تأثیر یک دوره تمرین ترکیبی بر تعادل و آمادگی تنفسی مردان سالمند فعال

Introduction
Aging is a process that occur in all human beings with any gender, race and culture; a period that can be enjoyable if they have good mental and physical health. It is important to have physical activities and proper quality of life in old age. Regular exercise is needed to control and delay the effects of aging. A study showed that the elderly who participated in strength and endurance training three days a week had improved flexibility. Aging is related to a decrease in physiological, biomechanical, and functional capacities (motor and postural control), which can cause disability, impaired balance, and increased risk of falling. Balance is used as an indicator to determine the degree of independence in the elderly. On the other hand, the mean velocity is considered as the most reliable indicator of the center of pressure for assessing balance and reducing the risk of falling. Due to many questions about the type and intensity of exercises for the elderly, and since aerobic, resistance and balance exercises are given more attention, while static balance exercises are given less attention, and given that the chronic diseases such as respiratory disorders are a serious challenge for the elderly, this study aims to investigate the effect of a combined training course on balance and respiratory fitness of active elderly men.
Materials and Methods
This is a quasi-experimental study with a pre-test/post-test design using a control group. The study population included all active elderly men aged 60-75 years in Lahijan, Iran. In this regard, 100 older men were sent to a specialist for examining their general health. Of these, 40 (Mean age= 62±12.74 years) were selected by a convenience sampling method and randomly assigned into control and exercise groups. Then, their balance and respiratory fitness was measured using a static balance gauge and a spirometry test, respectively. The general characteristics of the participants including age, height, weight, body mass index, average static balance, forced vital capacity (FVC), and forced expiratory volume over 1 second (FEV1) were also recorded in the pre-test and post-test phases in both groups. The exercise group participated in a combined exercise program (aerobic, resistance and balance exercises) for eight weeks, three sessions per week, each for 60 minutes. The control group continued to perform their daily activities during this period. Data analysis was performed in SPSS software version 22 . The significance level was set at 0.05. Descriptive statistics were used to describe the data. Shapiro-Wilk test was used to determine the normality of data distribution. In case of a normal distribution, the paired t-test was used to compare the results before and after the exercises in each group; otherwise, non-parametric Wilcoxon test was used. For between-group comparison, in case of a normal distribution, independent t-test was used; otherwise, the non-parametric Mann-Whitney U test was used. Levene’s test was used for examining the homogeneity of variances.
Results
The Shapiro-Wilk test results showed the normality of data distribution, and the Levene’s test results showed the homogeneity of variances. The results showed no significant effect on the FVC of the two groups after 8 weeks of exercise, but there was a significant difference in the static balance (P= 0.002) and FEV1 of the exercise group (P<0.05) compared to the control group. 
Discussion
The findings of this study showed that the combined exercise program improved FEV1 and static balance of the older men, but it had no effect on their FVC. The results of this study indicate the existence of a relationship between static balance and respiratory fitness in the elderly. It seems that by planning to increase physical activity, it is possible to greatly improve the balance and respiratory fitness of the elderly. It is suggested that the elderly use a combined exercise program including aerobic, resistance and balance exercises to improve their balance and respiratory fitness.

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study obtained its ethical approval from the ethics committee of Sport Sciences Research Institute (Code: IR.SSRC.REC.1399.105).

Funding
This article was extracted from the thesis of the first author approved by the Faculty of Physical Education and Sports Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch.

Authors' contributions
All authors contributed equally to preparing this article. 

Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments
The authors would like to thank all the participants, Dr. Mohammad Javad Ershad (Expert in respiratory and lung diseases), and the public sports board of Lahijan city, for their cooperation in conducting this study.

