تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کارکردهای اجرایی، تکانشگری و حافظه فعال در بزرگسالان دارای اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم پزشکی، علوم پزشکی تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 گروه روانشناسی بالینی،دانشکده علوم پزشکی، علوم پزشکی تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز،ایران

10.22037/sjrm.2024.117366.3309

چکیده

مقدمه و اهداف: نقایص کارکردهای اجرایی، تکانشگری و حافظه فعال محور آسیب‌شناسی اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) است. عدم پاسخ بیشتر بیماران بزرگسال به درمان‌های دارویی نیاز به درمان‌های روان‌شناختی برای هدف قرار دادن این نقص‌ها را مطرح می‌سازد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تکانشگری، کارکردهای اجرایی، تکانشگری و حافظه فعال در بزرگسالان دارای ADHD انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل، جامعه آماری را کلیه افراد بزرگسال با تشخیص ADHD شهر تبریز در سه ماهه سوم سال 1402 تشکیل می‌داد. از این جامعه تعداد 30 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس از مراجعین دو کلینیک روانپزشکی در شهر تبریز انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 15 نفر) جای‌گذاری شدند. تمرینات شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اساس پروتکل باونز و مارلات در هشت جلسه هفتگی یک و نیم ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. جهت گردآوری داده‌ها از مقیاس تکانشگری بارت، کارکردهای اجرایی بارکلی، حافظه فعال دانیمن و کارپنتر و مقیاس تشخیصی کوتاه خودگزارشی اختلال کمبود توجه – بیش‌فعالی بزرگسالان استفاده شد. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS-23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد MBCT موجب بهبود معنادار عملکردهای اجرایی کلی (001/0>P , 48/68 F =) و مؤلفه‌های آن (P <0.01) و نیز کاهش معنادار تکانشگری (001/0>P , 18/53 =F) شد. با این حال، تأثیر معناداری بر بهبود حافظه کاری در بزرگسالان مبتلا به ADHD نداشت (070/0 = P ،57/3 =F).

نتیجه‌گیری: بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی می‌تواند به عنوان یک رویکرد مؤثر در بهبود کارکردهای اجرایی و تکانشگری در بزرگسالان دارای ADHD به شمار رود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effects of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Executive Functions, Impulsivity and Working Memory in Adults with Attention Deficit/hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Mahsa Soltani 1
  • Parisa Pourmohammad 2
1 Department of Clinical Psychology, Faculty of medical sciences,Tabriz Medical Sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Department of Clinical Psychology, Faculty of medical sciences, Tabriz Medical Sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Background and Aims: Executive functions, impulsivity, and working memory deficits are central characteristics of attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Many adults with ADHD respond limitedly to pharmacological treatments, highlighting the need for targeted psychological interventions. This study evaluated the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy in reducing impulsivity and improving executive functions and working memory in adults with ADHD.

Materials and Methods: This quasi-experimental study utilized a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population consisted of adults diagnosed with ADHD in Tabriz during the last quarter of 2023. Thirty individuals were selected through convenience sampling from two psychiatric outpatient clinics in Tabriz, and were randomly assigned to either the experimental group (n = 15) or the control group (n = 15). The experimental group participated in eight weekly sessions of mindfulness-based cognitive therapy, following the protocols developed by Bowen and Marlatt. Data were collected using Bart's Impulsivity Scale, Barclay's Executive Functions Scale, Damine's and Carpenter's Working Memory Test, and Caner's Adult ADHD Rating Scales-self-report. The data was analyzed by analysis of covariance in SPSS-23.

Results: The results indicated that MBCT significantly improved overall executive functions (F = 68.48, P< 0.001), including its subcomponents (P < 0.01) and impulsivity (F= 53.18, P < 0.001). However, it did not significantly enhance working memory in adults with ADHD (F= 3.57, P = 0.070).

Conclusion: Mindfulness-based cognitive therapy is an effective intervention for improving executive functions and reducing impulsivity in adults with ADHD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention Deficit Disorder with Hyperactivity
  • Executive Function
  • Impulsive Behavior
  • Mindfulness-Based Cognitive Therapy
  • Active Memory
دوماهنامه علمی - پژوهشی طب توانبخشی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 10 دی 1403

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 آذر 1403
  • تاریخ بازنگری: 01 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 10 دی 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار