمانی و روانی و خواب کافی بود. به‌منظور رعایت ملاحظات اخلاقی، فرم رضایت آگاهانه شرکت در پژوهش که در آن، ویژگی‌های پژوهش توضیح داده شد و به والدین اطمینان داده شد که این آزمایش هیچ مشکلی برای کودک ایجاد نخواهد کرد، در هر مرحله از پژوهش می‌توانند از ادامه همکاری خودداری کنند و تمام اطلاعات کودک محرمانه خواهد ماند، توسط والدین کودک تکمیل شد. همچنین این پژوهش توسط کمیته ملی اخلاق در پژوهش تأیید شد.
ابزارهای پژوهش
 پرسش‌نامه‌های سلامت کودک
این پرسش‌نامه را لندگراف و آبتز با هدف ارزیابی سلامت کودکان طراحی کردند [22]. این پرسش‌نامه که یکی از معروف‌ترین ابزارهای کیفیت زندگی وابسته به سلامت برای گروه سنی 5 تا 18 سال طراحی شده است، ارزیابی کاملی از کیفیت زندگی وابسته به سـلامت، از 3 منظر سلامت جسمانی (شامل خرده‌مقیاس‌های مشکلات و محدودیت‌های جسمی، سلامت عمومی و درد بدنی، روانی و اجتماعی (شامل خرده‌مقیاس‌های محدودیت‌های اجتماعی عاطفی-رفتاری، عزت نفس، سلامت روانی، رفتار و مشکلات خانواده) فراهم می‌آورد. سؤالات این ابزار بر مبنای مقیاس لیکرت (برخی سؤالات دارای طیف 1 تا 4 و برخی طیف 1 تا 5 گزینه‌ای هستند) درجه‌بندی شده‌اند که توسط والدین کودک پر می‌شوند و نمرات پایین‌تر نشان‌دهنده سلامت کمتر هستند [23]. برخی پژوهش‌ها روایی سازه این ابزار را با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (0/70=α) بالا گزارش کرده‌اند [24]. برخی پژوهشگران در ایران نیز مقدار آلفای کرونباخ را برای بعد سلامت جسمی 0/7 درصد و سلامت روانی‌–‌اجتماعی را 0/85 درصد گزارش دادند [25]. ضریب همسانی درونی پرسش‌نامه سلامت کودک در پژوهش حاضر با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/83 درصد و روایی با استفاده از روش آزمون-بازآزمون مجدد به فاصله 14روز 0/95 درصد به دست آمد. ​​​​​​​
پرسش‌نامه عادت خواب کودکان
 این پرسش‌نامه را اونز و همکاران با هدف ارزیابی کودکان مدرسه‌ای براساس ظهور علائم شایع اختلال خواب طراحی کردند.کودکان 3-12 سال را ارزیابی می‌کند و شامل 33 آیتم است که در مقیاس 3 گزینه‌ای لیکرت (هرگز/ به‌ندرت، گاهی اوقات، معمولاً) به آن پاسخ داده می‌شود [26]. در پاسخ به سؤالات برای تکرار 5 مرتبه یا بیشتر یک عادت خاص در هفته گزینه «معمولاً»، 2-4 مرتبه گزینه «گاهی اوقات» و 0-1 مرتبه گزینه «به ندرت» علامت زده می‌شود.
 امتیازات در 8 خرده‌مقیاس داده می‌شود که شامل اضطراب خواب، زمان خواب، مقاومت قبل از خواب، تأخیر در شروع خواب، بیدار خوابی (بیداری در شب)، خواب پریشی، اختلالات تنفسی در خواب و خواب آلودگی در طول روز می‌باشد. کسب نمره بالاتر از میانگین، نشان‌دهنده وضعیت خواب نامناسب و نمره پایین‌تر از میانگین، وضعیت مناسب تلقی می‌شود [27]. برخی پژوهشگران اعتبار و همسانی پرسش‌نامه را 0/80 درصد تعیین کردند [27, 28]. در ایران اعتبار محتوا و پایایی این پرسش‌نامه را با استفاده از آلفای کرونباخ (0/78=α) در کودکان زیر 12 سال بالا برآورد کرده‌اند [29]. ضریب همسانی درونی پرسش‌نامه عادات خواب کودکان در پژوهش حاضر با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/73 و روایی با استفاده از روش آزمون-بازآزمون به فاصله 14 روز 0/93 به دست آمد.
آزمون مهارت سرویس والیبال ایفرد
 این آزمون را ایفرد با هدف اندازه‌گیری دقت مهارت سرویس والیبال طراحی کرده است. آزمودنی در محل سرویس قرار می‌گیرد و 10 سرویس به‌طور صحیح می‌زند. مجموع امتیازاتی که فرد از 10 بار سرویس به ‌دست می‌آورد، به‌عنوان امتیاز نهایی منظور خواهد شد. (برای کودکان زیر 12 سال، محل سرویس را در 6 متری تور قرار می‌دهند [30]. امتیاز هر توپ براساس منطقه‌ای‌ است که توپ در آنجا فرود می‌آید. در تصویر شماره 1 نحوه امتیازدهی به آزمون سرویس والیبال ایفرد نشان داده شده است. 