مقدمه
سالمندی فرایندی است که تمام افراد بشر از هر جنس، نژاد و فرهنگی آن را طی می‌‌کنند. دورانی که اگر از کیفیت مناسب روحی و جسمی برخوردار باشد، بسیار مطلوب و لذت‌بخش است [1]؛ بنابراین با در‌نظر داشتن نیازهای خاص این دوره، توجه به فعالیت‌های جسمانی و کیفیت زندگی مناسب در سالمندان امری بسیار مهم تلقی می‌شود که نباید از آن غفلت شود [2]. 
طی 50 سال اخیر، توسعه اقتصادی‌اجتماعی، کاهش باروری و به‌دنبال آن کاهش رشد جمعیت و افزایش امید زندگی موجب ایجاد تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای در ساختار جمعیت جهان شده‌است، به‌طوری‌که طی این مدت تعداد سالمندان به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافته ‌است. این امر هزینه‌های زیادی را به‌ویژه در بخش بهداشت و درمان به همراه داشته ‌است. افزایش جمعیت سالمندان، واقعیت انکار‌ناپذیر جوامع کنونی است. این پدیده هشداری به جوامع برای توجه بیشتر به مسائل این جمعیت رو‌به‌رشد است. مسائلی چون نبود حمایت‌های اجتماعی، نداشتن شغل و نقش اجتماعی، مخارج زندگی و به‌ویژه هزینه‌های بهداشتی‌درمانی سرسام‌آور و غیره ازجمله مواردی است که لزوم توجه بیشتر به این قشر از جامعه را نمایان می‌کند [3]. 
در سال 2010 تخمین زده شده بود که 524 میلیون نفر (8 درصد) از جمعیت جهان، افراد سالمند 65 سال و بالاتر هستند. همچنین برآورد می‌شود که این رقم در سال 2050 تقریباً 3 برابر شود و به حدود یک و نیم میلیارد نفر (16 درصد از جمعیت جهان) برسد [3]. اگرچه در حال حاضر، توسعه‌یافته‌ترین کشورها، سالمندترین نمودار جمعیت را دارند، اما سریع‌ترین سال‌خوردگی (سالمندی) جمعیت در کشور‌های کمتر توسعه‌یافته اتفاق می‌افتد. بین سال‌های 2010 تا 2050، در مقایسه با 71 درصد افزایش در کشور‌های توسعه‌یافته، تعداد افراد سالخورده درکشورهای کمتر توسعه‌‌یافته، 250 درصد افزایش خواهد یافت. این پدیده با کاهش نرخ باروری و عمر طولانی شکل گرفته ‌است. با کاهش تولد و افزایش طول عمر، سهم افراد سالمند از کل جمعیت در حال افزایش است [3].
افزایش سن به‌واسطه اختلال در عملکرد حرکتی، با کاهش توانایی نگهداری قامت بدن و افت عملکرد سیستم‌های کنترل قامت همراه است که خود باعث کاهش تحرک عملکردی و مشکلات اجتماعی فیزیولوژیکی و در‌نهایت، باعث افزایش خطر افتادن می‌شود [4]. افتادن‌ها یک عامل اصلی آسیب و مرگ‌و‌میر در میان سالمندان و موضوع مهم در سلامت عمومی است. یک‌سوم افراد بالای 65 سال و یک‌دوم افراد بالای 80 سال یک‌بار در سال افتادن را تجربه می‌کنند. از‌طرفی، مشکل تعادل و افتادن در سالمندان و پیامدهای بعدی آن به پنجمین عامل مرگ‌‌و‌میر در آن‌ها تبدیل ‌شده ‌است [4]. 
زمین خوردن یا افتادن مشکل تهدید‌کننده سلامت در سالمندان است که باعث تغییر کیفیت زندگی آن‌ها و افزایش هزینه‌های نگهداری می‌شود و عوارض جسمانی، روانی، اجتماعی و اقتصادی دارد [5, 6]. امروزه آثار مفید ورزش و فعالیت بدنی بر جنبه‌های متعددی از سلامت مورد پذیرش همگان قرار گرفته ‌است. در افراد سالمند، فعالیت بدنی و شیوه زندگی فعال به منظور بهبود تحرک عامل پیشگیری از بیماری‌های مزمن مختلف است [7]. حیطه کنترل حرکتی از موضوعات بسیار مهم و کلیدی است که در دوران میانسالی برای زندگی هرچه بهتر، نمود بیشتری می‌یابد [8].
شواهد، اثرات مثبت فعالیت جسمانی و ورزش بر ساختار و عملکرد شناختی شامل بهبود توجه، سرعت پردازش و عملکرد اجرایی در سالمندان با اختلالات شناختی و بدون آن‌ها را گزارش کرده‌اند [9]. تحقیقات نشان داده ‌است علل به زمین افتادن سالمندان در 2 بخش عوامل داخلی (ضعف عضلات اندام تحتانی، کاهش تعادل، کاهش توانایی ذهنی، کاهش اطلاعات حسی و کند شدن پاسخ‌های حرکتی) و عوامل خارجی (شرایط محیطی همچون مصرف داروهای روان‌درمانی ‌و خواب‌آور، روشنایی کم محل تردد)، ناهمواری سطوح قرار می‌گیرند [10]. استقامت قلبی ریوی، قدرت، توان و استقامت عضلانی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی آمادگی جسمانی در‌نظر گرفته شده ‌است [11]. کاهش مقدار جریان بازدمی نشانگر مسدود شدن راه‌های هوایی کوچک است [12]. 
شاخص‌های تنفسی در مقابل انواع تمرینات، پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند که از‌جمله تمریناتی که بر این شاخص‌ها تأثیر می‌گذارند، می‌توان به تمرینات هوازی، مقاومتی و تعادلی اشاره کرد. تمرینات تنفسی باعث افزایش حداکثر قدرت عضلات تنفسی می‌شود که این امر باعث افزایش در میزان حجم جاری، کاهش در تعداد تنفس طی تمرین و افزایش در مصرف بهینه انرژی عضلات ریوی می‌شود و درنهایت، بهبود آمادگی تنفسی را به همراه خواهد داشت [13]. در بسیاری از تحقیقات، شاخص‌هایی چون مصرف اکسیژن، ظرفیت حیاتی اجباری، حجم بازدمی در یک ثانیه به‌عنوان شاخص‌های کلیدی مد‌نظر قرار می‌گیرند. 
