بررسی اثربخشی تمرینات ریتمیک ضربه زدن به بدن بر مهارت‌های حرکتی و اجتماعی در کودکان پسر دارای اتیسم در مشهد

Introduction
Autism spectrum disorder appears at least with delay or abnormal functioning in one of the areas of social interaction, the language used in social communication, and imaginative or symbolic play. The increase in the number of children with autism spectrum disorders is a significant challenge for special education schools and teachers of these classes. Compared to their normal peers, autistic children have a considerable weakness in terms of social development and lack the necessary skills to face social expectations. Rehabilitation services for all clients are provided in six primary areas, ultimately leading to a change in a person’s performance in daily tasks, including self-care activities, employment, educational issues, play and leisure time, and social participation. To achieve the integrated performance of movement, cognitive, and communication skills, therapists have used a variety of interventions, including musical activities. 
Percussion is the art of hitting the body to produce different types of sounds for educational, therapeutic, anthropological, and social purposes, where the body presents itself as a sound element. Body percussion for students improves cognitive, visual-spatial and psychomotor skills, including body awareness, hand-eye coordination, writing skills, laterality, social-emotional stimulation, and friendships. In addition to educational effects, this method helps the development of motor skills, attention, coordination, memory, and social interaction in patients with neurological disorders. However, no study has ever been found that examines the effectiveness of this method in children with autism. Considering the extent of the effects of this method in the cognitive, psychological, movement, and social areas that are the most important goals of rehabilitation in children, this research aims to investigate the effectiveness of body percussion on the motor and social skills of boys with autism.

Materials and Methods
This quasi-experimental study employed a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population consisted of 55 boys (age range of 8-14 years) with autism who were studying at Tabassom 1 Elementary School in Mashhad City, Iran (special for autism spectrum disorders), in the academic year 2020-2021. A total of 30 were selected through the convenience sampling method; 15 students were assigned to the experimental group and 15 to the control group. The demographic and personal information checklist, the Bruininks-Oseretsky test of motor proficiency, and the vineland adaptive behavior scale (“socialization” subtest in the contextualization form) were used to collect data.
The interview was conducted with a third person (teacher) familiar with the subjects’ behavior. The total number of sessions was 24 for each person, and the time of each session was 45 minutes; it was done during class hours. The exercises were performed by an occupational therapist with 20 years of experience. The description of the exercises is presented in Table 1.

The exercises were instructed individually. The first two weeks’ exercises were dedicated to teaching and mastering percussions so the students could learn the exercises.

Results
The Mean±SD age of children participating in the research was 11.2±0.34 years. After the pre-test control, there was a significant difference between the experimental and control groups regarding the motor skills variable (P<0.05). However, with the pre-test control, there was no significant difference between the experimental and control groups regarding the social skills variable (P>0.05).
The results of the covariance analysis showed a significant difference between the experimental and control group subjects in terms of motor skills variable (P<0.05, F=8.36, df=1, Partial eta=0.24). Therefore, the effect of body percussion on motor skills of boys with autism disorder is confirmed. Also, the effect size shows that training rhythmic body tapping exercises can explain 24% of the variance of movement skills. However, these exercises did not significantly affect children’s social skills (P>0.05, F=5.64, df=1, partial eta=0.17).

Conclusion
Based on the above discussion, the intervention with the body percussion method changes some aspects of brain function. Since the deficits in motor skills and social skills in children with autism have a wide range and play a vital role in daily life, it is essential to accurately determine the factors influencing motor and social skills and thereby provide more targeted and effective treatments. The body percussion method is one of the stimuli that cannot be continuous and is almost easily available. Therefore, it can be an effective and enjoyable therapeutic modality in various sectors, including educating autistic children following scientific principles.

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study was approved by the Ethics Committee of Shandiz Higher Education Institute Research Center. The ethical principles observed in the article included obtaining the informed consent of the participants, assuring the confidentiality of information and permitting the participants to cancel their participation in the research. 

Funding
This article was extracted from the master's thesis of Nafiseh Ramezani at the Department of Educational Psychology, Shandiz Institute of Higher Education in Mashhad, Iran. 

Authors' contributions
All authors equally contributed to preparing this article.

Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments
The authors hereby express their gratitude to the staff of Tabassom Educational Complex and all the people who helped the authors in all stages of the research.

مقدمه و اهداف
اختلال طیف اتیسم، حداقل با تأخیر یا کارکرد نابهنجار در یکی از حوزه‌های تعامل اجتماعی، زبان مورداستفاده در ارتباطات اجتماعی و بازی تخیلی یا نمادین ظهور می‌یابد [1]. افزایش تعداد کودکان با اختلالات طیف اتیسم یک چالش عمده برای مدارس آموزش‌وپرورش استثنایی و معلمان این کلاس‌ها است [2]. با‌توجه‌به اینکه دامنه هوشی این کودکان از تربیت‌پذیر تا سطح هوشی بالا متفاوت است؛ به همین دلیل بخش عمده‌ای از این کودکان در مدارس عادی، استثنایی یا تلفیقی مشغول فراگیری و آموزش هستند؛ بنابراین، لزوم بررسی موانع و مشکلات آموزشی آن‌ها در سطح ملی احساس می‌شود [3]. 
کودکان اتیسم در مقایسه با همتایان عادی خود از لحاظ رشد اجتماعی دارای ضعف قابل‌توجهی هستند و از کفایت‌های لازم برای مواجهه با انتظارات اجتماعی بهره‌مند نیستند. این کودکان دارای مشکلات ارتباطی خاص، مشکل در سازگاری با محیط اجتماعی و اختلال در روابط اجتماعی و خانوادگی هستند [4]. افزایش چشمگیر میزان شیوع این اختلال در 3 دهه اخیر، سبب اجرای پژوهش‌های بسیاری درزمینه شناخت بهتر نشانه‌های زیستی و ژنتیکی مرتبط با علت شناسی و بروز این اختلال شده است. تاکنون مطالعات بسیاری به نارسایی‌های این کودکان اختصاص یافته‌اند، اما کمتر به ویژگی‌های محیط‌های مراقبتی و درمانی آن‌ها پرداخته‌اند [5]. پژوهش‌ها نشان داده‌اند ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ در ﻳﺎدﮔﻴﺮی ﻛﻮدﻛﺎن اﻳﻔﺎ کرده و زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮای رﺷﺪ ﺳﺎﻳر ﻳﺎدﮔﻴﺮیﻫـﺎی ﻣﻬـﻢ از ﻗبیل ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ [6].
خدمات توانبخشی برای کلیه مراجعین، در 6 حوزه اصلی ارائه می‌شود که این حیطه‌ها درنهایت به تغییر عملکرد فرد در اکوپیشن‌های روزمره شامل فعالیت‌های خودمراقبتی، اشتغال، مسائل تحصیلی، بازی و اوقات فراغت و مشارکت‌های اجتماعی منجر می‌شود. دستیابی به این اهداف نیازمند عملکرد یکپارچه مهارت‌های حرکتی، شناختی و ارتباطی است [7]. در این راستا درمانگران از انواع مداخلات استفاده می‌کنند که فعالیت‌های موسیقایی یکی از این مداخلات می‌باشد. بادی پرکاشن، هنر ضربه زدن به بدن برای تولید انواع صداهای مختلف برای اهداف آموزشی، درمانی، انسان‌شناسی و اجتماعی است که در آن بدن خود را به‌عنوان یک عنصر صوتی ارائه می‌کند و به‌عنوان اولین ابزار موسیقی است که از آن طیف بی‌نهایت از منابع تمرینی از طریق ضرب‌ها و صداهای کلامی به دست می‌آید که باعث ایجاد مهارت‌های سازمان‌یافته و تسلط بر حرکت می‌شود [8]. این روش به‌عنوان یک روش آموزشی انتخاب شده است و می‌تواند بدون هیچ ابزار اضافه‌ای اجرا شود و به‌راحتی قابل‌انتقال به هر محیطی است [9].
 همچنین به‌صورت انفرادی، 2 نفره یا گروهی به اشکال مختلف (چیدمان گروه به شکل دایره، نیم‌دایره، مربع یا خطی) انجام می‌شود. هریک از چیدمان‌های فوق به شکلی متفاوت تعامل فیزیکی و اجتماعی افراد را برانگیخته می‌کند [8]. نکته مهم این است که مناطق مختلف کورتیکال و ساب‌کورتیکال در هر دو نیمکره حین این فعالیت‌ها تحریک می‌شوند. بدین شکل که حرکت روی قشرحرکتی لوب پیشانی، مخچه و هسته‌های قاعده‌ای اثرگذار است. برای اجرای صحیح حرکات روی بدن، جنبه‌های شناختی مثل حافظه و توجه درگیر هستند که خود مناطق مختلفی از مغز مانند قشر پیش‌پیشانی، مخچه و هیپوکمپ را فعال می‌کند. همچنین جنبه‌های انگیزشی ناشی از یادگیری مهارت جدید نیز به تحریک سیستم لیمبیک منجر می‌شود که خود بر افزایش یادگیری مؤثر است [10].  
 مطالعه نارانجو نشان داد تمرینات بادی پرکاشن تأثیر مستقیمی بر کار تیمی خواهد داشت. بادی پرکاشن راه‌های تماس حرکتی را تحریک می‌کند و باعث تسهیل روابط اجتماعی می‌شود و یکپارچگی گروه را ارتقا می‌دهد و برای اعضای تیم حس هویت گروهی و تعلق  داشتن را بهبود می‌بخشد. بادی پرکاشن فرصت و محیطی را فراهم می‌کند که شرکت‌کنندگان در آن یاد می‌گیرند که کارآمد باشند و ارزش‌ها و نگرش‌ها و صلاحیت‌هایی را که در فضای کاری یاد گرفته‌اند به یکدیگر منتقل کنند [11]. باتوجه‌به اینکه اختلال در مهارت‌های حرکتی و مهارت‌های اجتماعی در کودکان اتیسم، یافته‌ای بدیهی در شواهد می‌باشد و اهمیت آن در یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پذیرفته شده است، بنابراین انتخاب برنامه مداخله‌ای مناسب و بررسی میزان اثربخشی آن ضروری است. 
تحقیقات نشان می‌دهد اجرای بادی پرکاشن برای دانش‌آموزان باعث بهبودی در زمینه‌های مهارت‌های شناختی، بینایی  فضایی، روانی و حرکتی چون آگاهی از بدن، هماهنگی دست و چشم، مهارت‌های نوشتن، غلبه طرفی و تحریکات اجتماعی هیجانی و روابط دوستانه می‌شود [12]. در کنار تأثیرات آموزشی و تحصیلی، این روش همچنین باعث رشد مهارت‌های حرکتی، توجه، هماهنگی، حافظه و تعامل اجتماعی در بیماران با اختلالات نورولوژیکی شده است [13]. اما تاکنون مطالعه‌ای که به بررسی اثربخشی این روش در کودکان دارای اتیسم باشد، انجام نشده است. باتوجه‌به گستردگی اثرات این روش در حوزه‌های شناختی، روانی، حرکتی و اجتماعی و با در نظر گرفتن اینکه این حوزه‌ها از مهم‌ترین اهداف توانبخشی در کودکان هستند [14]، هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بادی پرکاشن بر مهارت‌های حرکتی و اجتماعی کودکان پسر دارای اتیسم می‌باشد. 