حداکثر مجموع امتیاز از 10 سرویس، 40 است. توپی که از تور عبور نکند یا به بیرون رود امتیاز ندارد [31]. روایی و پایایی این آزمون توسط پژوهشگران با مقدار 0/80 درصد تأیید شده است [31، 32].
برنامه مداخله
اصول برنامه مداخله‌ای به‌کار گرفته‌شده در این پژوهش برگرفته از مطالعه هنز و همکارن است [33] که براساس مطالعه هنز، ازآزمودنی‌های کودک مبتدی استفاده شد که در 1 جلسه تمرین کردند. در آزمون اکتساب و یادداری (48 ساعت بعد از آخرین بلوک تمرینی)، 10 کوشش که شامل تمرین جسمانی می‌باشد، انجام شد (بر اساس آزمون ایفرد). در جدول شماره 1 خلاصه‌ای از  فعالیت‌های ارائه شده است.

روش اجرا
پس از کسب مجوزهای لازم و تکمیل پرسش‌نامه‌ها، افراد نمونه براساس ملاک ‌های ورود و خروج از مطالعه به 2 گروه‌ تمرین مشاهده ترکیبی و تمرین جسمانی تقسیم شدند. گروه تمرین جسمانی درمجموع 80 کوشش را به‌صورت 8 بلوک 10 تایی اجرا کرد که بین هر بلوک 2 دقیقه استراحت وجود داشت. گروه تمرین مشاهده ترکیبی درمجموع 80 کوشش (40 کوشش مشاهده و 40 کوشش اجرای سرویس ساده والیبال) را به‌صورت 8 بلوک 10 تایی (4 بلوک اول مشاهده و 4 بلوک دوم اجرای سرویس) انجام داد که بین هر بلوک 2 دقیقه استراحت وجود داشت. براساس مطالعه ترمپ و همکاران، برای آزمودنی‌ها از مشاهده الگوی ماهر استفاده شد [17]. برای سنجش تحکیم مبتنی بر ثبات در گروه‌های دوم و پنجم پس از گذشت نیم ساعت از اجرای تکلیف اصلی (مهارت سرویس ساده والیبال)، تکلیف دوم که شامل اجرای 20 اسپک درجا والیبال بود (زدن ضربه روی سر توپ که برای افراد مبتدی قابل اجرا بود)، توسط فراگیران اجرا شد (2 بلوک 10 تایی بین هر بلوک 2 دقیقه استراحت)، اما برای سنجش تحکیم مبتنی بر ثبات در گروه‌های سوم و ششم، فراگیران صرفاً الگوی ماهر اجرای 20 اسپک درجا والیبال را مشاهده کردند. بر اساس مطالعه زانگ و همکاران، فراگیران در گروه‌های سوم و ششم هیچ ضربه اسپکی را اجرا نکردند [19].
برای توصیف خصوصیات آزمودنی‌ها از آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف‌معیار استفاده شد. جهت تعیین طبیعی بودن توزیع داده‌ها از آزمون شاپیرو ویلک، برای تعیین تجانس واریانس‌ها از آزمون لون و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش‌های آماری تحلیل واریانس عاملی مرکب با اندازه‌های تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. داده‌های حاصل از این پژوهش با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار آماری SPSS تجزیه‌و‌تحلیل شد.
یافته‌ها
میانگین و انحراف‌معیار نمره سرویس ساده والیبال در گروه‌های آزمایشی در قبل و بعد از خواب شبانه در جدول شماره 2 ارائه شده است.

باتوجه‌به جدول شماره 2، نتایج به‌دست‌آمده برای بررسی تحکیم مبتنی بر ارتقا در گروه‌های تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی نشان داد میانگین نمره سرویس ساده والیبال گروه تمرین جسمانی بعد از خواب شبانه به‌طور معنادار بیشتر از میانگین گروه تمرین ‌مشاهده‌ای ‌ترکیبی قبل از خواب شبانه بود. همچنین نتایج برای گروه‌های ثبات نشان داد میانگین نمره سرویس ساده والیبال گروه تمرین جسمانی که مداخله اجرای اسپک را بعد از خواب شبانه داشتند، به‌طور معنادار بیشتر از میانگین گروه تمرین جسمانی که مداخله اجرای اسپک را قبل از خواب شبانه داشتند، بود. 
به‌منظور بررسی این یافته که آیا خواب و نوع تمرین (جسمانی صرف، مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ارتقا تأثیر دارد، از آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه‌های تکراری 2 (گروه‌های تمرین جسمانی صرف و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی)×2 (ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه در 2 آزمون یادداری) استفاده شد.
یافته‌ها نشان داد اثر اصلی مرحله ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه معنادار بود (0/001=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال نشان داد، میانگین آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه به‌طور معنادار بیشتر از میانگین آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. اثر اصلی گروه (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) معنادار بود (0/001=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال نشان داد میانگین آزمودنی‌ها در گروه تمرین جسمانی صرف به‌طور معنادار بیشتر از میانگین آزمودنی‌ها در گروه تمرین مشاهده‌ای ترکیبی بود. اثر تعاملی گروه (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) در مراحل ارزیابی معنادار نبود (0/67=P). 
در بررسی اثر خواب و نوع تمرین (جسمانی و مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ثبات/ تداخل پس‌گستر با مشاهده تکلیف اسپک از آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه‌های تکراری 2 (گروه)×2 (ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه) استفاده شد. یافته‌ها نشان داد اثر اصلی مرحله ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه معنادار بود (0/017=P). مقایسه میانگین‌ها نشان داد میانگین آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه بیشتر از میانگین آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. اثر اصلی گروه (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) معنادار نبود (0/34=P). اثر تعاملی گروه (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) در مراحل ارزیابی معنادار نبود (0/16=P). 
در بررسی اثر خواب و نوع تمرین (جسمانی و مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ثبات/ تداخل پس‌گستر با اجرای تکلیف اسپک از آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه‌های تکراری 2 (گروه)×2 (ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه) استفاده شد. 
یافته‌ها نشان داد اثر اصلی مرحله ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه معنادار بود (0/038=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال نشان داد میانگین آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه به‌طور معنادار بیشتر از میانگین آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. اثر اصلی گروه (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) معنادار نبود (0/275=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال نشان داد میانگین آزمودنی‌ها در گروه تمرین جسمانی صرف (19/90) بیشتر از میانگین آزمودنی‌ها در گروه تمرین مشاهده‌ای ترکیبی (17/90) بود. اثر تعاملی گروه (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) در مراحل ارزیابی معنادار نبود (0/373=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال در تصویر شماره 2 نشان داد گروه فعالیت جسمانی صرف بعد از خواب شبانه بهترین عملکرد و گروه تمرین مشاهده‌ای ترکیبی قبل از خواب شبانه ضعیف‌ترین عملکرد را داشت.

در بررسی اثر خواب، نوع تمرین (جسمانی، ترکیبی با مشاهده) و نوع تداخل پس‌گستر (مشاهده یا اجرای تکلیف اسپک) بر تحکیم مبتنی بر ثبات از آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه‌های تکراری 2 (نوع مداخله)×2 (گروه)×2 (ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه) استفاده شد (جدول شماره 3).

یافته‌های ارائه‌شده در جدول شماره 3 نشان داد اثر اصلی مرحله ارزیابی قبل و بعد از خواب شبانه معنادار بود (0/001=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال نشان داد میانگین آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه به‌طور معنادار بیشتر از میانگین آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. اثر اصلی نوع تمرین (گروه تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) معنادار نبود (0/143=P). اثر اصلی نوع تداخل (گروه مشاهده اسپک و گروه اجرای اسپک) معنادار نبود (0/489=P). اثر تعاملی نوع تمرین (تمرین جسمانی و تمرین مشاهده‌ای ترکیبی) در نوع تداخل معنادار نبود (0/754=P). اثر تعاملی مرحله ارزیابی در نوع تمرین معنادار نبود (0/104=P). اثر تعاملی نوع تمرین در نوع تداخل در مرحله ارزیابی معنادار نبود (0/699=P). مقایسه میانگین‌های نمره سرویس ساده والیبال در تصویر شماره 3 نشان داد گروه تمرین جسمانی که تداخل اجرای اسپک را داشتند، بعد از خواب شبانه بهترین عملکرد و گروه تمرین جسمانی که تداخل مشاهده اسپک را داشتند، قبل از خواب شبانه ضعیف‌ترین عملکرد را داشتند.

بحث
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر خواب، نوع تمرین (جسمانی و ترکیب آن با مشاهده عمل) و نوع تداخل پس‌گستر بر پردازش‌ تحکیم مبتنی بر ثبات و ارتقا حافظه حرکتی بود. نتایج پژوهش حاضر در بررسی اثر خواب و نوع تمرین (جسمانی، مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ارتقا نشان داد یک دوره خواب شبانه بر تحکیم مبتنی بر ارتقا در هر 2 گروه تمرین جسمانی و تمرین ترکیبی (مشاهده عمل به همراه تمرین جسمانی) تأثیر مثبتی دارد و عملکرد آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. 
نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های داگزی و همکاران همسو است. آن‌ها در پژوهش خود به محاسبه نمرات در شرکت‌کنندگانی که برای یک دوره بعد از کدگذاری خوابیدند و شرکت‌کنندگانی که زمان برابری را در حالت بیداری فعال گذراندند (فعالیت‌های روزانه خود را انجام دادند)، پرداختند. نتایج، نمرات بالاتری را برای گروهی که از خواب بهره برده بودند نسبت به گروه بیداری فعال نشان داد [16]. یافته‌های گفته‌شده را می‌توان به کمک تحکیم مبتنی بر ارتقا در حافظه تبیین کرد؛ هنگامی که فرد مهارتی را تمرین می‌کند و می‌آموزد، یادگیری مهارت تنها در طول جلسه تمرین و تکرار اتفاق نمی‌افتد، بلکه در فاصله استراحت بین جلسه تمرین و نیز در فاصله بین جلسات تمرین اتفاق می‌افتد، زیرا سیستم عصبی بعد از جلسه تمرین و مهارت‌آموزی به‌صورت ناخودآگاه شروع می‌کند به کدگذاری فعالیت و توسعه مناطقی از مغز که در طول تمرین مهارت فعال بوده‌اند. درنهایت این موضوع باعث ارتقا حافظه مربوط به مهارت آموخته‌شده می‌شود [14]. بنابراین، همان‌طورکه نتایج پژوهش حاضر نیز نشان داد، داشتن یک دوره خواب شبانه بعد از تمرین جسمانی مهارت و حتی بعد از تمرین مشاهده‌ای ترکیبی مهارت باعث اجرای بهتری در کودکان می‌شود.
نتایج پژوهش کریج و دوار‌ با نتایج حاضر متفاوت بود. آن‌ها دریافتند، شرکت‌کنندگانی که برای 10 دقیقه در آرامش استراحت کردند (بیداری خاموش داشتند)، بعد از دیدن عکس‌ها در تشخیص دادن تفاوت بین این موارد با موارد فریب‌دهنده، از گروهی که برای 10 دقیقه یک تکلیف ادراکی غیرمرتبط را انجام می‌دادند، بهتر بودند. این یافته‌ها پیشنهاد می‌کند که بیداری خاموش از جزئیات ظریف در حافظه جدید حفاظت می‌کند. همچنین نتایج آن‌ها از این دیدگاه که تحکیم از یک فرآیند کلی کاهش حساسیت سود می‌برد و تنها منحصر به تأثیر خواب نیست، حمایت می‌کند [8]. در تبیین این ناهمسویی می‌توان گفت، ممکن است به‌علت تفاوت در نوع تکلیف و حافظه مورد بررسی و همچنین سن فراگیران باشد؛ زیرا این پژوهشگران در پژوهش خود از تکلیف توالی حرکتی در آزمایشگاه استفاده کرده‌اند، اما در پژوهش حاضر از یک تکلیف حرکتی در محیطی میدانی استفاده شد. همچنین در پژوهش حاضر آزمودنی‌ها کودکان دختر بودند، درحالی که در پژوهش‌های نام‌برده آزمودنی‌ها بزرگسال و یا سالمند بودند. بنابراین ممکن است میزان تأثیر خواب بر یادگیری مهارت، به نوع مهارت و سن آزمودنی بستگی داشته باشد.
نتایج نشان داد نوع تمرین (جسمانی، مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ارتقا تأثیر دارد و عملکرد آزمودنی‌ها در گروه تمرین جسمانی صرف بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها در گروه تمرین مشاهده‌ای ترکیبی بود. این یافته‌ها با نتایج هسگ و همکاران، ترمپ و همکاران هم‌راستا بود. در تبیین این موضوع می‌توان گفت، تمرینات فیزیکی باعث یک سری از تغییرات فیزیولوژیکی در مغز می‌شود، از سنتز پروتئین گرفته تا تشکیل سیناپس جدید که این امر باعث حفظ طولانی‌مدت مهارت‌های جدید می‌شود. فرضیه‌های اخیر بیان می‌کنند که شبکه‌های مغز در طول تمرین فیزیکی در حالت استراحت و یا در یک دوره خواب، دوباره فعال می‌شوند. این فعالسازی مجدد نیز برای سازماندهی دوباره اطلاعات در سیستم اعصاب مرکزی مفید است که باعث فعال شدن شبکه‌های مختلف مغزی می‌شوند، وقتی که مهارت‌های حرکتی تازه تمرین‌شده به‌دنبال یک دوره تحکیم دوباره آزمایش می‌شوند [19]. 
در بررسی تأثیر خواب و نوع تمرین (جسمانی و مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ثبات/ تداخل پس‌گستر با مشاهده تکلیف اسپک، یافته‌‌ها نشان داد خواب بر تحکیم مبتنی بر ثبات/ تداخل پس‌گستر با مشاهده تکلیف اسپک تأثیر متفاوتی دارد و عملکرد آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. نتایج پژوهش حاضر با مطالعه دسروچرس و همکاران هم‌راستا است. آن‌ها در پژوهش خود 47 کودک 33-71 ماهه را مطالعه کردند. نتایج نشان داد یادگیری تکلیف حرکتی زمان واکنش سریالی در کودکانی که از خواب محروم بودند، دچار اختلال شد [11]. نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های پژوهش زانگ و همکاران متفاوت است. آن‌ها در پژوهش خود نشان دادند مشاهده حرکات بلافاصله بعد از تمرین حرکات خم شدن سریع شصت، پیشرفت زیادی در یادداری (30 دقیقه بعد از تمرین) داشت، وقتی که آزمودنی‌ها حرکات خم شدن موافق را مشاهده می‌کردند. [19]. می‌توان در تبیین این ناهمسویی گفت که آن‌ها در پژوهش خود به مقایسه تأثیر مشاهده حرکات بعد از تمرین فیزیکی با بعد از 24 ساعت فاصله پرداخته‌اند، اما در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر مشاهده عمل بلافاصله بعد از تمرین فیزیکی و تأثیر یک دوره خواب شبانه بر آن پرداخته شد. پژوهشگران زیادی به این نتیجه رسیدند که یادگیری تنها در طول روز و در طی تمرین جسمانی اتفاق نمی‌افتد، بلکه در خواب نیز این اطلاعات به‌‌طور ناهوشیارانه از طریق فرآیند بازفعال‌سازی که ارتباط و تعامل را بین هیپوکامپ و قشر جدید برقرار می‌کند، مجدداً مرور می‌شود و تحکیم مبتنی بر ثبات و یادگیری بهتر مهارت‌های آموخته‌شده را به دنبال دارد [19].