هال‌ویالا و همکاران در پژوهشی، یک دوره تمرین ترکیبی (استقامتی و قدرتی) بر مردان سالمند، به این نتیجه دست یافتند که این نوع تمرینات می‌تواند بر رابطه بین عملکرد راه رفتن و آمادگی ریوی تأثیر‌گذار باشد. برخی پژوهشگران در تحقیقات انجام‌شده به این نتیجه رسیده بودند که شاخص‌های تنفسی مصرف اکسیژن، ظرفیت حیاتی اجباری، حجم بازدمی در یک ثانیه باتوجه‌به انجام تمرینات ترکیبی بالاتنه و پایین‌تنه به‌طور کاملاً مشخص تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند [14, 15].
کالج آمریکایی پزشکی ورزشی و انجمن قلب آمریکا فعالیت بدنی با شدت متوسط حداقل به‌مدت 30 دقیقه با فرکانس 5 روز در هفته، 20 دقیقه فعالیت بدنی با شدت زیاد با فرکانس 3 روز در هفته و ترکیبی از هر 2 را برای بهبود سلامت و آمادگی قلبی تنفسی توصیه کرده‌اند [16]. به‌دلیل کاهش سطح فعالیت‌های روزانه سالمندان، آمادگی بدنی مانند قدرت، استقامت، چابکی و انعطاف‌پذیری نیز کم و سبب بروز مشکلاتی در فعالیت‌های زندگی و عملکرد طبیعی سالمندان می‌شود [16]. بدین سبب انجام فعالیت‌های منظم ورزشی را عامل پیشگیری و تأخیر یا حتی درمان مشکلات ناشی از فرایند پیری معرفی می‌کنند [17].
تمرین‌های مقاومتی یک اقدام مؤثر در مقابل «کاهش عضله در اثر پیری» و کاهش قدرت و عملکرد عضله در سنین بالاست. تمرین‌های مقاومتی با شدت بالاتر از 65 درصد یک تکرار بیشینه به‌منظور افزایش قدرت عضله مورد‌نیاز است، اما تمرین با شدت پایین، تنش کافی را برای افزایش قدرت و حجم عضلانی ندارد. تمرین‌های مقاومتی با شدت بالا، خطر بروز صدمات در افراد پیر را در پی دارد [18]. سالمندانی که 3 روز در هفته در تمرینات قدرتی و استقامتی شرکت کرده‌اند، بهبود و حفظ انعطاف‌پذیری را نشان داده‌اند [19]. اختلال در عملکرد حرکتی یک فرد سالمند، با کاهش تولید نیروی بیشینه عضلانی همراه است که خود سبب کاهش هماهنگی نیز می‌شود [20].
سالمندی با کاهش ظرفیت‌های فیزیولوژیکی، بیومکانیکی و عملکردی (کنترل حرکتی و وضعیتی) ارتباط دارد که می‌تواند باعث ناتوانی، کاهش تعادل و افزایش خطر سقوط شود؛ بنابر‌این از تعادل به‌عنوان عاملی برای تعیین میزان استقلال سالمندان استفاده می‌شود. از‌طرفی، میانگین سرعت به‌عنوان پایاترین شاخص مرکز فشار برای ارزیابی تعادل و کاهش خطر سقوط محسوب می‌شود. به‌دلیل تفاوت در روش تحقیق و پرسش‌های بسیار در مورد نوع و شدت تمرین برای سالمندان و ازآنجاکه به تمرینات هوازی، مقاومتی و تعادلی بیشتر توجه شده، تمرینات تعادلی که براساس تعادل ایستا باشد، کمتر مورد توجه قرار گرفته و همچنین بروز بیماری‌های مزمن مانند اختلالات تنفسی، چالشی جدی برای دولت‌مردان و خانواده‌ها است.
 هدف پژوهش حاضر، پاسخ به این سؤال است که اثر یک دوره تمرین ترکیبی بر تعادل و آمادگی تنفسی مردان سالمند فعال چگونه است. 
مواد و روش‌ها
تحقیق حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون‌ و پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه مطالعه‌شده در تحقیق شامل مردان فعال سالمند بین 60 تا 75 سال شهر لاهیجان بودند. این مطالعه پس از کسب تأییدیه از کمیته اخلاق پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی و هماهنگی با هیئت ورزش‌های همگانی شهر لاهیجان انجام شد. برگه‌های شرکت در تحقیق بین سالمندان توزیع شد. حدود 100 سالمند مرد شرکت کردند و به پزشک متخصص برای بررسی سلامت عمومی ارجاع داده شدند. همچنین از تمام شرکت‌کنندگان رضایت‌نامه آگاهانه گرفته شد. درنهایت، 40 نفر به‌صورت دردسترس به‌عنوان نمونه انتخاب و به‌طور تصادفی به 2 گروه تمرین ترکیبی و کنترل تقسیم شدند. ابتدا با استفاده از پرسش‌نامه ‌تندرستی به بررسی اطلاعات جمعیت‌شناختی سالمندان شرکت‌کننده سن، جنس، سطح تحصیلات، شغل و وضعیت اقتصادی ‌پرداخته شد. همچنین پرسش‌نامه شامل سؤالاتی جهت شناسایی سالمندان ورزشکار مانند نوع و مدت زمان ورزش در هفته، محل و چگونگی انجام فعالیت بدنی، وضعیت جسم و سابقه بیماری بود [21]. سپس اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک 48 ساعت قبل و آزمون‌های آزمایشگاهی قبل از اولین جلسه تمرین انجام شد. 
معیار‌های ورود به این مطالعه
 دارا بودن سن بین 60 تا 75 سال، جنسیت مرد و داشتن سابقه ورزش منظم، بینایی اصلاح‌نشده، [22] (نابینایی یا کوری به معنای نداشتن قدرت بینایی)، شکستگی استخوان، سابقه ابتلا به بیماری‌هایی مانند پارکینسون و ام‌اس، بیماری‌های قلبی‌عروقی و نداشتن مصرف داروی خاص بودند [22]‌.
معیار‌های خروج از مطالعه
 غیبت بیش از 2 جلسه در برنامه‌های ورزشی تنظیم‌شده، علائم آسیب‌رساننده ناشی از آزمایش ورزشی که در آزمودنی تشدید شود و باعث ایجاد مشکلات یا ضرر به فرد شود. ایجاد آسیب‌های جسمی به شرکت‌کنندگان در آزمایش یا بیرون از آنکه باعث به وجود آمدن مشکلات حرکتی در افراد شود. برای ارزیابی متغیر کنترل حرکتی (میزان پایداری گرانیگاه در محدوده 5 درصد) به‌صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون از دستگاه تعادل‌سنج ایستا (ساخت شرکت دانش سالار ایرانیان، تهران، ایران) استفاده شد (تصویر شماره 1) [23].

دستگاه سنجش پایداری نوسانات بدنی یا همان تعادل‌سنج ایستا به‌طور غیر‌مستقیم بر پایه واکنش سطح ایستا نسبت به نیروهای وارده ناشی از تغییرات مرکز ثقل فرد را اندازه‌گیری و تحلیل می‌کند. روایی این دستگاه در مقایسه با دستگاه فورس پلیت کیستلر در سـطح معناداری کمتر از (0/001≥P) توسـط شـرکت سـازنده (0/84درصد) گزارش شد و پایایی درون‌آزمودنی و بین‌آزمودنی نیز در سطح معناداری کمتر از (0/001≥P) توسط شرکت سازنده معادل (0/89 درصد) است [23]. 
تست اسپیرومتری
 برای اندازه‌گیری حجم‌های تنفسی از دستگاه اسپیرومتر (اسپیرولب، سری 3، ساخت کشور ایتالیا) استفاده شد (تصویر شماره 2) [24].

فرد به‌صورت ریلکس و آرام روی صندلی قرار گرفت. با اسپیرومتری ظرفیت حیاتی اجباری، اوج جریان بازدمی اندازه‌گیری شد. برای انجام تست ظرفیت حیاتی با فشار فرد پس از یک دم عمیق به سرعت و با تمام توان به‌صورت کامل یک بازدم انجام شد [25].
پس از ارزیابی، آزمودنی‌های گروه آزمایش 8 هفته، هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه در برنامه تمرینی ترکیبی شرکت کردند، اما گروه کنترل فعالیت‌های روزمره را برای 2 ماه، 3 روز در هفته و 60 دقیقه در هر جلسه انجام دادند. برنامه آزمایشی در‌واقع، همان آزمایشاتی بود که قبل از شروع مطالعه انجام می‌دادند که شامل 15 دقیقه پیاده‌روی سریع و 10 حرکت زنجیره‌ای ساده ایروبیک (شامل مارچ، گام آسان، استپ تاچ، مامبو، حرکت V و معکوس آن، دور دور نزدیک نزدیک پا، جاگینگ، پاشنه پنجه و زیگ زاک پریدن) با 50 تا 60 درصد حداکثر ضربان قلب بیشینه بود.
در گروه آزمایش، برنامه تمرین ترکیبی شامل تمرینات هوازی، مقاومتی و تعادلی بود که به‌صورت هم‌زمان و فزاینده در 5 مرحله انجام شد. در مرحله اول، تمرینات هوازی از 15 دقیقه شروع و 30 دقیقه در 2 هفته پایانی بود [25, 26]. مرحله دوم، آزمایشات کششی در تمام مفاصل گروه‌های عمده عضلانی به‌مدت 10 تا 15 دقیقه انجام شد [27]. در مرحله سوم، 10 تا 15 دقیقه تمرینات مقاومتی با تحمل وزن برای تقویت عضلات اندام تحتانی با حرکاتی مثل اسکات، لانچ، دراز‌و‌نشست و پلانک انجام شد. مرحله چهارم، شامل آزمایشات تعادلی با مدت زمان 5 تا 10 دقیقه بود که شامل ایستادن تک پا، ایستادن تک پا همراه پرتاب توپ، پرتاب پا به جلو و عقب، راه رفتن به جلو، عقب، طرفین، روی پاشنه و پنجه هر‌کدام 10 گام بود [27]. درنهایت، مرحله پنجم با سرد کردن به‌مدت 5 دقیقه جلسه آزمایش پایان یافت. 
در جدول شماره 1، شرح کامل تمرینات ترکیبی آورده شده‌است.

تجزیه‌و‌تحلیل‌ داده‌ها با استفاده از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری P≤0/05 و ترسیم نمودار‌ها نیز با نرم‌افزار اکسل نسخه 2016 انجام شد. از آمار توصیفی برای محاسبه شاخص‌های مرکزی، پراکندگی و ترسیم جدول‌ها و در آمار استنباطی از آزمون شاپیرو ویلک جهت تعیین توزیع طبیعی داده‌ها استفاده شد. در تجزیه‌و‌تحلیل استنباطی، برای مقایسه نتایج قبل و بعد از آزمایشات در هر گروه، جهت بررسی تغییرات درون‌گروهی، در صورت نرمال بودن متغیر‌ها از آزمون تی‌همبسته و در صورت غیرنرمال بودن آن‌ها از آزمون ناپارامتریک ویلکاکسون استفاده شد. همچنین برای تغییرات بین‌گروهی متغیر‌ها در صورت نرمال بودن از آزمون تی‌مستقل و در غیر‌نرمال بودن آزمون ناپارامتریک یومن‌ویتنی استفاده شد.
یافته‌ها
ویژگی‌های عمومی آزمودنی‌های پژوهش حاضر از‌قبیل سن، قد، وزن، شاخص توده بدنی، میانگین تعادل ایستا، ظرفیت حیاتی اجباری و اوج جریان بازدمی در پیش‌آزمون و پس‌آزمون، 2 گروه آزمایش و کنترل در جدول شماره 2 گزارش شده ‌است.

برای تحلیل داده‌های پژوهش از آزمون‌های مختلف استفاده شد. در مرحله اول برای بررسی نوع توزیع داده‌ها از آزمون شاپیرو ویلک و همچنین برای همگنی واریانس‌ها از آزمون لون استفاده شد که نتایج نشان از نرمال بودن توزیع داده‌ها و همگنی واریانس‌ها داشت (جدول شماره 3).

در جدول شماره 4، نتایج آزمون تی‌مستقل بین پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه‌های مطالعه‌شده مقادیر تعادل ایستا، ظرفیت حیاتی اجباری و اوج جریان بازدمی آمادگی تنفسی بیان شد که در متغیر تعادل تفاوت معناداری مشاهده شد که این تفاوت در متغیرهای عملکرد ریوی معنادار نیست.

در جدول شماره 5، نتایج آزمون تی‌همبسته به‌منظور بررسی داده‌ها در گروه کنترل و آزمایش در متغیرهای تعادل و عملکرد ریوی (ظرفیت حیاتی اجباری و اوج جریان بازدمی) ارزیابی شد که در عملکرد تعادل گروه آزمایش و ‌در عملکرد ریوی (اوج جریان بازدمی) در گروه آزمایش معنادار شد (0/05>P).