مواد و روش‌ها
این پژوهش یک مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح تحقیق پیش‌آزمون-‌پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل 55 نفر کودکان پسر دارای اتیسم مشغول به تحصیل در آموزشگاه تبسم1 مشهد (ویژه اختلالات طیف اتیسم)، در مقطع ابتدایی سال تحصیلی 1399-1400 و در دامنه سنی 8 تا 14 سال بود که ابتلا به اتیسم در آن‌ها طبق کاربرگ سنجش اداره استثنایی محرز بوده و براساس شیوه‌نامه ثبت نام مدارس استثنایی در مدرسه ثبت نام شده بودند. 
تعداد 30 نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و 15 نفر در گروه آزمون و 15 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. معیار ورود به مطالعه عبارت‌اند از: رضایت‌مندی آگاهانه والدین، تشخیص اتیسم با عملکرد بالا (آموزش‌پذیر) طبق سنجش اداره آموزش‌وپرورش استثنایی خراسان رضوی، عدم وجود اختلالات صرع و تشنج (براساس پرونده پزشکی یا تشخیص پزشک)، عدم ابتلا به اختلالات ارتوپدی که مشکلی در حرکات کودک ایجاد کند، عدم تجربه قبلی در مهارت مورد نظردر تحقیق، عدم وجود ضعف بینایی و شنوایی که باعث اختلال در درک دستورات گردد . کودکانی که حاضر به همکاری نبودند یا والدین آن‌ها تمایل به ادامه همکاری نداشتند و یا بیش از 2 بار غیبت داشتند از مطالعه کنار گذاشته شدند. پیش‌آزمون قبل از شروع مطالعه، پس‌آزمون پس از پایان مداخله و پیگیری پس از گذشت 1 ماه از اتمام مداخله صورت گرفت. به منظور جمع‌آوری داده‌ها از ابزارهای زیر استفاده شد: 

ابزار
چک‌لیست اطلاعات جمعیت‌شناختی
چک‌لیست اطلاعات جمعیت‌شناختی و اطلاعات فردی شامل: سن، پایه تحصیلی، جنسیت، مقطع تحصیلی، اطلاعات پزشکی کودک و تحصیلات پدر و مادر و تعداد اعضای خانواده است. 

آزمون تبحر حرکتی برونینکس-اوزرتسکی
آزمون تبحر حرکتی، کودکان 4/5 تا 14/5 ساله را ارزیابی می‌کند. مجموعه کامل این آزمون از 8 خردآزمون (شامل 46 بخش) تشکیل شده است. بروینینکس در سال 1972 با اصلاح آزمون‌های حرکتی اوزرتسکی، این آزمون را تهیه کرد. اجرای مجموعه کامل این آزمون به 45-60 دقیقه زمان نیاز دارد. برونینکس این آزمون را بر روی نمونه‌ای شامل 756 کودک که براساس سن، جنس، نژاد، حجم جامعه و منطقه جغرافیایی مطابق سرشماری سال 1970 انتخاب شده بودند، استاندارد کرد. میزان اعتبار این آزمون 0/78، پایایی بین آزمونگران 0/99– 0/92 پایایی قبل و بعد آزمون 0/89-0/80 گزارش شده است [15].