 ازطرفی نتایج نشان داد نوع تمرین (جسمانی، مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ثبات/تداخل پس‌گستر با مشاهده تکلیف اسپک تأثیر متفاوتی ندارد و عملکرد آزمودنی‌ها در گروه تمرین جسمانی صرف بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها در گروه تمرین مشاهده‌ای ترکیبی بود. نتایج پژوهش حاضر با پژوهشون اسکالویک و همکاران، ترمپ و همکاران همسو است. آن‌ها در پژوهش خود نشان دادند فرآیند تحکیم به‌وسیله مشاهده و اجرای عمل با الگوهای متفاوتی انجام می‌شود. آن‌ها بیان می‌کنند همپوشانی بین مشاهده تکلیف و اجرای تکلیف محدود است. این نتایج نشان داد اگرچه تمرین به‌وسیله مشاهده اثرات زیادی بر یادگیری دارد، اما نمی‌تواند نتایجی مشابه با تمرین فیزیکی داشته باشد [17]. 
در بررسی تأثیر خواب و نوع تمرین (جسمانی و مشاهده‌ای ترکیبی) بر تحکیم مبتنی بر ثبات/تداخل پس‌گستر با اجرای تکلیف اسپک، یافته‌ها نشان داد خواب بر تحکیم مبتنی بر ثبات/ تداخل پس‌گستر با اجرای تکلیف اسپک تأثیر متفاوتی دارد و عملکرد آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های مور و همکاران و ویلهلم و همکاران هم‌راستا است. آن‌ها در پژوهش خود 75 شرکت‌کننده را به 5 گروه مختلف تقسیم کردند: 
1. مشاهده الگوی غیر ماهر، 
2. مشاهده الگوی ماهر،
 3. مشاهده الگوی ترکیبی،
 4. تمرین فیزیکی،
5. گروه کنترل. 
یافته‌های آن‌ها تفاوتی در طی اکتساب یا یادداری و انتقال در میان گروه‌های مشاهده نشان نداد. درکل اجرای بهتر گروه‌های آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل در میان همه دوره‌های یادداری مقایسه‌شده، نشان‌دهنده این موضوع است که فرآیند تحکیم برای پایداری اجرا نیاز به یک دوره یادداری بزرگتر از 24 ساعت دارد [10]. 
در بررسی تأثیر خواب، نوع تمرین (جسمانی، ترکیبی با مشاهده) و نوع تداخل پس‌گستر (مشاهده یا اجرای تکلیف اسپک) بر تحکیم مبتنی بر ثبات، یافته‌ها نشان داد خواب بر تحکیم مبتنی بر ثبات تأثیر متفاوتی دارد و عملکرد آزمودنی‌ها بعد از خواب شبانه بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها قبل از خواب شبانه بود. نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های واگنر و همکاران و پینیوکس و همکاران همسو است. آن‌ها در پژوهش خود نشان دادند که حافظه با اجرای حرکات بعد از 24 ساعت فاصله که شامل یک مرحله خواب بود، افزایش پیدا می‌کند. بنابراین ممکن است این اثر نتیجه‌ای از تحکیم وابسته به خواب باشد [12، 21]. براساس فرضیه پی‌آیند که نگاهی کلی به ساختار خواب دارد، در صورتی که هریک از مراحل خواب پیوسته و زنجیروار باشد، بهبود در تحکیم حافظه و درنتیجه پیشرفت در یادگیری را به همراه دارد. درواقع پیوسته نبودن هریک از مراحل خواب در یادگیری مهارت‌ها و تکالیف جدید اختلال ایجاد می‌کند [2].