بحث
در پژوهش حاضر، به بررسی تأثیر یک دوره تمرین ترکیبی بر تعادل و آمادگی تنفسی مردان سالمند فعال پرداخته شد. تعادل ایستا با استفاده از دستگاه تعادل‌سنج ایستا و تست ‌آمادگی تنفس به‌وسیله دستگاه اسپیرومتری ارزیابی شد. نتایج ‌این پژوهش پس از 8 هفته نشان داد در ظرفیت حیاتی اجباری 2 گروه، تأثیر معناداری مشاهده نشد، اما در تعادل ایستا و اوج جریان بازدمی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، اختلاف معناداری وجود داشت. این نتایج نشان داد ورزش و فعالیت‌های بدنی منظم به‌عنوان یک محرک قوی می‌تواند سیستم‌های ضدپیری را در بدن سالمندان فعال کند. در‌واقع، در دوران پیش‌سالمندی فعالیت بدنی منظم در ثبات و استحکام سیستم اسکلتی نقش ویژه‌ای دارد [28].
اخیراً در‌زمینه فیزیولوژی مغز و اعصاب، مشخص شده ‌است که عمل تنفسی با فعالیت شناختی و تعادل ارتباط تنگاتنگی دارد و با استفاده از یک رویکرد یکپارچه شامل حرکات بدن و بازخورد شناختی، حرکت عضلات تنفسی در افراد مسن بر تنش مزمن عضلانی و حرکات نامتعادل بدن تأثیر می‌گذارد، بازیابی تعادل جسمی موجب کاهش استرس ذهنی می‌شود که موجب بهبود سلامت جسمی و روانی در سنین پیری می‌شود [29].
تمرینات ترکیبی در حفظ و بهبود عملکرد صحیح دستگاه اسکلتی‌عضلانی شامل دامنه حرکتی مفصل، انعطاف‌پذیری ستون فقرات، ویژگی‌های عضلانی و ارتباطات بیومکانیک بین عضلات، مفاصل، غدد، بافت‌ها و ارگان‌های حیاتی مؤثر است. از‌‌سوی‌دیگر، این تمرینات با ضعف عضلانی ناشی از روند پیری مقابله می‌کند و توانایی مقاومت در برابر خستگی را بهبود می‌بخشد. باتوجه‌به ارتباط مستقیم قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری با حفظ تعادل و همچنین کاهش قدرت و انعطاف‌پذیری در سنین سالمندی طبیعی به‌ نظر می‌رسد که رفع مشکل کاهش قدرت و انعطاف، بتواند بر کنترل تعادل مؤثر واقع شود. 
ازآنجاکه ضعف عضلانی، عدم انعطاف‌پذیری، افت سازگاری‌های سینرژی عضلانی، برنامه‌ریزی و مشکلات کنترل حرکتی در افتادن نقش دارد، برنامه‌های تمرینی قدرتی و کششی می‌تواند در بهبود تعادل و جلوگیری از افتادن راهبرد مؤثری باشد، زیرا افزایش قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری به بهبود کنترل حرکتی منجر می‌شود. ﺍﺛﺮ ﺗﻤﺮﻳﻨﺎﺕ هوازی، تعادلی و مقاومتی در ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺭﺍ ﻣﯽ‌ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢها ﺑﺮﺭﺳﯽ کرﺩ. طبق ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢها، ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﯽ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺩﺭ ﻓﻀﺎ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ هم‌زﻣﺎﻥ ﻭ پیچیده ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﯽ، ﻋﻀﻼﻧﯽ‌ﺍﺳﮑﻠﺘﯽ است ﮐﻪ در‌واقع، همان ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻗﺎﻣﺖ است. ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ برای ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎﺩﻝ و ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺣﺮﮐﺖ به ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺩﺍﺩه‌هاﯼ ﺣﺴﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺪﻥ ﺩﺭ ﻓﻀﺎ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﻀﻼﻧﯽ‌ﺍﺳﮑﻠﺘﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ نیاز دارد. 
ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﻝ، ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺍﺯ ﺍطلاﻋﺎﺕ ﺳﻴﺴﺘﻢهاﯼ ﺑﻴﻨﺎﻳﯽ، دهلیزی ﻭ ﺣﺴﯽ ﻋﻤﻘﯽ (که ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺲ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﻭ ﺣﺲ ﻣﺤﻴﻄﯽ) ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺑﺪﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﺫﺑﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺳﻄﺢ ﺍﺗﮑﺎ ﻣﻄﻠﻊ می‌شود تا ﭘﺎﺳﺦ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ‌‌ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻟﮕﻮهاﯼ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﯼ ﺷﺪه‌ﺍﻧﺪ، ﻓﺮﺍهم ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮ‌ﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ به ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢها به‌ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ‌ﺭﺳﺪ آزمایشات ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ می‌تواند ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪﺍﻥ شوﺩ. در این مدل، سیستم عصبی مرکزی از اطلاعات سیستم‌های بینایی، دهلیزی و حسی عمقی (شامل حس وضعیت مفاصل و حس محیطی)، از وضعیت مرکز ثقل بدن نسبت به جاذبه و از شرایط سطح اتکا مطلع می‌شود و پاسخ حرکتی مناسب را به‌صورت الگوهای حرکتی که از پیش برنامه‌ریزی شده‌اند، فراهم می‌کند. 
با استناد به نظریه سیستم‌ها و همچنین تأثیر ورزش بر بهبود هر‌کدام از این سیستم‌ها این موضوع منطقی به‌نظر می‌رسد که تمرینات ترکیبی هوازی و تعادلی باعث بهبود و تعادل در سالمندان شود [30]. در‌واقع، مطالعات نشان می‌دهد فعالیت ورزشی، یکی از امیدوارکننده‌ترین رویکرد‌ها در بهبود اختلال تعادل سالمندان است [31]؛ بنابراین محقق با در‌نظر گرفتن ابزاری که بتواند سیستم‌های تخریب‌شده در اثر سالمندی را که به‌طور هم‌زمان درگیر کرده و باعث بهبود تعادل و آ‌مادگی تنفسی شود. در تحقیق حاضر از تمرین ترکیبی (هوازی، مقاومتی و تعادلی) به‌منظور بهتر شدن تعادل و آمادگی تنفسی استفاده شد. 