مقیاس رفتار انطباقی واینلند
 این مقیاس را اسپارو و همکاران در سال 1984 ساخته‌اند که دارای 3 فرم است. فرم زمینه‌یابی (297 سؤال)، فرم گسترده (577 سؤال) و فرم آموزشگاهی (244 ماده) و ارزیابی کلی از رفتار انطباقی. روایی و پایایی این مقیاس موردتأیید می‌باشد و ضریب پایایی به شیوه بازآزمایی بر روی 170 نفر80 تا 90 درصد گزارش شده است. فرم زمینه‌یابی دارای 297 ماده و 4 حوزه (ارتباطی، مهارت‌های روزمره زندگی و اجتماعی شدن و مهارت حرکتی) می‌باشد. این مقیاس ادراک فرد آشنا به کودک را از عملکرد فردی و اجتماعی او می‌سنجد. پرسش‌نامه واینلند در مطالعات متعددی استفاده شده و روایی و پایایی آن تأیید شده است. در این پژوهش از خرده‌آزمون «اجتماعی شدن» در فرم زمینه‌یابی استفاده شده است که دارای 64 سؤال است و در آن روابط بین فردی، بازی و اوقات فراغت و مهارت‌های سازگاری ارزیابی می‌شود. 

نحوه اجرا 
مصاحبه با فرد سوم (معلم)که با رفتارهای آزمودنی آشنا باشد، صورت می‌گیرد. 

نحوه نمره‌گذاری
 ماده‌های قلمروهای ارتباطی، مهارت‌های زندگی روزمره، اجتماعی شدن و حرکتی به 3 شکل نمره‌گذاری می‌شوند: بسته به اینکه فعالیت موردنظر به چه صورت انجام شود نمره مربوطه در نظر گرفته می‌شود. اگر فعالیت موردنظر به‌طور معمول و از روی عادت انجام شود، نمره 2 داده می‌شود. اگر بعضی مواقع یا با موفقیت نسبی انجام می‌شود، نمره 1 داده می‌شود. اگر هرگز انجام نمی‌شود نمره صفر داده می‌شود. اگر به سبب محدودیت شرایط و محیط بیرونی انجام نمی‌شود، نمره N می‌گیرد به معنی «عدم وجود فرصت و موقعیت» و اگر فرد پاسخگو با رفتار فرد آشنایی ندارد و از آن آگاه نیست نمره DK به معنی «نمی‌دانم» می‌گیرد. نمرات در ستون‌های مربوطه در پاسخ‌نامه یادداشت می‌شوند. معلم با مدرک کارشناسی روانشناسی استثنایی برای پاسخگویی انتخاب شده است [16]. 
در تمام طول تمرینات تأکید بر تماس چشمی، آغاز فعالیت، رعایت نوبت، تقلید با نمادهای دیداری و دستورات شفاهی انجام  شد و 4 حرکت منتخب برای تمام جلسات استفاده شد که با نمادهایی نشانه‌گذاری شد. تعداد کل جلسات 24 جلسه برای هر فرد بوده و زمان هر جلسه 45 دقیقه و در ساعات کلاسی انجام شده است. تمرینات توسط کارشناس کاردرمانی با 20 سال سابقه انجام شد. شرح تمرینات در جدول شماره 1 ارائه شده  است.

تمرینات به شکل انفرادی آموزش داده می‌شد. تمرینات 2 هفته اول به آموزش پرکاشن‌ها و تسلط بر آن‌ها اختصاص یافته بود تا دانش‌آموزان تمرینات را یاد بگیرند. در این مرحله از دانش‌آموزان قوی کمک گرفته شد تا آموزش سریع‌تر پیش رود. تمرینات از ساده به پیچیده، محقق‌ساخته، برمبنای تجربه تیم، مرور منابع و زیر نظر کارشناسان سازهای ریتمیک انتخاب شده بود و بر کار تیمی تمرکز شده و جنبه‌هایی از مهارت‌های اجتماعی نظیر برقراری ارتباط با هم گروهی، توانایی سازگاری با گروه، بازی و اوقات فراغت، تماس چشمی، بیان احساسات و مشارکت فعالانه در گروه لحاظ شد. بعد از آموزش‌های لازم گروه‌بندی‌های 2 نفره، 4 نفره و بیشتر هم تشکیل شد و بنابر صلاحدید و نظرسنجی نوع چیدمان انتخاب می‌شد. دانش‌آموزانی که از بقیه بهتر بودن به نوبت نقش رهبر را بر عهده می‌گرفتند و گروه ر‌ا هدایت می‌کردند. در پایان هر جلسه پذیرایی کوچکی صورت می‌گرفت و از همه درمورد گروه و اینکه کدام تمرین را بیشتر دوست داشتند و اینکه چه کسی از بقیه بهتر عمل کرده و دلیل آن چه بوده، سؤال می‌شد و از گروه خواسته می‌شد برای جلسه آینده خودشان باتوجه‌به پرکاشن‌های آموزش داده‌شده تمرین یا چیدمانی را ابداع کنند. هر هفته جایزه‌هایی برای گروه در نظر گرفته می‌شد و به کسی که بهتر از بقیه بود اجازه داده می‌شد که اول از همه و با انتخاب خود جایزه‌اش را برگزیند. 

یافته‌ها
میانگین و انحراف‌معیار سن کودکان شرکت‌کننده در پژوهش به‌ترتیب 0/34±11/2 به دست آمد. سایر اطلاعات جمعیت‌شناختی والدین و کودک دو گروه کنترل و آزمایش در جدول شماره 2 گزارش شده است.

تفاوت میانگین گروه آزمایش و کنترل در پیش‌آزمون و پس‌آزمون بیانگر افزایش در هر دو متغیر مهارت‌های اجتماعی و حرکتی در پس‌آزمون گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل است (جدول شماره 3).

سطح معناداری برای تمام متغیرها در آزمون شاپیرو ویلک بیشتر از 0/05 است. درواقع ازآنجا که پس‌آزمون مهارت‌های حرکتی و مهارت‌های اجتماعی که متغیرهای وابسته هستند دارای توزیع نرمال هستند و پیش‌فرض تحلیل کواریانس که  نرمال بودن متغیر وابسته است رعایت شده ‌است (سطح معنی‌داری برای متغیرها از 0/066 تا 0/990 به دست آمد). 
براساس آزمون لون نیز همگنی واریانس‌ها تأیید شد (0/05

نتایج تحلیل کواریانس نشان داد با کنترل پیش‌آزمون در آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل از لحاظ متغیر مهارت‌های حرکتی، تفاوت معنی‌داری وجود دارد (0/05>P و 8/36=f و1=df و 0/24=Eta Partial). بنابراین تأثیر بادی پرکاشن بر مهارتهای حرکتی کودکان پسر دارای اختالل اوتیسم تأییدمی شود (جدول شماره 4).

همچنین میزان اندازه اثر نشان می‌دهد که آموزش تمرینات ریتمیک ضربه‌زدن به بدن می‌تواند 24 درصد از واریانس مهارت‌های حرکتی را تبیین کند، اما این تمرینات بر مهارت‌های اجتماعی کودکان تأثیر معنی‌داری نداشت (0/05

بحث
مهارت‌های اجتماعی از طریق تعامل با والدین و اعضای خانواده و همسالان کسب می‌شود [17]. باتوجه‌به این موضوع، پژوهش حاضر با هدف پاسخ به این پرسش انجام شد که آیا می‌توان با فراهم کردن شرایطی خاص مانند انجام تمرینات ریتمیک بادی پرکاشن در قالب گروه، موجب ارتقای مهارت‌های حرکتی و اجتماعی در کودکان اتیسم شد؟ نتایج تحقیق نشان داد برخی از توانایی‌های حرکتی کودکان اتیسم آموزش‌پذیر می‌تواند تحت تأثیر تمرینات بادی پرکاشن بهبود یابد، اما مهارت‌های اجتماعی نیازمند مدت‌زمان بیشتر و تمرینات تکمیلی خواهد بود. تحقیقات انجام‌شده ازلحاظ برنامه تمرینی، شدت و میزان مشکلات کودکان و متغیرهای اندازه‌گیری‌شده، دارای تنوع و گوناگونی هستند اما تحقیق حاضر تفاوت‌هایی را با سایر تحقیقات نشان می‌دهد.
تمرینات بادی پرکاشن بر مؤلف‌های حرکتی مؤثر بوده است که با مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه همسو می‌باشد. با کنترل اثرات نمرات پیش‌آزمون بین دو گروه آزمایش و کنترل در متغیر جدیدی که از ترکیب خطی نمرات پس‌آزمون مهارت‌های حرکتی  به‌عنوان متغیر وابسته حاصل می‌شود، تفاوت معناداری وجود دارد (0/62= اندازه اثر و 0/000=P و 20/52=f) در همین راستا تحقیقی که قربان‌زاده و همکاران انجام دادند نشان داد بادی پرکاشن به‌عنوان یک فعالیت ریتمیک، یکی از روش‌های تمرینی موردعلاقه کودکان و نوجوانان است. فعالیت‌های ریتمیک ذاتاً هماهنگ‌کننده هستند. اجرای صحیح آن‌ها نیازمند اجرای منظم حرکات مختلفی با توالی‌های مشخص است. این‌گونه فعالیت‌ها بر فرایندهاى شناختى، توجه، ادراک، تمرکز حواس، هماهنگى عصبى- عضلانى و رشد ارتباطات فردى و مهارت‌هاى اجتماعی مؤثر می‌باشد [18].در این شکل از تمرینات، اغلب توانایی‌های ادراکی حرکتی مانند تعادل، هماهنگی، درک روابط فضایی، زمانی و جهت‌یابی کل یا بخش‌های مختلف بدن به‌طور فعال درگیر می‌شوند [19]. 
در تحقیق دیگر درزمینه فعالیت‌های ریتمیک، رافعی و همکاران گزارش دادند حرکات موزون اثر مثبتی بر رشد مهارت‌های ادراکی حرکتی و سازگاری اجتماعی کودکان می‌گذارد [20]. کهریزسنگی و همکاران گزارش دادند با طراحی یک برنامه حرکتی ریتمیک مناسب می‌توان توانایی‌های ادراکی حرکتی کودکان را بهبود بخشید [21]. اشرفی و همکاران در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که تمرینات ریتمیک موجب ارتقای مهارت‌های درکی – حرکتی در کودکان کم بینا می‌شود [22]. کوثرى و همکاران در تحقیقى بر وى کودکان مبتلا به اختلال نارسایى توجه و بیش‌فعالى، دریافتند تمرین ریتمیک باعث بهبود مهارت‌هاى حرکتى به‌ویژه مهارت‌هاى حرکتى ظریف این کودکان مى‌شود [23].
نارانجو در مقاله خود از تمرینات بادی پرکاشن به‌عنوان مداخلاتی یاد می‌کند که برای بهبود دانش‌آموزان نارساخوان می‌توانند استفاده شوند، زیرا باعث رشد مهارت‌های نوشتن و خواندن در کودکان می‌شود. این تمرینات با فعال کردن تمام مناطق مغز شامل پردازش‌های شناختی، انواع توجه، حافظه عضلانی و ریتمیک، مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت و جنبه‌های اجتماعی هیجانی، نقش مؤثری در بهبودی یادگیری کودکان دارند. 
مطالعات مختلفی اثربخشی بادی پرکاشن را بر هماهنگی چشم و دست [24]، هماهنگی اندام‌ها [8] و بهبود مهارت‌های روانی حرکتی [25] تأیید می‌کنند. برنامه موسیقایی- حرکتی باعث بهبود توانایی‌های ریتمیک در کودکان می‌شود و نهایتاً باعث بهبودی در کیفیت مهارت‌های حرکتی پیچیده شود [26]. تکنیک‌های موسیقی درمانی به منظور رشد و نگهداری عملکرد عضلانی و مفاصل یا برای افزایش هماهنگی و کنترل حرکات درشت و ظریف و بهبود قدرت عضلانی و دامنه حرکتی، بهبودی قلبی تنفسی و مهارت‌های حرکتی دهانی، استفاده می‌شوند [27]. در پژوهش حاضر این مؤلفه معنادار به دست آمد و گروه آزمون با اختلاف زیادی از گروه کنترل نمرات قدرت بالاتری را کسب کردند که ممکن است افزایش چشمگیر هماهنگی حرکتی بر سرعت اجرای حرکات قدرتی تأثیر مثبت گذاشته باشد.
در پژوهش حاضر تمرکز تمرینات بر پرکاشن صحیح بر روی اندام موردنظر و تولید صدای ریتمیک از بدن بوده و در صورت یادگیری کامل و صحیح حرکات، سرعت نیز به آن اضافه می‌شد. ازآنجایی‌که این کودکان در شروع و اجرای حرکات هدف‌گیری، زمان واکنش و زمان حرکت، کندتر از همسالان خود عمل می‌کنند [21] و نیاز به صرف آموزش در مدت‌زمان طولانی‌تری برای یادگیری داشتند، مسئله سرعت‌بخشی عملاً امکان‌پذیر نشد.
در مطالعه حاضر برای متغیر مهارت‌های اجتماعی این تفاوت معنی‌دار نیست (0/05= اندازه اثر و 0/43=P و 0/74=f) که تاج‌دینی و پیرخائفی در تحقیقی غیرهمراستا گزارش کردند که آموزش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی از طریق بازی‌های ریتمیک موجب کاهش رفتارهای اتیستیک و بهبود و رشد مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی در آزمودنی‌ها می‌شود [28]. نارانجو و همکاران نشان دادند تمرینات بادی‌پرکاشن تأثیر مستقیمی بر کار تیمی دارد و راه‌های تماس حرکتی را تحریک می‌کند و باعث تسهیل روابط اجتماعی می‌شود. تمرینات ریتمیک بادی‌پرکاشن با ایجاد فضایی متفاوت، حس مشارکت و کار گروهی را در کودکان افزایش می‌دهد و باعث می‌شود کودک با محیط بیرون و همسالان ارتباط برقرار کند و دنیای اجتماعی خود را گسترش دهد، همچنین حمایت از افراد ضعیف را می‌آموزد و باعث می‌شود فرد با همسالان به‌طور مستقیم وارد ارتباط شود و شادی و غم، شکست و پیروزی را تجربه کند. این روش به بهبودی در ارتباطات بین فردی افراد افسرده منجر می‌شود [11]. مارکز و همکاران نیز در تئوری خود 4 معیار به هنگام مداخلات موسیقایی در کودکان نارساخوان عنوان کرده‌اند که شامل 1. درزمینه گروهی باشد نه فردی، 2. درزمینه کاملاً فعال همراه با ساخت موسیقی و یا بازی‌های موسیقایی باشد، 3. بر ریتم متمرکز باشد تا دقت گام صدا و 4.دارای تنوع بالا باشد [29].
 در توجیه عدم معناداری برای مؤلفه مهارت‌های اجتماعی به نظر می‌رسد دوره مداخله 24 جلسه برای بهبودی اجتماعی درکودکان اتیسم کوتاه است و یا زمان اختصاص داده‌شده برای هر جلسه (30 دقیقه) کافی نیست و مهارت‌های اجتماعی که مشخصه اصلی مشکل در کودکان اتیسم می باشد نیازمند زمان و تمرینات اختصاصی‌تر در این مورد است. علاوه‌برآن یک دلیل احتمالی دیگر در عدم معناداری، ممکن است عامل حواسپرتی ونقص توجه و تمرکز باشد که در این کودکان فراوان است. 
هچنین به نظر می‌رسد، محتوای سؤالات پرسش‌نامه واینلند کلی است برای مثال رعایت آداب غذا خوردن، مفاهیم رازداری و امانت‌داری، دانستن زمان پخش برنامه محبوب تلویزیونی و گرفتن نکته اخلاقی فیلم و تشریح فیلم و موارد دیگر است که در محتوای گروه بادی‌پرکاشن این مفاهیم اجتماعی جایگاهی نداشتند.

نتیجه گیری
باتوجه‌به آنچه گفته شد مداخله با روش بادی پرکاشن در جنبه‌هایی از عملکرد مغز تغییراتی ایجاد می‌کند. ازآنجاکه نقص در مهارت‌های حرکتی و مهارت‌های اجتماعی در کودکان مبتلا به اتیسم طیف گسترده‌ای داشته و در زندگی روزمره نقش حیاتی ایفا می‌کند، مهم است که عوامل تأثیرگذار در مهارت‌های حرکتی و اجتماعی را به‌دقت تعیین کرده و بدین وسیله درمان‌های هدفمندتر و مؤثرتری ارائه دهیم. روش بادی پرکاشن یکی از انواع محرکاتی است که از لحاظ فیزیکی پایان یافتنی نیست و تقریباً به آسانی دردسترس است. بنابراین می‌تواند به‌عنوان یک مدالیته درمانی مؤثر و لذت‌بخش در بخش‌های متنوع ازجمله آموزش کودکان اتیسم با رعایت اصول علمی به کار رود.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای پژوهش ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه شاندیز مشهد در نظر گرفته شده است.

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه نفیسه رمضانی گروه روانشناسی تربیتی مؤسسه آموزش عالی شاندیز مشهد می‌باشد.

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند. 

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 

تشکر و قدردانی
نویسندگان مقاله از پرسنل مجتمع آموزشی تبسم و تمامی افرادی که در کلیه مراحل پژوهش نویسندگان را یاری کردند تقدیر و تشکر می‌کنند. 

