نوع مقاله : مقاله مروری
نویسندگان
1 گروه آموزشی کاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2 گروه کاردرمانی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی سلامت، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Background and Aims Sleep problems such as insomnia are common in individuals with severe mental disorders. The sleep-enhancing interventions provided by occupational therapists can be used for primary prevention and health promotion. This study aims to explore the existing evidence on occupation-based sleep interventions for individuals with severe mental disorders.
Methods This is a scoping review, conducted based on Arksey and O’Malley’ five-step method. A search was first conducted in eight online databases (MagIran, SID, IranDoc, Google Scholar, PubMed, Cochrane Library, Scopus, Web of Science , OT seeker, Psych INFO) to find articles that addressed sleep interventions for individuals with severe mental disorders Two raters reviewed all articles independently. Articles were categorized according to the type of sleep interventions.
Results Thirty-two studies were reviewed. Four categories of occupation-based sleep interventions were extracted, including cognitive behavioral therapy (n=12), physical activity (n=7), multicomponent interventions (n=5), and other interventions (n=8).
Conclusion The occupation-based sleep interventions can improve sleep quality and health in people with severe mental disorders. Occupational therapists and clinicians need to conduct more studies to provide evidence for occupation-based sleep interventions.
کلیدواژهها [English]
Introduction
Sleep problems such as insomnia are common in individuals with severe mental disorders. More than 90% of patients with any diagnosed mental disorder report abnormal sleep behaviors, such as increased sleep onset delay, insomnia, or hypersomnia. Sleep affects health, psychological well-being, learning, memory, cognition, and executive functions. In general, the treatment methods for sleep problems include pharmacological or non-pharmacological methods. Sleep-promoting interventions may be appropriate for primary prevention and health promotion. The purpose of this study is to examine the existing evidence on sleep interventions for individuals with severe mental disorders that fall within the scope of occupational therapy practice.
Materials and Methods
In this scoping review, the study was conducted based on Arksey and O’Malley (2005)’s five-stage method. The search was first conducted in eight online databases (MagIran, SID, IranDoc, Google scholar, PubMed, Cochrane Library, Scopus, Web of Science, Occupational Therapy Systematic Evaluation Evidence (OT seeker), Psych INFO) to identify articles that addressed sleep interventions for individuals with severe mental disorders. The articles in which the effectiveness of the sleep intervention was not investigated (for example, cost-effectiveness studies), the studies on hospitalized patients, the patients with initial diagnosis of insomnia, and the interventions outside the scope of occupational therapy (for example, drug interventions) were excluded. Two raters read all articles independently. Articles were categorized according to sleep interventions
Results
Thirty-two studies were reviewed. The used interventions based on occupational therapy practice for sleep problems included cognitive behavioral therapy (n=12), physical activity (n=7), multicomponent interventions (n=5), and other interventions (n=8).
Conclusion
The sleep interventions improved sleep quality and health in people with severe mental disorders. Based on the person-environment-occupation-performance (PEOP) model, occupation-based sleep management focuses on three levels: minimizing the impact of bodily function on sleep, promoting a favorable environment for sleep, and restructuring daily-time activities. Occupational therapists and clinicians need to conduct more studies to provide evidence for occupation-based sleep interventions.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This is a review study with no human or animal samples; There were no ethical principles to be considered in this research.
Funding
This research did not receive any grant from funding agencies in the public, commercial, or non-profit sectors.
Authors' contributions
Authors contributed equally to preparing this article.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
مقدمه
افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی، افراد بالای 18 سالی هستند که اخیراً یا در سالهای گذشته معیارهای رفتاری یا هیجانی یک تشخیص روانپزشکی را باتوجهبه معیار زمان دریافت کردهاند [1] . طبق توضیح دادهشده، بیماران شدید روانی شامل افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی/اسکیزو عاطفی، اختلال دوقطبی و اختلال افسردگی شدید هستند [2].
مشکلات خواب و اختلالات خواب، مانند بیخوابی در افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی شایع است [3 ,4]. بیش از 90 درصد بیماران مبتلا به هرگونه اختلال روانی تشخیص دادهشده، رفتارهای خواب غیرطبیعی ازجمله افزایش تأخیر در شروع خواب، بیخوابی یا پرخوابی را گزارش دادهاند [5]. خواب بر سلامتی، رفاه روانی، یادگیری، حافظه، شناخت و عملکردهای کاری اثرگذار است [6].
بهطورکلی مراقبتهای بهداشتی مربوط به مشکلات خواب شامل مداخلات دارویی و یا غیردارویی است [7]. مداخلات دارویی باید توسط پزشک کنترل شود و معمولاً باتوجهبه نگرانی از وابستگی احتمالی و عوارض جانبی داروها بر عملکرد شناختی، داروها بهصورت کوتاهمدت تجویز میشوند [7]. مداخلات غیردارویی خواب اغلب شامل آموزش بهداشت خواب، آرامسازی [8] و درمان شناختیرفتاری برای بیخوابی است که هدف آن تصحیح افکار ناسازگارانه است که بیخوابی را تداوم میبخشد [9] . فریمن گفته است: «مسئلهای که نیاز به بررسی دقیق دارد این است که چرا با وجود تلاشهای مکرر در 3 دهه گذشته، چنین تأخیری در اولویت دادن به خواب در تحقیقات و درمان اختلالات سلامت روان وجود داشته است؟» [10].
در سال 2008 چارچوب بالینی کاردرمانی، استراحت و خواب را بهعنوان یک دسته آکوپیشن مجزا طبقهبندی کرده است [11]. بهعنوان بخشی از پیوستار خدمات ارائهشده توسط کاردرمانگران، مداخلات ارتقادهنده خواب ممکن است برای پیشگیری اولیه و ارتقای سلامتی مناسب باشد [6]. مداخلات کاردرمانی برای بهبود خواب مبتنی بر آموزش مراجع، عادات مربوط به سلامتی و مراقبت از خود، تعادل کاری و محیط مطلوب است [6]. مفاهیم تعادل کاری، بر استفاده از زمان تمرکز دارد و نشان میدهد که تعادل بین استراحت، خواب و فعالیتهای روزانه در ارتقای عملکرد و رفاه مهم است [12 ,13]. اغلب، مشکلات خواب میتواند بر فعالیتهای روزانه مانند کار و عملکرد اجتماعی و اوقات فراغت اثرگذار باشد [14]. مطالعه کیفی توسط فاکنر در کاردرمانی، نیاز مبرم به شناسایی، طراحی ارزیابی و مداخلات کاردرمانی برای رفع مشکلات خواب در محیطهای سلامت روان را نشان داده است [15]. در یک مطالعه مروری نظاممند که توسط هو و سیو در سال 2018 انجام شد، 4 نوع مداخله مؤثر در مدیریت خواب باتوجهبه مطالعات کاردرمانی مشخص شد که عبارتاند از استفاده از وسایل/تجهیزات کمکی، فعالیتها، درمان رفتاریشناختی برای بیخوابی و مداخله در سبک زندگی [14]. در این مطالعه هیچ مقالهای که به بررسی مداخلات خواب در جمعیت بیماران شدید روانی پرداخته باشد وارد مطالعه نشده بود و اکثر مطالعات در جمعیت سالمندان و کودکان انجام شده بودند. در این مطالعه مروری نظاممند بهدلیل کم بودن مطالعات و نبودن اطلاعات کافی از تحلیل توصیفی برای بررسی مقالات واردشده استفاده شده است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی شواهد موجود درمورد مداخلات خواب در حوزه کاردرمانی برای بیماریهای روانی شدید و ارائه پیشنهاداتی برای تحقیق و کار بالینی در آینده است.
مواد و روشها
این مطالعه از نوع مروری اسکوپینگ است. مطالعه در 5 مرحله براساس روش آرکسی و اومالی انجام شده است که عبارتاند از 1. طراحی سؤال تحقیق؛ 2. جستوجو و استخراج مطالعات وابسته به تحقیق؛ 3. انتخاب مطالعات مرتبط براساس معیارهای ورود؛ 4. جدولبندی و خلاصه کردن اطلاعات و دادهها؛ 5. گزارش نتایج آن [16] .
طراحی سؤال تحقیق
چه مداخلاتی درزمینه کاردرمانی مبتنی بر خواب جهت بهبود کیفیت خواب در بیماران مبتلا به اختلالات شدید روانی وجود دارند؟
جستوجو و استخراج مطالعات وابسته به تحقیق
برای بررسی مقالات محدودیتی زمانی از سال 2000 میلادی تا آپریل 2021 در نظر گرفته شد. جمعآوری دادهها در خصوص مقالات فارسی در بانک اطلاعات نشریات کشور (مگیران)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، انجام شد. درخصوص مقالات لاتین هم جستوجو در پایگاههای گوگلاسکالر، پابمد، کتابخانه کوکران، اسکوپوس، وبآوساینس، اُتسیکر و سایاینفو انجام شده است. فهرست منابع مطالعات واردشده بهصورت دستی مورد بررسی قرار گرفت. جستوجوها محدود به مطالعات انسانی بود. جستوجوی الکترونیکی مطالعات با استفاده از کلیدواژههای ذیل انجام شد:
Sleep,
Sleep intervention,
Severe mental disorders,
Schizophrenia,
Bipolar disorder,
Major depression disorder,
Occupation,
Occupational therapy,
Activity.
کلیدواژههای پیشگفت با استفاده از عملگرهای OR و AND باهم تلفیق شدند و مورد جستوجو قرار گرفتند. در این مطالعه جمعیت مدنظر ما افراد دارای اختلالات شدید روانی و مداخله مدنظر مداخلات انجامشده در حوزه کاردرمانی و مقایسه آنها با سایر مداخلات برای بهبود کیفیت خواب بود [17] .کلیدواژههای مورد استفاده برای جستوجو در پایگاههای فارسی عبارتاند از: مداخلات خواب، اختلالات شدید روانی، اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، کاردرمانی، اختلال افسردگی شدید، آکوپیشن، فعالیت.
معیارهای ورود به مطالعه
1. معیارهای انتخاب مقالات در این مطالعه شامل استفاده از مداخلات خواب بهعنوان پیامد اولیه، 2. مشارکتکنندگان 18 تا 65 سال، 3. قابلدسترسی بودن متن کامل مقاله بود. همچنین مقالات مروری نظاممند و فراتحلیل هم در مطالعه وارد شدند.
معیارهای خروج از مطالعه
1. مقالاتی که اثربخشی مداخله در آن بررسی نشده باشد (بهعنوان مثال مطالعات هزینه اثربخشی)، 2. بیماران بستری در بیمارستان، 3. بیماران با تشخیص اولیه بیخوابی و 4. مداخلات خارج از محدوده کاردرمانی (بهعنوان مثال مداخلات دارویی).
انتخاب مطالعات مرتبط
با استفاده از کلیدواژههای یادشده درمجموع، 441 مقاله از جستوجو در پایگاههای داده و 10 مقاله از بررسی رفرنس مقالات به دست آمد (تصویر شماره 1).
80 مقاله تکراری حذف شدند و در بررسی عناوین و چکیده مقالات، 90 مطالعه معیارهای اولیه انتخاب ما را داشتند. پس از بررسی متن کامل مقالات، 58 مقاله به دلایل زیر حذف شدند:
1. ارزیابی نکردن مشکلات خواب بهعنوان پیامد اولیه (31 مقاله)؛
2. وارد شدن مقاله در مقالات مرور سیستماتیک واردشده به مطالعه (4 مقاله)؛
3. بیماران بستری (9 مقاله)؛
4. استفاده از مداخلات خارج از حیطه کاردرمانی (6 مقاله)؛ -بررسی اثربخشی دارو بهطور اختصاصی (4 مقاله)؛
5. بررسی هزینه اثربخشی (4 مقاله).
جدولبندی و خلاصه کردن اطلاعات و دادهها
دادههای مربوط به کلیه مطالعات موردبحث، بهطور خلاصه در جداول شماره 1، 2، 3، 4 نشان داده شده است.
گزارش نتایج
باتوجهبه هدف این مطالعه که مروری بر مداخلات کاردرمانی برای بهبود کیفیت خواب در بیماران مبتلا به اختلالات شدید روانی بود، شواهد مرتبط با هدف این مطالعه در 4 طبقه ارائه شد. طبقه اول درمان شناختیرفتاری برای بیخوابی، طبقه دوم فعالیت فیزیکی برای مشکلات خواب، طبقه سوم مداخلات چندمؤلفهای برای مشکلات خواب و طبقه چهارم سایر استراتژیهای مداخلهای مشکلات خواب است.
بحث
یافتهها نشان میدهد که مداخلات غیردارویی خواب در بیماریهای شدید روانی مؤثر بوده است. باتوجهبه چارچوب حرفهای کاردرمانی، دستهبندی مداخلات کاردرمانی خواب در سایر جمعیتها و همچنین نوع مشخص مداخلات در مطالعات واردشده، 4 حوزه مداخله در خواب (مداخلات شناختیرفتاری بیخوابی، فعالیت بدنی، مداخلات چندمؤلفهای، سایر استراتژیهای مداخله) را مشخص کرد که خواب را بهبود میبخشند و همه آنها در حیطه عمل کاردرمانی قرار میگیرند. این یافتهها مشابه کار للند در افراد سالمند است [47] و با کار هو و سو متفاوت است [14]. در مرور نظاممند انجامشده توسط هو و سو، جمعیتهای واردشده در مطالعه شامل کودکان، افراد مسن، آسیب مغزی و اختلال استرس پس از سانحه بود.
براساس چارچوب شخصـمحیطـعملکرد کاری [48]، مدیریت خواب مبتی بر کار بر 3 سطح متمرکز است:
1. شخص: به حداقل رساندن تأثیر عملکرد بدن بر خواب؛
2. محیط: ارتقای محیط مساعد برای خواب؛
3. آکوپیشن: بازسازی مجدد فعالیتهای روزانه.