نتایج به‌دست‌آمده در تعادل ایستا با تحقیقات زارعی و همکاران [32]، نودهی و همکاران [33]، جیل و همکاران [34] و بهم و همکاران [35] هم‌خوانی دارد. به‌دلیل اینکه محققان دیگر به مطالعه تمرینات ترکیبی بر سالمندان نپرداخته‌اند، مطالعه حاضر بر مبنای تمرینات ترکیبی انجام شد. تمرینات ترکیبی می‌تواند موجب افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات به‌صورت کلی شود. بر‌اساس نتایج به‌دست‌آمده این نوع آزمایش ‌می‌تواند در حفظ و بهبود عملکرد صحیح دستگاه اسکلتی‌عضلانی شامل دامنه حرکتی مفصل، انعطاف‌پذیری ستون فقرات، ویژگی‌های عضلانی و ارتباطات بیومکانیک بین عضلات، مفاصل، غدد، بافت‌ها و ارگان‌های حیاتی مؤثر باشد. از‌سوی‌دیگر، این آزمایشات با ضعف عضلانی ناشی از روند پیر شدن مقابله می‌کند و توانایی مقاومت در برابر خستگی را بهبود می‌بخشد [31]. 
شاخص‌های تنفسی در مقابل انواع آزمایشات، پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند. از‌جمله آزمایشاتی که بر این شاخص‌ها تأثیر می‌گذارند، تمرینات ترکیبی است. آزمایش و تقویت عضلات دمی باعث افزایش حداکثر قدرت عضلات دمی می‌شود که این امر باعث افزایش در میزان حجم جاری، کاهش در تعداد تنفس در طی آزمایش و افزایش بهینه مصرف انرژی عضلات ریوی می‌شود و درنهایت، بهبود عملکرد ورزشی را به همراه خواهد داشت. در بسیاری از تحقیقات، شاخص‌هایی چون مصرف اکسیژن، ظرفیت حیاتی اجباری، حجم بازدمی در یک ثانیه به‌عنوان شاخص‌های کلیدی مد‌نظر قرار می‌گیرند [13]. 
هال‌ویالا و همکاران با بررسی یک دوره تمرین ترکیبی (استقامتی و قدرتی) بر مردان سالمند، به این نتیجه دست یافتند که این نوع آزمایشات می‌تواند بر رابطه بین عملکرد راه رفتن و آمادگی ریوی تأثیر‌گذار باشد. برخی پژوهشگران در تحقیقات انجام‌شده به این نتیجه رسیده بودند که شاخص‌های تنفسی مصرف اکسیژن، ظرفیت حیاتی اجباری، حجم بازدمی در یک ثانیه، باتوجه‌به انجام تمرینات ترکیبی بالاتنه و پایین‌تنه به‌طور کاملاً مشخص تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند [14]. 
امروزه آثار مفید ورزش و فعالیت بدنی بر جنبه‌های متعددی از سلامت مورد پذیرش همگان قرار گرفته ‌است. در افراد سالمند، فعالیت بدنی و شیوه زندگی فعال به‌منظور بهبود تحرک عامل پیشگیری از بیماری‌های مزمن مختلف است [7]. دستگاه تنفسی از دستگاه‌های مهم بدن به ‌شمار می‌رود که با همکاری دستگاه قلب و عروق، نقش مهمی را در تهیه و تأمین اکسیژن سلول‌ها و تنظیم محیط داخلی بدن هنگام استراحت و فعالیت به عهده دارد. در بسیاری مواقع، توازن بین کارکردهای تهویه‌ای و قلبی در زنجیره تبادل گاز است که عضله اسکلتی را به هوای جوی مرتبط می‌سازد و همچنین عضلات تنفسی نقش بسیار مهمی در روند فعالیت هر فرد دارند، به‌گونه‌ای که ظرفیت و توانایی تنفسی بالاتر و موجب کارایی بهتر خواهد شد [36].
در مقابل، نتایج مطالعات خواجه‌‌نعمت و همکاران [37]، فرجی‌آزاد و شجاع‌الدین [38] و عظیم‌زاده و همکاران [39] تفاوت معناداری نشان نداد که با نتایج پژوهش حاضر ناهمسو هستند. در مطالعات پیشین، تأثیر تمرینات ترکیبی بر آمادگی تنفسی بررسی شده ‌است. بررسی این مطالعات تأثیر مثبت تمرینات ورزشی را در بهبود آمادگی تنفسی تأیید کرده‌ است. این تأثیر مثبت در نتایج آقامحمدی و همکاران، هلالی و همکاران، عبدالهی و همکاران، همسو است [40 ,41, 42]. 
در مطالعه حاضر، ظرفیت حیاتی اجباری پس از تمرین ترکیبی در مقایسه با حالت پایه کاهش، اما اوج جریان بازدمی، پس از 8 هفته آزمایش افزایش یافت و در نتایج با مطالعه کاندیل و همکاران و مالیپاتیل و همکاران در تناقض بود [43, 44] که به‌دلیل کاهش حجم ریه در سالمندان، از دست دادن خاصیت الاستیسیته یا کش‌سانی و از دست رفتن انعطاف‌پذیری بافت ریه بود. از دلایل دیگر کاهش حجم ریه، عواملی مانند ترکیب بدنی، ایجاد خلط و سرفه با افزایش سن و در اثر از دست رفتن مژک‌ها است [45]. 
پس تمرینات مقاومتی با افزایش قدرت در عضلات بین‌دنده‌ای و تنفسی می‌تواند باعث افزایش دم عمیق و همچنین افزایش نیروی خروج هوا و افزایش ظرفیت حیاتی اجباری شود. البته با تقویت عضلات سینه‌ای می‌توان مقدار هوایی را که پس از یک دم بیشینه و در ثانیه اول بازدم، از ریه‌ها خارج می‌شود نیز افزایش داد که به آن اوج جریان بازدمی اطلاق می‌شود. سرعت اوج بازدمی نیز با تقویت عضلات تنفسی در تمرینات مقاومتی ایجاد می‌شود که سبب افزایش مقدار خروج هوا در اوج بازدم با حداکثر تلاش می‌شود [46]. 
نتیجه‌گیری
انجام تمرین ترکیبی با افزایش استقامت بدنی باعث بهبود تعادل و آمادگی تنفسی شده و در‌مجموع می‌توان استنباط کرد که هر 3 نوع تمرین هوازی، تعادلی و مقاومتی می‌تواند موجب افزایش تعادل و بهبود آمادگی تنفسی شود؛ بنابراین شرکت سالمندان در فعالیت‌های ورزشی، خصوصاً تمرینات هوازی، تعادلی و مقاومتی با شدت کم تا متوسط می‌تواند موجب بهبود تعادل و آمادگی تنفسی سالمندان شود. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در اجرای این پژوهش، ملاحظات اخلاقی مطابق با دستورالعمل کمیته اخلاق دانشگاه پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی در‌نظر گرفته شده و کد اخلاق به‌شماره (IR.SSRC.REC.1399.105) دریافت شده ‌است. 