 همچنین نتایج نشان داد نوع تداخل (اجرای تکلیف اسپک و مشاهده تکلیف اسپک) بر تحکیم مبتنی بر ثبات تأثیر متفاوتی ندارد، اما مقایسه میانگین‌ها نشان داد عملکرد آزمودنی‌ها در گروه اجرای تکلیف اسپک بهتر از عملکرد آزمودنی‌ها در گروه مشاهده تکلیف اسپک بود. یافته‌های پژوهش حاضر با یافته‌های زانگ و همکاران هم‌راستا بود. آن‌ها در پژوهش خود نشان دادند مشاهده حرکات مخالف یا مشاهده حرکات کنترلی بعد از اجرای حرکات اصلی، تأثیری بر تحکیم حافظه حرکتی ندارد. آن‌ها متوجه شدند گروه‌هایی با فاصله تمرین‌آسایی 24 ساعته که یک روز بعد از تمرین فیزیکی، تمرین مشاهده‌ای داشتند، تفاوتی در رفتارشان وجود نداشتند. بنابراین تمرین مشاهده‌ای حرکات زمانی که بلافاصله بعد از تمرین فیزیکی انجام نمی‌شد، تأثیری بر اجرا نداشت [19]. 
پژوهشگران زیادی به این نتیجه رسیدند که یادگیری تنها در طول روز و در طی تمرین جسمانی اتفاق نمی‌افتد، بلکه در خواب نیز این اطلاعات به‌‌طور ناهوشیارانه از طریق فرآیند بازفعال‌سازی که ارتباط و تعامل را بین هیپوکامپ و قشر جدید برقرار می‌کند، مجدداً مرور می‌شود و تحکیم مبتنی بر ثبات و یادگیری بهتر مهارت‌های آموخته‌شده را به‌دنبال دارد [19]. نتایج پژوهش حاضر نشان داد یک دوره خواب شبانه تأثیر مثبتی بر پردازش‌های تحکیم مبتنی بر ثبات و ارتقا حافظه حرکتی در کودکان دارد، اما نوع تمرین و نوع تداخل پس‌گستر تأثیر چندانی بر پردازش‌های تحکیم ندارد. البته تمرین جسمانی نسبت به تمرین مشاهده‌ای ترکیبی بهتر است. 
پژوهش حاضر محدودیت‌هایی نیز داشت ازجمله ممکن است تحکیم حافظه‌ای درنتیجه گذشت زمان باشد نه فقط خواب. همچنین ممکن است عواملی مانند توزیع‌پذیری تمرین، سازماندهی تمرین و حتی نوع مهارت [34 ,35] در تحکیم حافظه‌ای نقش مهمی داشته باشد، بنابراین پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های دیگر مکانیسم‌های فراشناخت، تداخل زمینه‌ای، تصویرسازی، توزیع پذیری تمرین و سازماندهی تمرین در تحکیم حافظه بررسی شود. 
باتوجه‌به این موضوع که فرآیند بازتحکیم نیز مانند فرایند تحکیم از اهمیت فراوانی در یادگیری مهارت‌ها برخوردار است توصیه می‌شود در پژوهش‌های آتی به بررسی تأثیر نوع تمرین و نوع تداخل پس‌گستر بر پردازش‌های بازتحکیم مبتنی بر ثبات و ارتقا نیز پرداخته شود. همچنین مطالعات بیشتری باید به بررسی این موضوع بپردازند که نوع تمرین و نوع تداخل پس‌گستر در مهارت‌های حرکتی مختلف چه تأثیری بر تحکیم حافظه دارند؟
نتیجه‌گیری
همان‌طور که نتایج این پژوهش نشان داد در کودکان مبتدی در والیبال، خواب تأثیر مثبتی بر یادگیری مهارت‌ سرویس ساده والیبال که به‌صورت جسمانی یا مشاهده‌ای ترکیبی تمرین شد، داشت. خواب باعث بهبود اجرای مهارت و افزایش یادگیری می‌شود. براساس نظریه شکل‌گیری 2 مرحله‌ای حافظه، اگر افراد بعد از تمرین مهارت، یک دوره خواب شبانه داشته باشند، حافظه ماندگاری بیشتری پیدا می‌کند؛ درواقع خواب باعث پردازش اطلاعات ذخیره‌شده در حافظه کاری، رمزگردانی و انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت می‌شود.
 نتایج این پژوهش نشان داد، میزان یادگیری در مهارت سرویس والیبال که به شکل جسمانی تمرین شد، بیشتر از میزان یادگیری در مهارت سرویس والیبال بود که به شکل مشاهده‌ای ترکیبی تمرین شد. البته مشاهده ‌الگو حرکت بر یادگیری تأثیر مثبتی دارد. براساس نظریه وساطت شناختی بندورا، افراد با مشاهده مدل، یک تصویر ذهنی را به کمک اطلاعاتی که به رمز تبدیل کرده‌اند، در حافظه ایجاد می‌کنند و می‌توانند این الگوهای حافظه‌ای را به حرکت بدنی تبدیل کنند. 
با وجود اینکه نتایج این پژوهش نشان داد، تأثیر تمرین مشاهده‌ ترکیبی بر عملکرد کمتر از تمرین جسمانی است؛ با در نظر گرفتن این موضوع که در تمرینات مشاهده‌ای زمان و انرژی کمتری صرف می‌شود، به مربیان و آموزش‌دهندگان توصیه می‌شود برای رخداد پردازش تحکیم حافظه‌ای در کودکان علاوه‌بر تمرین جسمانی از تمرین مشاهده‌ای نیز استفاده کنند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه الزهرا در نظر گرفته شده است و کد اخلاق به شماره IR.SSRI.REC.1399.693 دریافت شده است. 