References

1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Washington: American Psychiatric Association; 2013. [Link]
2. Bagatell N, Mirigliani G, Patterson C, Reyes Y, Test L. Effectiveness of therapy ball chairs on classroom participation in children with autism spectrum disorders. The American Journal of Occupational Therapy. 2010; 64(6):895-903. [DOI:10.5014/ajo2010.09149] [PMID]
3. Samadi SA, McConkey R, Kelly G. Enhancing parental well-being and coping through a family-centred short course for Iranian parents of children with an autism spectrum disorder. Autism. 2013; 17(1):27-43. [DOI:10.1177/1362361311435156][PMID]
4. Asadi R, Nesaeian A, Pezeshk S, Hashemiazar J, Sarami G, Sina M. The effect of role playing training on social skills in student with mild intellectual Disability. Psychology of Exceptional Individuals. 2015; 5(18):136-55. [DOI:10.22054/jpe.2015.1667]
5. Greenspan SI, Wieder S. Infant and early childhood mental health: A comprehensive development approach to assessment and intervention. Washington: American Psychiatric Publishing, Inc.; 2006. [Link]
6. Pahlevanian AA, Rasoulzadeh M, Amouzadeh Khalili M. Comparison between normal and mental retard children with mental aged 6-7 on motor skills. Koomesh. 2012; 13(4):460-4. [Link]
7. Thomas H. Occupation-based activity analysis. San Francisco: Slack Incorporated; 2015. [Link]
8. Romero-Naranjo FJ, Crespo-Colomino N, Liendo-Cárdenas A, Pons-Terrés JM, Carretero-Martínez A. Drugs and body percussion: rehabilitation therapy using the BAPNE method. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2014; 152:1128-32. [DOI:10.1016/j.sbspro.2014.09.287]
9. Ahokas JR. [Brain and body percussion: The relationship between motor and cognitive functions (master’s thesis)]. Jyväskylän: University of Jyväskylä; 2015. [Link]
10. Ghafarian S. [General anatomy with clinical notes (Persian)]. Mashhad: Mashhad Univercity of Medical Sciences; 2014. [Link]
11. Romero Naranjo AA, Romero Naranjo FJ, Moral-Bofill L. Body percussion and team building through the BAPNE method. SHS Web of Conferences. 2016; 26(3):01020. [DOI:10.1051/shsconf/20162601020]
12. Fabra-Brell E, Romero-Naranjo FJ. Body percussion: social competence between equals using the method BAPNE in Secondary Education (Design Research). Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2017; 237:1138-42. [DOI:10.016/j.sbspro.2017.02.168]
13. Tripovic Y, Marchese A, Carratelli D, Naranjo FR. Neuromotor rehabilitation and cognitive outcomes in patients with traumatic brain injury through the method BAPNE. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2014; 152:1050-6. [DOI:10.16/j.sbspro.2014.09.273]
14. Shafarodi N. The role of occupational therapy in school. Journal of Exceptional Education. 2016; 5(142):8-10. [Link]
15. Bruininks R. Bruininks-oseretsky test of motor proficiency: Examiner’s manual. Saint Paul: American Guidance Service. 1978. [Link]
16. Zamyad A, Yasemi M, Vaezi SA. [Preliminary standardization of vineland adaptive behavior scale in urban and rural population of Kerman (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 1996; 2(4):44-55. [Link]
17. Alizadehfard S. [The effectiveness of social skills training program on theory of mind and social behaviors of children with nonverbal learning disorder (Persian)]. Journal of Learning Disabilities. 2018; 7(4):105-29. [DOI:10.22098/jld.2018.684]
18. Lotfi S, Khalafbeigi M, Matin Sadr N, Saneii SH. The effectiveness of body percussion rhythmic exercises on motor skills in children with mild intellectual disability between 8-12 years old. Function and Disability Journal. 2018; 1(3):40-7. [Link]
19. Carmeli E, Bar-Yossef T, Ariav C, Levy R, Liebermann DG. Perceptual-motor coordination in persons with mild intellectual disability. Disability and Rehabilitation. 2008; 30(5):323-9. [DOI:10.1080/09638280701265398][PMID]
20. Baghande H, Homaniyan D, Arab Ameri E. [Effect of perceptual-motor training on motor skills of girls with trainable Mental Retardation (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2015; 7(4):473-90. [DOI:10.22059/jmlm.2015.57105]
21. Ghasemi Kahrizsangi G, Salehi H, Heydari L. [The effect of a rhythmic motor program on perceptual-motor abilities of educable mentally retarded children (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2012; 4(1):75-92. [DOI:10.22059/jmlm.2012.5076]
22. Ashrafi L, Namazi Zadeh M, Davari F. [Effect of rhythmic exercise on perceptual-moving skills children with visual impairments (Persian)]. Motor Behavior. 2015; 6(18):117-30. [Link]
23. Kosari S, Keyhani F, Hamayttalab R, ARAB AE. [Effect of a selected physical activity program on the development of motor skills in attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and autism (HFA) children (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2012; 4(2):45-60. [DOI:10.22059/jmlm.2012.8985]
24. Naranjo FJR. Science & art of body percussion: A review. Journal of Human Sport and Exercise. 2013; 8(2):442-57. [DOI:10.4100/jhse.2012.82.11]
25. Cozzutti G, Blessano E, De Biaggio C, Tomasin B, Romero Naranjo FJ. Body solfege in the BAPNe method-measures and divisions. Procedia-Social and Behavioral Sciences 2017; 237:1572-5. [DOI:10.1016/j.sbspro.2017.02.247]
26. Venetsanou F, Donti O, Koutsouba M. The effect of a music/movement program on preschooler’s motor rhythmic ability. European Psychomotricity Journal. 2014; 6(1):60-73. [Link]
27. Mohammadzadeh A, Sajjadi E. Effects of music on cognition function and speech perception: A literature review. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2019; 8(2):234-43. [DOI:10.22037/jrm.2018.111278.1882]
28. Tajdini S, Pirkhaefi A. [Effects of learning games on improving communication skills and social rhythmic autistic children of urmia city (Persian)]. Studies in Medical Sciences. 2015; 26(4):268-80. [Link]
29. Marcuzzi C, Romero-Naranjo FJ. BAPNE method, developmental dyslexia and inclusive education: Cognitive, socio-emotional and psychomotor stimulation in secondary school. a practical resource for education within a cross curriculum. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2017; 237:1291-8. [DOI:10.1016/j.sbspro.2017.02.212]