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه و طرح پژوهشی ابراهیم صفری با راهنمایی یحیی سخنگویی و مشاوره علی فتاحی در گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد است. 

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد. 

تشکر و قدردانی
از تمام افراد مطالعه‌شده، محمدجواد ارشاد، متخصص دستگاه مجاری و تنفسی و هیئت ورزش‌های همگانی (گروه خانه ورزش) شهرستان لاهیجان که در انجام این مطالعه کمال همکاری را با ما داشتند، صمیمانه تقدیر و تشکر می‌شود.

References

1. Farsi A, Abdoli B, Baraz P. [The effect of balance, strength and combined training on balance in elderly women (Persian)]. salmand. 2015; 10 (3):54-61. [Link]
2. Hasanvand H, Bagheri Sabzevar A, Moradi H, Norasteh A. [Comparing the musculoskeletal profile of the elderly with and without history of falling (Persian)]. Salmand. 2015; 10(3):72-81. [Link]
3. Potter PA, Perry AG, Hall AE, Stockert PA. Fundamentals of nursing. Amsterdam: Elsevier Health Sciences; 2019. [Link]
4. Cosio-Lima LM, Reynolds KL, Winter C, Paolone V, Jones MT. Effects of physioball and conventional floor exercises on early phase adaptations in back and abdominal core stability and balance in women. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2003; 17(4):721-5. [Link]
5. Mohammad Rahimi N, Hashemi Javaheri SA, Ebrahimi Atri A. [The effect of ten weeks of water training on the strength and mobility of the elderly (Persian)]. Sports Medicine Studies. 2011; 10:77-92. [Link]
6. Hashemi M, RahmaniNia F, Azarbayjani M A, Soltani M. [The effects of continuous and interval aerobic training on the metabolic syndrome in elderly men (Persian)]. Journal of Advances in Medical and Biomedical Research. 2018; 26(114):71-83. [Link]
7. de Vries NM, van Ravensberg CD, Hobbelen JS, Olde Rikkert MG, Staal JB, Nijhuis-van der Sanden MW. Effects of physical exercise therapy on mobility, physical functioning, physical activity and quality of life in community-dwelling older adults with impaired mobility, physical disability and/or multi-morbidity: A meta-analysis. Ageing Research Reviews. 2012; 11(1):136-49. [DOI:10.1016/j.arr.2011.11.002] [PMID]
8. Seidler RD, Bernard JA, Burutolu TB, Fling BW, Gordon MT, Gwin JT, et al. Motor control and aging: Links to age-related brain structural, functional, and biochemical effects. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 2010; 34(5):721-33. [DOI:10.1016/j.neubiorev.2009.10.005] [PMID] [PMCID]
9. Huang T, Larsen KT, Ried-Larsen M, Møller NC, Andersen LB. The effects of physical activity and exercise on brain-derived neurotrophic factor in healthy humans: A review. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 2014; 24(1):1-10. [DOI:10.1111/sms.12069] [PMID]
10. Hemayattalab R, Nikravan A, Bagherzadeh F, Sheikh M. [Limb weight varying effect on emg record of simple and discriminative reaction time in elderly men (Persian). Salmand. 2014; 9(3):197-205. [Link]
11. Rahmani R, Mehrvarz SH, Zareei Zavaraki E, Abbaspour A, Maleki H. Military medicine’s role in the armed forces and the need to develop specialized education programs in Iran military medicine. Journal of Military Medicine. 2012; 13(4):247-52. [Link]
12. Hasson F, Keeney S, McKenna H. Research guidelines for the Delphi survey technique. Journal of Advanced Nursing. 2000; 32(4):1008-15. [PMID]
13. McConnell AK. Respiratory muscle training as an ergogenic aid. Journal of Exercise Science & Fitness. 2009; 7(2):S18-27. [DOI:10.1016/S1728-869X(09)60019-8]
14. Holviala J, Häkkinen A, Karavirta L, Nyman K, Izquierdo M, Gorostiaga EM, et al. Effects of combined strength and endurance training on treadmill load carrying walking performance in aging men. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2010; 24(6):1584-95. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181dba178] [PMID]
15. Tanner DA, Duke JW, Stager JM. Ventilatory patterns differ between maximal running and cycling. Respiratory Physiology & Neurobiology. 2014; 191:9-16. [DOI:10.1016/j.resp.2013.10.011] [PMID]
16. Tuna HD, Edeer AO, Malkoc M, Aksakoglu G. Effect of age and physical activity level on functional fitness in older adults. European Review of Aging and Physical Activity. 2009; 6:99. [DOI:10.1007/s11556-009-0051-z]
17. Stewart KJ. Physical activity and aging. Annals of the New York Academy of Sciences. 2005; 1055(1):193-206. [DOI:10.1196/annals.1323.029] [PMID]
18. Madarame H, Neya M, Ochi E, Nakazato K, Sato Y, Ishii N. Cross-transfer effects of resistance training with blood flow restriction. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2008; 40(2):258-63. [DOI:10.1249/mss.0b013e31815c6d7e] [PMID]
19. Asadi Shavaki M, Salehi L. [The study of physical activity among elderly of Karaj city and its relationship with some the demographic factors (Persian)]. Alborz University Medical Journal. 2016; 5(4):259-66. [DOI:10.18869/acadpub.aums.5.4.259]
20. Hopp JF. Effects of age and resistance training on skeletal muscle: A review. Physical Therapy. 1993; 73(6):361-73. [DOI:10.1093/ptj/73.6.361] [PMID]
21. Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. Mini-mental state: A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of Psychiatric Research. 1975; 12(3):189-98. [DOI:10.1016/0022-3956(75)90026-6] [PMID]
22. Farsi A, Ashayeri H, Mohammadzadeh S. [The effect of balance training on hip, knee, and ankle joints Kinematic compatibility of older women during walking (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2016; 5(1):135-44. [DOI:122037/JRM.2016.1100182]
23. Mosadegh Y. [The effect of cognitive task on postural sway in multiple sclerosis patients (Persian)]. Motor Behavior. 2017; 9(29):17-32. [DOI:10.22089/mbj.2017.4172.1500]