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه خانم سهیلا رجایی با راهنمایی دکتر پروانه شمسی‌پور دهکردی  و مشاوره دکترمریم عبدالشاهی گروه رفتارحرکتی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه الزهرا است. 

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند. 

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 

تشکر و قدردانی
از تمام مربیان و مسئولین باشگاه‌ها و همه عزیزانی که در انجام این پژوهش ما را یاری کردند، تشکر و قدردانی می‌شود.

References

1. Alberini CM, Chen DY. Memory enhancement: Consolidation, reconsolidation and insulin-like growth factor 2. Trends in Neurosciences. 2012; 35(5):274-83. [DOI:10.1016/j.tins.2011.12.007] [PMID] [PMCID]
2. Shamsipoor P, Abdoshahi M. [The effect of different recall distances on explicit motor memory consolidation (Persian)]. Journal of Cognitive Psych 2015; 2(4):61-71. [Link]
3. Jannati M, Abdoli B, Farsi A, Shamsipour Dehkordi P. [Effect of practice structure and off- line time period on consolidation of motor memory in children: An investigation of theoretical foundation for principles of practice variability and memory encoding specificity (Persian)]. Journal of Child Mental Health. 2018; 5(2):95-106. [Link].
4. Wilson JK, Baran B, Pace-Schott EF, Ivry RB, Spencer RMC. Sleep modulates word-pair Learning but not motor sequence learning in healthy older adults. Neurobiology of Aging. 2012; 33(5):991-1000. [DOI:10.1016/j.neurobiolaging.2011.06.029] [PMID] [PMCID]
5. Shams A. [Effect of off-line time different periods on stabilization and enhancement-based consolidation process in explicit memory (Persian)]. Motor Behavior. 2015; 7(21):127-44. [Link].
6. van Schalkwijk FJ, Benjamins JS, Migliorati F, de Nooijer JA, van Someren EJ, van Gog T, et al. The role of sleep timing in children’s observational learning. Neurobiology of Learning and Memory. 2015; 125:98-105. [DOI:10.1016/j.nlm.2015.08.003] [PMID]
7. Pan SC, Rickard TC. Sleep and motor learning: Is there room for consolidation? Psychological Bulletin. 2015; 141(4):812–34. [DOI:10.1037/e528942014-191]
8. Craig M, Dewar M. Rest-related consolidation protects the fine detail of new memories. Scientific Reports. 2018; 8(1):6857. [DOI:10.1038/s41598-018-25313-y] [PMID] [PMCID]
9. Gudberg C, Wulff K, Johansen-Berg H. Sleep- dependent motor memory consolidation in older adults depends on task demands. Neurobiology of Aging. 2015; 36(3):1409-16. [DOI:10.1016/j.neurobiolaging.2014.12.014] [PMID] [PMCID]
10. Moore CM, Lelievre N, Ste-Marie DM. Observing different model types interspersed with physical practice has no effect on consolidation or motor learning of an elbow flexion-extension task. Human Movement Science. 2019; 63:96-107. [DOI:10.1016/j.humov.2018.11.014] [PMID]
11. Desrochers PC, Kurdziel LB, Spencer RM. Delayed benefit of naps on motor learning in preschool children. Experimental Brain Research. 2016; 234(3):763-72. [DOI:10.1007/s00221-015-4506-3] [PMID] [PMCID]
12. Peigneux P, Fogel S, Smith C. Memory processing in relation to sleep. In: Kryger M, Roth T, Dement WC, editors. Principles and practice of sleep medicine. Amsterdam: Elsevier; 2017. [DOI:10.1016/B978-0-323-24288-2.00022-2]
13. Wilhelm I, Diekelmann S, Born J. Sleep in children improves memory performance on declarative but not procedural tasks. Learning & Memory. 2008; 15(5):373-7. [DOI:10.1101/lm.803708] [PMID]
14. Shamsipour Dehkordi P, Abdoli B, Ashayeri H, Namazizadeh M. [The effect of different offline periods on enhancement-based consolidation process in implicit motor memory (Persian)]. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2014; 16(3):95-107. [Link]
15. Habibi V, Bahrami A, Khalaji H. [Effect deprivation of sleep on learning of fine and gross motor skill in male students (Persian)]. Sport Psychology. 2017; 6(22):113-30. [Link]
16. Doxey CR, Hodges CB, Bodily TA, Muncy NM, Kirwan CB. The effects of sleep on the neural correlates of pattern separation. Hippocampus. 2018; 28(2):108-20. [DOI:10.1002/hipo.22814] [PMID]
17. Trempe M, Sabourin M, Rohbanfard H, Proteau L. Observation learning versus physical practice leads to different consolidation outcomes in a movement timing task. Experimental Brain Research. 2011; 209(2):181-92. [DOI:10.1007/s00221-011-2540-3] [PMID]