در سطح شخص ما عملکردهای شناختی، روانی و فیزیولوژیکال را داریم. عملکرد بدن میتواند بر خواب فرد تأثیر بگذارد. مداخلات خواب متمرکز بر عملکرهای بدنی میتواند شامل درمان شناختیرفتاری خواب و موسیقی باشد [19، 25]. هدف استراتژیهای شناختیرفتاری خواب به چالش کشیدن تصورات غلط درمورد خواب، کاهش تنش جسمانی و باورهای منفی است. موسیقی تأثیر دائمی بهویژه بر کیفیت خواب دارد و توضیح احتمالی آن این است که موسیقی تعدادی از انتقالدهندههای عصبی در مغز مانند دوپامین و اندورفین را تغییر میدهد.
درزمینه محیط کاردرمانگران میتوانند از مداخلات محیطی درزمینههای فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی برای رفع مشکلات خواب استفاده کنند. این مطالعه نشان میدهد کنترل عوامل محیطی مثل حفظ تاریکی در طول خواب در مدیریت خواب نقش دارد [42].
رویکردهای خودمدیریتی معمولاً بر نقش آموزش بیماران برای تسهیل رفتارهای ارتقادهنده سلامت مانند کاهش وزن، بهبود عادات غذایی، افزایش فعالیت بدنی و ترک سیگار تأکید میکنند [41]. خواب در افراد مبتلا به بیماریهای شدید روانی با ورزش بهبود مییابد [30]. علاوهبر محیط فیزیکی، عوامل محیط اجتماعی، مانند شریک خواب (اعم از انسان و حیوانات خانگی) نیز بر خواب تأثیر میگذارد و باید در مداخله مورد توجه قرار گیرد.
درزمینه آکوپیشنها، انتخاب ذهنی فعالیتهای روزانه، مهمترین حوزه در توسعه خدمات آینده برای مدیریت خواب است. هرکس حق دارد ترکیبی از فعالیتهای روزانه را برای دستیابی به تعادل کاری حتی در هنگام ابتلا به بیماری تعیین کند. مطالعات مربوط به استفاده از زمان واقعی افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی الگوهای عدم تعادل فراگیر و مداوم در فعالیتهای روزمره را نشان میدهد [40].
باتوجهبه شیوع بالای مشکلات خواب در بیماران روانی شدید [3]، برای کاردرمانگران ضروری است که مشکلات خواب در این جمعیت را برطرف کنند. این مرور حوزهای، مناطق مؤثر مداخله در خواب را که متناسب با مدل کاردرمانی عملکرد شغلی فرد-محیط-آکوپیشین است، برجسته میکند [14].
شکافهای مهمی، مانند عدم مداخلات مبتنی بر فعالیت و آکوپیشن و تغییرات محیطی مراجعمحور آشکار بود و نیاز به ارزیابی اثربخشی مداخلات کاردرمانی با هدف بهبود کیفیت خواب در بیماران روانی شدید وجود دارد. متخصصان کاردرمانی باید چندرشتهای کار کنند تا شواهدی برای مداخلات خواب مبتنی بر آکوپیشن درزمینه بهبود کیفیت خواب در بیماران روانی شدید ایجاد کنند [14، 47].
نتیجهگیری
باتوجهبه شیوع بالای مشکلات خواب در بیماران روانی شدید، برای کاردرمانگران ضروری است که مشکلات خواب در این جمعیت را برطرف کنند. این مطالعه مروری حوزهای، مناطق مؤثرمداخله در خواب را که متناسب با مدل فرد، محیط و آکوپیشن است، برجسته میکند. شکافهای مهمی، مانند عدم مداخالت مبتنی بر فعالیت و آکوپیشن و تغییرات محیطی مراجعمحور آشکار بود و نیاز به ارزیابی اثربخشی مداخلات کاردرمانی با هدف بهبود کیفیت ارزیابی اثربخشی مداخالت کاردرمانی با هدف بهبود کیفیت خواب در بیماران روانی شدید وجود دارد. متخصصان کاردرمانی باید چند رشتهای کار کنند تا شواهدی برای مداخلات خواب مبتنی بر آکوپیشن در زمینه بهبود کیفیت خواب در بیماران شدید روانی ایجاد کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله یک مقاله مروری است و هیچ نمونه انسانی و حیوانی ندارد. بنابراین نیاز به کد اخلاق نبوده است.
حامی مالی
این مقاله هیچگونه کمک مالی از سازمان تأمینکننده مالی در بخشهای عمومی و دولتی، تجاری، غیرانتفاعی دانشگاه یا مرکز تحقیقات دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آمادهسازی این مقاله مشارکت یکسان داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
References