24. Dobrosielski DA, Gibbs BB, Ouyang P, Bonekamp S, Clark JM, Wang N-Y, et al. Effect of exercise on blood pressure in type 2 diabetes: A randomized controlled trial. Journal of General Internal Medicine. 2012; 27(11):1453-9. [DOI:10.1007/s11606-012-2103-8] [PMID] [PMCID]
25. Casper D, Husser A, Jameson L, Fossi A, Longo D, Loskalzo J, [Sotoudehnia A, Persian trans]. Respiratory diseases: Principles of Harrison internal medicine with the chest atlas. Tehran: Arjmand; 2018. [Link]
26. Damirchi A, Chiti H, Faghihzadeh S, Hakmai Zanjani M. [The effect of eight weeks of combined aerobic and resistance exercise on impaired fasting glucose (IFG), impaired glucose tolerance (IGT) and HbA1c in pre-diabetic patients (Persian)]. Journal of Advances in Medical and Biomedical Research. 2017; 25(113):13-23. [Link]
27. Khajavi D, Khan Mohammadi R. [Effect of green exercise on improving the quality of sleep in elderly women without regular physical activity in Arak city (Persian)]. Journal of Women and Family Studies. 2015; 3(2):32-7. [DOI:10.22051/JWFS.2016.2206]
28. Mahrou M, Akbari Boukani H, Ravasi A, Choobineh S. [Effect of combined and isometric exercise training on SIRT1 level in elderly women with osteopenia (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020; 9(3):236-46. [DOI:10.22037/JRM.2020.112308.2177]
29. Ferreira MM. Cognitive and physical effects of a multicomponent training in elderly adults: A pilot study [PhD thesis]. Guimarães: Universidade do Minho; 20 [Link]
30. Mosayebi Samani K, Davari F, Faramarzi M. [The effects of combined aerobic and balance training on balance in elderly women (Persian)]. Salmand. 2015; 10(1):26-35. [Link]
31. Najafi B, Patel N, Armstrong DG. Exercise programs to improve quality of life and reduce fall risk in diabetic patients with lower extremity extremity disease. In: Reusch JEB, Regensteiner JG, Stewart KJ, Veves A, editors. Diabetes and Exercise. Cham: Humana Press; 2017. [DOI:10.1007/978-3-319-61013-9_20]
32. Zareyi H, Norasteh A, Koohboomi M. [Effect of combined training (strength and stretching) on balance, risk of falling, and quality of life in the elderly (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2018; 7(2):201-8. [DOI:10.22037/JRM.2017.110651.1433]
33. Nodehi Moghadam A, Akhbari B, Baharloyi H, Johari S. [The effect of thigh and ankle stretching exercises to improve balance in older adults (Persian)]. Salmand. 2012; 7(1):41-8. 2012; 24(7):41-8. [Link]
34. Gill TM, Pahor M, Guralnik JM, McDermott MM, King AC, Buford TW, et al. Effect of structured physical activity on prevention of serious fall injuries in adults aged 70-89: Randomized clinical trial (LIFE Study). The BMJ. 2016; 352:i245. [DOI:10.1136/bmj.i245] [PMID] [PMCID]
35. ‏Behm D. Muehlbauer T. Kibele A. Granache U. Effects of strength training using unstable surfaces on strength, power and balance performance across the lifespan: A systematic review and meta analysis. Sports Medicine. 2015; 45:1645-69. [DOI:10.1007/s40279-015-0384-x] [PMID] [PMCID]
36. Ebrahemi-Torkmani B, Siahkouhian M, Azizkhahe-alanag S. [The assessment of correlation between sleep quality and lung function indices and body mass index in active and inactive male students of Mohaghegh Ardabili university in 2017 (Persian)]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2017; 16(8):743-56.‏[Link]
37. Khaje Nemat K, Sadeghi H, Sahebzamani M. [The effect of 8 weeks of strength training on static and dynamic balance in healthy men (Persian)]. Sport Sciences and Health Research. 2014; 6(1):45-55. [DOI:10.22059/JSMED.2014.50130]
38. Faraji Azad M, Shojaeldin SS. [The effect of 8 weeks of stability training on static and dynamic balance in healthy active active men (Persian)]. Paper presented at: The First National Conference on Sports Science Developments in the Field of Health, Prevention and Championship. 12 May 2016; Ghazvin, Iran. [Link]
39. Azimzadeh E, Aslankhani MA, Shojaei M, Salavati M. [Effect of hydrotherapy on static and dynamic balance in older adults: Comparison of perturbed and non-perturbed programsalmand (Persian)]. Salmand. 2013; 7(4):27-34. [Link]
40. Aghamohammadi M, Habibi A, Ranjbar R. [The effects of aerobic training on serum levels of nitric oxide, pulmonary function parameters and quality of sleep in women with type 2 diabetes (Persian)]. Armaghan-e-Dan 2017; 21(12):1179-91. [Link]
41. El-Helaly N, Aboel-magd FM. Ventilatory functions response to breathing training versus aerobic training in asthmatic children. Egyptian Journal of Pediatric Allergy and Immunology. 2012; 10(1):33-7. [Link]
42. Abdollahi M, Dabidiroshan V, Hosseini SM. [The effect of different age groups and protocol type (leg ergometer against arm ergometer) on respiratory function in men (Persian)]. Journal of Sport Biosciences. 2015; 7(1):141-55. [DOI:10.22059/jsb.2015.54287]
43. Kandil O, Hamed E. Selected ventilatory functions response to closed and open kinematic chain training of the arm in elderly. Life Science Journal. 2011; 8(2):176-86. [Link]
44. Malipatil BS, Farooqui M. Pre and postexercise changes in cardio-pulmonary functionsin healthy school children of gulbarga district. International Journal of Biomedical and Advance Research. 2012; 3(5):425-9. [DOI:10.7439/ijbar.v3i5.390]
45. Chaunchaiyakul R, Groeller H, Clarke JR, Taylor NA. The impact of aging and habitual physical activity on static respiratory work at rest and during exercise. American Journal of Physiology-Lung Cellular and Molecular. 2004; 287(6):L1098-106. [DOI:10.1152/ajplung.00399.2003] [PMID]
46. Ginde AA, Mansbach JM, Camargo CA Jr. Vitamin D, respiratory infections, and asthma. Current Allergy and Asthma Reports. 2009; 9(1):81-7. [DOI:10.1007/s11882-009-0012-7] [PMID]