18. Hesseg RM, Gal C, Karni A. Not quite there: Skill consolidation in training by doing or observing. Learning & Memory. 2016; 23(5):189-94. [DOI:10.1101/lm.041228.115] [PMID] [PMCID]
19. Zhang X, de Beukelaar TT, Possel J, Olaerts M, Swinnen SP, Woolley DG, et al. Movement observation improves early consolidation of motor memory. The Journal of Neuroscience. 2011; 31(32):11515-20. [DOI:10.1523/JNEUROSCI.6759-10.2011] [PMID] [PMCID]
20. Kavyani M, Abdoli B, Ebrahimi R. [The effect of cognitive empowerment on working memory and observational learning of a motor skill in children (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2020; 12(2):219-36. [DOI:10.22059/jmlm.2020.298811.1493]
21. Cook SW, Duffy RG, Fenn KM. Consolidation and transfer of learning after observing hand gesture. Child De 2013; 84(6),1863-71. [DOI:10.1111/cdev.12097] [PMID]
22. Landgraf JM, Abetz LN, Measuring health outcomes in pediatric populations: Issues in psychometrics and application. In: Spilker B, editors. Quality of life and pharmacoeconomics in clinical trials. New York: Lippincott-Raven; 1996. [Link]
23. Golzarpour M, Ghaedamini Harouni G, Vameghi M, Sajjadi H, Tavangar F. [Validity and reliability of persian version of children’s health- related quality of life (Persian)]. Journal of North Khorasan. 2017; 8(3):447-59. [DOI:10.18869/acadpub.jnkums.8.3.447]
24. Raat H, Botterweck AM, Landgraf JM, Hoogeveen WC, Essink-Bot ML. Reliability and validity of the short form of the child health questionnaire for parents (CHQ-PF28) in large random school based and general population samples. Journal of Epidemiology and Community Health. 2005; 59(1):75-82. [DOI:10.1136/jech.2003.012914] [PMID] [PMCID]
25. Ghaempanah Z, Azadfalah P, Tabatabie KR. [Standardization and psychometrics characteristics of Persian version of Child Health Questionnaire (CHQ-PF.28) (Persian)]. Journal of Kermanshah University of Medical Sciences. 2013; 17(7):431-41. [Link]
26. Owens JA, Spirito A, Mcguinn m. The children’s sleep habits questionnaire (CSHQ): Psychometric properties of a survey instrument for school-aged children. Sleep. 2000; 23(8):1-9. [DOI:10.1093/sleep/23.8.1d]
27. Ozgoli G, Sheikhan Z, Soleimani F, Mirzaee S, Janatiataee P, Ziaie T, et all. [Prevalence of sleep disorders and its related factors among preschool children (Persian)]. Journal of Health and Care. 2015; 17(3):198-206. [Link]
28. Wang G, Xu G, Liu Z, Lu N, Ma R, Zhang E. Sleep patterns and sleep disturbances among Chinese school-aged children: Prevalence and associated factors. Sleep Medicine. 2013; 14(1):45-52. [DOI:10.1016/j.sleep.2012.09.022] [PMID]
29. Yuosefgomrokchi M, Shafi Poor Z, Paryad E, Atarkarruoshan Z. [A study of sleep habits of the students of primary schools of rasht city from ‎parents, point of view (Persian)]. Journal of Holistic Nursing and Midwifery. 2010; 20(62):40-45. [Link]
30. Azimi Panah S, Tahmasebi Boroojeni S. [Merging two variables (observational learning and self-talk), is not preference one variable evermore (Persian)]. Research in Sport Management and Motor Behavior. 2019; 9(17):51-63. [DOI:10.29252/JRSM.9.17.51]
31. Safavi SH, Nezakatolhosayne M, Abedi E. [An interaction of physical self-concept and coach-oriented and self-regulated training styles in acquisition, retention and transfer of a volleyball skill in collegiate girls (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2017; 4(8):699-716. [DOI:10.22059/jmlm.2017.61036]
32. Velentzas K, Heinen T, Schack T. Routine integration strategies and their effects on volleyball serve performance and players' movement mental representation. Journal of Applied Sport Psychology. 2011; 23(2):209-22. [DOI:10.1080/10413200.2010.546826]
33. Henz D, Schöllhorn WI. Differential training facilitates early consolidation in motor learning. Frontiers in Behavioral Neuroscience. 2016; 10:199. [DOI:10.3389/fnbeh.2016.00199] [PMID] [PMCID]
34. Shamsipour Dehkordi P. [Effect of immediate, recent and remote explicit motor memory on reconsolidation process and retrograde effect (Persian)]. Journal of Cognitive Psychology. 2014; 2(3),37-48. [Link].
35. Shojaei M, Shamsipour Dehkordi P, Shams A. [The role of night sleep on processing reconsolidation based enhancement and stabilization in explicit motor memory (Persian)]. Journal of Cognitive Psychology. 2015; 9 (3):22-33. [DOI:10.18869/acadpub.rph.9.3.22]